Þjóðólfur - 01.01.1892, Blaðsíða 2

2
og útlendar, að fræða lesendur sína um
framfarir annara þjóða og nýjar, mark-
verðar uppgötvanir, að flytja örfandi, leið-
beinandi greinar um belztu þjóðmál, t. d.
skólamál, alþýðumenntunarmál, samgöngur
á sjó og landi, atvinnumál (verzlun, land-
búnað, fiskiveiðar o. s. frv.) m. fl., er of-
Iangt yrði að telja. Yfirhöfuð mun hann
verða svo fjölbreyttur að efni, sem unnt
er, og forðast að verða um of einhliöa í
nokkra stefnu, til þess að allur þorri
manna geti haft gagn og gaman af að
lesa hann. Hvernig það tekst verður tím-
inn að sýna. Að gjöra öllum til hæfis er
ekki unnt, enda dettur oss ekki í hug að
reyna það.
Kirkjumál munum vér lítið eitt minn-
ast á, og þótt þess sé nú minni þörf en
áður, síðan Kirkjublaðið var stofnað, erum
vér alls ekki á þeirri skoðun, að önnur
blöð eigi þess vegna að láta slík mál
liggja alveg í þagnargildi. Um frálaus
trúaratriði viljum vér ekki deila, en frjáls-
legri stefnu innan réttra takmarka mun-
um vér fylgja eins í þessum málum sem
öðrum.
Stutta ritdóma um bækur, er út koma
á íslenzku og oss verða sendar, munum
vér birta í blaðinu við og við. Ennfremur
mun það flytja stuttar greinar fagurfræði-
legs efnis (um bókmenntir, skáldskap, fagr-
ar listir o. s. frv.) að svo miklu leyti, sem
rúmið leyfir.
Eins og fyrri mun Þjóðólfur flytja út-
lendar neðanmálssögur optast nær í hverju
tölublaði og munum vér gjöra oss far um
að velja þær sem bezt við alþýðu hæfi.
En reglulega skáldlegar sögur í hærri stýl,
sem kallað er, dirfumst vér ekki að bjóða
lesendum vorum fyrst um sinn.
Söguþœtti um íslenzka menn, er að
einhverju leyti hafa verið einkennilegir,
og smásagnir úr íslenzku þjóðlífi fyr og
síðar munum vér taka í blaðið endrum og
sinnum, er rúm leyfir, ennfremur útlendar
kýmnissögur og snilliyrði m. fl., sem óþarft
er að telja.
Öllum velrituðum greinum um sérhvert
málefni, er þjóð vora varðar, tökum vér
feginshendi, og er hverjum einum, leikum
sem lærðum, heimilt að láta í Ijósi skoð-
anir sínar á almennum málum og öðru,
sem honum er hugleikið að láta koma fyr-
ir almennings sjónir í blaðinu. Mikill
kostur er, að greinarnar séu ekki lengri
en þörf gjörist, einkum þá er um smámál
er að ræða, eða eitthvað, sem að eins snert-
ir einstök liéruð eða einstaka menn. Að
svo miklu leyti sem rúmið í blaðinu leyfir,
munum vér veita greinunum viðtöku, enda
þótt vér ekki föllumst á skoðun höfund-
anna. Það ber vott um ófrjálslyndi og
hlutdrægni hjá blaðamönnum að útiloka
allt, sem þeir sjálfir geta ekki fellt sig
við. En sjálfsagt er, að ritstjórinn gjöri
stuttar athugasemdir við það, er honum
þykir á miður góðum rökum byggt og
gagnstætt er skoðun sjálfs hans.
Vér gjörum oss beztu vonir um, að
margir hinna ritfærustu landa vorra sýni
oss þann velvilja að taka til máls í blaði
voru við og við um það efui, er hverjum
einum fellur ljúfast og léttast að rita um,
og hafa sumir þeirra nú þegar heitið oss
sinni aðstoð í þá átt. Vér viljum gjöra
allt, sem í voru valdi stendur, til að gjöra
blaðið sem bezt úr garði, en þá vonum
vér jafnframt, að landsmenn styðji það og
stuðli að frekari útbreiðslu þess, svo sem
unnt er.
Að síðustu viljum vér geta þess, að
vér munum leitast við að sneiða hjá öllu
óþarfa þrasi og persónulegum illdeilum, að
svo miklu leyti, sem auðið er, því að auð-
vitað getum vér ekki lofað að taka með
þögn og þolinmæði óvinveittum árásum
eða illkvitnisgreinum, enda mun enginn
lá oss, þótt vér kyngjum ekki þess háttar
sælgæti alveg orðalaust.
