Þjóðólfur - 10.11.1893, Side 1

Árg. (60 arliir) koetar 4Jkr,
Erlenflls 6 kr. — Borglet
fyrlr 15. jflll.
ir
UppBÖgn.bnndin við áraraðt,
ðgild nema komi til útgef-
anda fyrir 1. oktðber.
ÐÓLFUR
XLY. árg. Revkjayík, íöstudaginn 10. nóvember 1893. Nr. 53.
Heilsubótarstoftiun á Þingvöllum.
Hversu margt og mikið, sem menn finna
landi voru til foráttu, getur þó enginn með ó-
brjálaðri skynsemi ogopnum augum neitað
því, að loptslag sé hér mjög heilnæmt ognátt-
úrufegurð landsins víða aðdáanleg. Þetta
hafa einnig allir, eða víst flestir útlendingar,
er hingað hafa komið, fyllilega viðurkennt,
en eigi að síður hefur þó straumur út-
lendra ferðamanna aldrei beinzt hingað að
neinu ráði, einmitt eða að mestu leyti
sakir þess, að hér skortir ýms þægindi,
er önnur siðuð lönd heimsins hafa að bjóða.
Til skamms tíma hafa t. d. vegir hér ver-
ið lítt færir og eru það víða enn, en þó
er von um, að það lagist smátt og smátt
eptir þeirri stefnu, sem þingið hefur tekið
á síðari árum. En það er ekki nóg, að
vegirnir séu gerðir þolanlegir. Það þarf
að reisa gistihús fyrir útlenda ferða-
menu á þeim stöðum, sem mest er að-
sóknin að. Vér höfum t. d. optar en einu
sinni drepið á hér í blaðinu, að reisa ætti
slíkt hús við hverina Geysi og Strokk,
auðvitað á landssjóðskostnað, því að ó-
hugsandi er, að hinn núverandi eigandi
hveranna, Sigurður bóndi Pálsson á Laug,
geti gert það af eigin rammleik. En með
því að eðlilegast væri, að landssjóður ætti
þá einnig hverina, var borið upp frumv.
um það á þingi í sumar, að landssjóður
keypti þá af eigandanum, en það lognað-
ist út af í höndum flutningsmanna, líklega
af því, að þinginu hefur ekki þótt hverirn-
ir nógu miklir „kjörgripir náttúrunnar“,
til þess að kosta þá af landsfé. En það
hafa þó sannarlega minni „kjörgripir“
verið kostaðir af almannafé en hverirnir.
Á þinginu var einnig lauslega drepið
á annað mál, er að voru áliti er allþýð-
ingarmikið, og liefur því ekki verið hreyft
áður opinberlega, þótt hugmyndin sé ekki
ný. En það var iandshöfðingi, sem nú á
þinginu minntist stuttlega á þetta, þá er
tilrætt var um íjárframlag úr landssjóði
til vegagerðar á Mosfellsheiði. Hann gat
þess nfl., að það mundi vera gott ráð til
að hæna útlendinga hingað, ef sett væri
á fót eins konar lækninga- eða heilsubót-
arstofnun (,,sanatorium“) á Þingvöllum við
Oxará í líkingu við sams konar stofnanir
í öðrum löndum. Vér erum honum sam-
dóma í þessu, og teljum málefni þetta
þess vert, að það væri vandlega íhugað,
þvi að það er engum vafa bundið, að vér
hljótum að gera eitthvað til að auka ferða-
mannastrauminn í landið, einmilt þá er
líkur eru til, að eptirtekt útlendinga beinist
að landi voru fyrir tilstuðlun danska
skemmtiferðafélagsins.
Það þótti fjarstæða og fásinna hér á
árunum, þá er Hjaltalín gamli var að
hngsa um að reisa baðlækningaliús í
Sleggjubeinsdal upp í Henglafjöllum. Það
voru ortir háðkveðllngar um þetta og sagt,
að karlinn væri orðinn gamalærr o. s. frv.
