Þjóðólfur - 03.03.1893, Qupperneq 3

39
byrjaði kom sami maður með „Hagskýrsl-
Urnaru og reiknaði þar að eins nokkur
dæmi, sem auðsjáanlega vóru röng, og
lýsti liann því yíir, að þær væru ein stór
vitleysa frá uppliafi til enda. B. gat ekki
varið sig með öðru en því, að það mundi
hvergi í heimi hafa verið gerð alveg rétt
hagskýrsla(l) Því næst byrjaði fyrirlest-
urinn og var þá fýrst sýnt fram á, hve
miklu meira maður fengi fyrir dagsverk-
ið af vörum í Ameríku en hér á laudi
og taldi hann upp margar tegundir svo sem
sykur, rúsínur tóbak o. fl. Einn áheyr-
andi spurði haun að, hve mörg uautshöf-
uð tengjust fyrir dagsverkið í Aineríku og
leysti hann einnig úr því. Hann sagði, að
margt af því fólki, sem farið hefði héðan
af landi til Ameríku hefði verið úrhrak
úr þjóðinni en nú liefðu íslendingar þar
hið bezta orð á sér lyrir siðgæði. Hann
sagði, að margir sveitarlimir og óreglu-
menn, ónytjungar og fáráðlingar heíðu
verið sendir vestur um haf, eu nú væru
þeir taldir þar duglegustu, hraustustu og
reglusömustu memt. Hann sagði ennfrem-
ur, að með fé nokkurra manna í Kanada
* mætti steypa stærstu verzlunum hér nyrðra,
sópa öllu fólki af landinu og landinu
sjálfu út í hafsauga(!!) Hann sagði, að
það væri munur að vera i sólskininu og
bir1Éíim(!) í Kanada eða hér i svartnætt-
ismyrkri. Einkum Iagði hann áherzlu á,
hve það væri betra fyrir kvennfólk ungt
og fallegt að vera þar eða hér; kaupið
væri t. d. mörg hundruð sinnum(!) hærra
og þar mundu þær giptast fljótt því þar
væru yfir 50,000 karla, sem alltaf væru að
biðja, og bíða þangað til þeir fengju stúlku,
og ef þær færu vestur um haf, þá myndu
þær fyrst verða vinnukonur í þokkalegum
húsum við létta vinuu upp á hátt kaup
og svo giptast fallegum og efuuðum
manni. Hann sagði, að fyrir vestan haf
(í Kanada) væri hin sanna jarðneska para-
dís(!) fyrir kvennfólkið. Þar væri miklu
betra fyrir fallegar nngar stúlkur að konia
sér fyrir á veitingahúsum fyrir hátt kaup,
en þeim sem ljótari væru, því sér þætti t. d.
munur, að falleg ung stúlka bæri á borð
fyrir sig en þær sem síður væru, eins og
það væri á sinn hátt skemmtilegra að
j, ríða fallegum eldishesti viljugum en sitja
á Ijótri húðarbikkju(!!) (þá fóru samt sum-
ir að brosa). Hann sagði, að fyrir vestan
haf væri allt ódýrara, sem menn þyrftu að
Iifa á í samanburði við dagskaupið og mjólk
út á landsbygðinni kostaði hreint ekkert(H)
Og yfir höfuð sögðu báðir herrarnir (Baldv.
og Sig.), að það væri sjálfsagt fyrir alla
að flytja vestur, sem á annað borð liugs-
uðu nokkuð um framtíð sína eða sinna,
því að þar væru framtíðarvonir, en ekki hér,
því Kanada væru frjósamasta og bezta land,
sern sóliu skini á (!!) en hér væri allt
þvert á móti, og þótt feður sæju ekki eins
glæsilega framtíðarvon þar fyrir sjáifa sig
eins og þeir menn, sem þar væru upp
aidir, þá væri það þó gerandi fyrir börn-
iu, því framtið þeirra yrði þar fögur, og
mörg af þeim börnum, sem send hefðu
verið liéðan af fátæku fólki myndu verða
þar fræg (!) B. sagði, að það væri undar-
iegt, ef kvennfólkið hér ekki vildi nú
þegar fara í stórhópum vestur um haf,
undan þeirri þrælkun, er það hefði hér
hjá islenzkum bændum, sem borguðu
með refjum þetta litla kaup, sem það
fengi. Hann sagði, að siðferðið væri
miklu betra meðal karla og kvenna í
Ameríku en hér, og vitnaði til þess, að
hér fæddust svo mörg lausaleiksbörn (!)