Vér óskum og vonum, að ritstjórar ís-
lenzku blaðanna hér og handan hafs sýni
oss, hinum yngsta og óreyndasta félaga
þeirra, bróðurlega velvild og umburðar-
lyndi. Gætum þess, að vér höfum allir
sömu köllun á hendi, þá köllun, að vinna
eptir mætti að heill og hagsæld hins ís-
lenzka þjóðfélags. Verum að eins sáttir og
samtaka. Þá verður oss mikið ágengt.
Með óskelfdum huga fyrir ókomnum
tíma og með öruggri von um viðreisn og
fagra framtíð hinnar fámennu, fátæku og
afskekktu eyju vorrar, óskum vér yður
öllum, háttvirtu landar! gleðilegs nýars,
og vonum, að það verði lieillaríkt landi
og lýð.
Áriö 1891,
sem nú er um garð gengið, hefur að mörgu
leyti verið hagsœldaár fyrir land vort, eink-
um fyrir sveitabændur, þar eð veðuráttan
var einhver hin hagstæðasta allt árið, vet-
urinn ómunalega góður og skepnuhöld því
almennt ágæt; þó gjörði bráðapest allmik-
ið tjón á sumum stöðum, einkum um efri
hluta Árnessýslu. Sumarveðuráttan var
einkar hagstæð og grasvöxtur óvenjulega
góður. Varð því heyskapur mjög mikill
víðast hvar um land allt.
Nokkurn hnekki biðu þó sveitabændur
við það, að fjárkaup Englendinga urðu nær
engin um haustið, og var það eðlileg af-
leiðing af hinni feykimiklú fjárverzlun
þeirra fyrra árið og liinu óhóflega háa
verði, er fyrirsjáanlegt, var að ekki gæti
haldizt til lengdar. Þessi snöggi aptur-
kippur í sauðfjár- og hrossakaúpum Eng-
lendinga næstliðið ár var auðvitað nokkuð
tilfinnaulegur fyrir bændur, er opt eiga
erfitt með að fá peninga á anuan hátt, en
með þessari sölu, sem að því leyti er
nauðsynleg, en því miður liafa menn ekki
ávallt kunnað sér hóf og leiðzt til sakir
hins háa verðs á fénaði að farga af bú-
stofni sínum sér til mikils skaða. Með
því að heyskapurinn næstliðið sumar var
óvenjulega góður verða bændur færari en
ella til að þola þennan apturkipp í fjár-
verzlaninni, og ættu því að nota tækifærið
til að auka hinn skerta bústofn sinn.
Yfirhöfuð var næstliðið ár eitthvert hið
hagstæðasta, að því er landbúnaðinn snerti,
en á hinn bóginn brást sjávarútvegurinn
nær algjörlega. Vetrarvertíðin var ein-
hver hin mesta fiskileysisvertíð, er komið
liefur um langan tíma, einkum við Faxa-
flóa og vorvertíðin var litlu betri. Fyrri
hluta haustsins var dálítill reytingur við
Faxaflóa, en i Höfnum var aptur á móti
afbragðsgóður haustafli. Verð á fiski var
fremur hátt, eins og opt er, þá er minnst
aflast. Önnur innlend vara var í fremur
lágu verði, en hin útlenda líkt og að und-
anförnu, nema kornvara, er komst í afarhátt
verð síðari helming ársins, einkum þó rúg-
urinn, sakir útflutningsbannsins á þeirri
vörutegund frá Rússlandi.
Árið sem leið hefur ennfremur verið all-
mikið framfaraár. Er fyrst og fremst að
geta þess, að Ölfusárbrúin, hin fyrsta hengi-
brú, er gjörð liefur verið hér á landi, var
smíðuð og fullgjör næstliðið sumar, og opn-
uð til almenurar umferðar 8. september.
Þessi brú er hið stórkostlegasta samgöngu-
mannvirki, er hingaðtil hefur verið unnið
hér á landi og er vonandi, að mörg slík
fari þar á eptir, enda verður allt auðveld-
ara, þegar fyrsta sporið er stigið bæði í
þessu sem öðru. Innan skamms verður
eflaust Þjórsá brúuð, og sjálfsagt fleiri
stórár þegar fram líða stundir. Ölfusár-
brúin mun jafnan halda uppi minningu