Og þó var hugmynd hans i sjálfu sjer
góð, þótt staðurinn væri miður heppilega
valinn, svo afskekkt upp í háfjöllum. Að
því leyti eru Þingvellir miklu hentugri
staður fyrir slíka stofnun, þótt þar séu
hvorki liverir né ölkeldur, eins og í Sleggju-
beinsdal. Það er enginn efi á því, að
margir útlendingar mundu staðnæmast
lengri og skemmri tírna við „sanatorium“,
er reist væri á fögrum, velvöldum stað
á Þingvöllum, og ber margt til þess, fyrst
og fremst hið hressandi, heilnæma lopts-
lag og hin margbreytilega náttúrufegurð
staðarins, er allir ferðamenn hafa svo mjög
rómað. Hvergi á landinu væri því hent-
ugri staður fyrir slíka stofnun en þar, þá
er góður vagnvegur væri kominn þangað,
héðan frá höfuðstaðnum, eins og uú mun
komið langt á leið.
Vitaskuld er það, að fyrirtæki þetta
kostaði í fyrstu allmikið fé, en vér erum
sannfærðir um, að landið fengi þann kostn-
að margfalt endurgoldinn, áður langt liði,
ef stofnun þessari væri ekki því klaufa-
legar stjórnað. Það er svo sem auðvitað,
að presturinn á Þingvöllum yrði ekki for-
stöðumaður þar, heldur einhver vel hæfur
og vel menntaður maður, er bæði gæti
talað við útlendinga og væri vel lagaður
til að laða þá að sér, því að það skipti
mjög miklu og kæmi stofnuninni í álit.
Þessi forstöðumaður, er auðvitað skyldi
annast allar veitingar, yrði skipaður af
landsstjórninni, helzt með föstum launum
fyrir þann tíma, sem stofnunin væri opin,
sem líklega yrði ekki nema 2—3 mánuði
um hásumartímann. Lækni mundi þar
einnig þurfa, til að leiðbeina hinum
sjúku, — er þangað kynnu að leita —
og vera til taks, er á þyrfti að halda.
En það má búast við, að það yrðu ekki
eingöngu sjúklingar, er þangað sæktu,
heldur einnig margir aðrir, sér til skemmt-
unar, alveg eins og tíðkast við samkynja
stofnanir í öðrum löndum. Þingvellir
mundu þá verða aðalstöð og aðalsamkomu-
staður útlendra ferðamanna, er hingað
kæmu, og vér erum sannfærðir um, að
þeir mundn una þar vel hag sínum. Það
er ekki langt að skreppa þaðan austur í
Hrafnagjá, upp á Skjaldbreið, upp í Ár-
mannsfell, eða út á vatnið og móka þar í
logninu við veiðar á sumarkveldin, eða
róa um það fram og aptur sér til hress-
ingar. Það er alstaðar einhverja tilbreyt-
ingu að fá á Þingvöllum, þessum fornhelga
stað þjóðar vorrar, þar sem svo margt
minnir hugann á löngu liðnar aldir, á marga
stórkostlega viðburði sögu vorrar, er þar
hafa gerzt, allt frá þeim tíma, er Grímur
geitskór valdi þar þingstað. Aðrar þjóðir
en vér íslendingar mundu fyrir löngu hafa
reist honum veglegan minnisvarða á Al-
mannagjárbarmi hinum vestri, þaðan sem
útsýni er fegurst yfir Þingvöll. Vér eig-
um það eptir. Vér höfum heldur ekki
reist Ingólfi Arnarsyni minnisvarða hér á
Arnarhól, og hefði það þó átt að vera
gert fyrir löngu. Hvað segir bæjarstjórnin
um það?
Þá er vér víkjum aptur að aðalum-
talsefni voru, viljum vér að endingu leyfa
oss að skora á næsta alþiug, að gera ein-
hverjar verulegar ráðstafanir til þess, að
útlendir ferðamenn venji komur sínar hing-
að meir en veríð hefur, og liggur þá næst,
að landssjóður láti reisa gistihús við Geysi
í Haukadal, og þá eðlilegast, að hann
keypti hverina þar, og svo ennfremur, að
þingið taki til alvarlegrar íhugunar, hversu
heppilegt væri, að setja á fót heilsubótar-
stofnuu eða „sanatorium“ á Þingvelli.
Þetta eru framtídarmál, mál, sem eiga að
komast á dagskrá þingsins sem allra fyrst
og leiðast til lykta á æskilegan hátt sem
allra fyrst.