Eg nenni naumast að tína fleiri setn-
ingar upp eptir „agentinum“, en þó skal
nokkuð drepa á, hvernig liann lýsti ókost-
unum, sem að haus sögn hvorki voru
margir né miklir. Það væru auðvitað
næturfrostin, sem væru slæm, þegar þau
kæmu, þvi þau eyðilegðu hveitið, en það
gerði ekki svo mikið til (!!) því það mætti
ávallt liafa það handa svínum(M) og með
því móti fengju þeir þó meira upp úr
„bushelinu“ en selja óskemmt hveiti á 25
cent á markaoi. Haglél kæmu auðvitað
stundum, en haglið væri ekki eins stórt
eins og hrosshausar, en það væri stærra
en matbaunir og gæti eyðilagt jarðargróða
þar sem það færi yfir, en það væru ekki
nema litlir blettir (!) Eldingar kæmu þar
þráfaldlega, en íslendingar hefðu aldrei
orðið fyrir þeim(!!) Vatnið væri auðvit-
að ekki eins gott eins og hér, en þó áliti
hann, að það myndi eins gott fyrir þar-
lenda menn eins og vatnið væri hér (!!),
að minnsta kosti þyrði hann að ábyrgjast,
að það væri ekki kráðdrepa7idi(H!) Flug-
unum sagði liann, að maður vendist, enda
væru þær ekki nema við vötnin og mýr-
lendið“.
Svona talaði Baldvin. Hver skyldi
geta ueitað því, að lýsing hans á Ame-
ríku sé meistaralega fögur. Þar er eilíft
sólskin og sumar. Sveitarlimirnir íslenzku
verða þar flugríkir, og ónytjungarnir verða
fyrirtaks dugnaðarmenn. Þar er hin jarð-
neska paradís fyrir kvenfólkið og eptir
því er siðferðið allt hvítt og fágað. Fall-
egu stúlkurnar hafa ekki frið fyrir auð-
ugum biðlum, en svínin eta allt skemmda
hveitið hjá bændunum og er það gróða-
vegur. Hjólkin kostar hreint ekkert. Eid-
ingarnar drepa ekki íslendinga og vatnið
er ekki svo fráleitt, því að það drepur
menn ekki á svipstuudu heldur smátt og
smátt o. s. frv. Þetta er því land, sem
vert er um að tala.
í sambandi við þetta skal þess getið,
að frá sama manni, er hefur ritað oss
skýrslu um fyrirlesturinn, höfum vér feug-
ið allítarlegar athugasemdir við „Hag-
skýrslurnar“, en af því að þær ganga í
sömu átt, sem hinar prentuðu athugasemd-
ir og taka víða sömu dæmin, þykir oss
óþarfi að birta þær í blaðinu. En „víða
koma Hallgerði bitlingar11.
Hælt er, að þeir Baldvin og Sigurður
ætli að prédika hér fyrir bæjarbúum von
bráðar.
•j- í gærmorgun andaðist hér í bænum
frú Guðrún Briem (Gísladóttir læknis
Hjálmarssonar), lcona séra Eiríks Briems
prestaskólakennara. Hún fæddist í Höfða
á Völlum 28. jan. 1848 ; giptist 1874. Af
börnum þeirra hjóna eru tvö á lífi, Ingi-
björg og Eggert. Guðrún Briem var
atgerviskona mikil, hafði miklar gáfur,
var menntuð vel, og skaraði fram úr að
mannkostum. Hún unni mjög íslenzku
þjóðerni, og átti allmikinn þátt í að beina
hinum endurbætta ísl. kvennbúnaði braut,
t. d. með því, að gefa út rit Sigurðar
málara „Um íslenzkan faldbúning“ með
uppdráttum (Kh. 1878). Hún liafði næm-
ar tilfinningar, og unni hugástum öllu
því, er hún sá gott og fagurt, og víst má
það fullyrða, að við lát hennar eigum vér
að sjá á bak einni af fremstu og ágæt-
ustu konum þessa lands.
Söngfélagið „IIarpa“, er Jónas Helga-
son organisti hefir stofnað og veitt for-
stöðu um mörg ár, hélt samsöng í Good-
templarahúsinu 25. og 26. f. m. Af hin-
um 10 lögum, er sungin voru, þótti oss
„Sjömannen“ og „Bergsröfvaren“ eiuna
fegurst og tilkomumest, enda voru þau
vel sungin. „Hatsedlen“ er all fjörugt,
en þó mun kylli þess meðal bæjarbúa
mest textanum að þakka.
Skipkoma. í fýrri nótt kom kingað
seglskipið „Beuedicte“ með salt til Knudt-