Þjóðólfur - 10.11.1893, Qupperneq 2

210
Rangárvallasýslu, 28. okt.
[Tfóarfar. — Ileyskapur. — StokkseyrarfélagiS — Alþingi.
„ísafold“. — „IIomo“ og „Vagn“.
„Sumarið var hér sem annarstaðar hið
ákjósanlegasta fram að höfuðdegi, en þá
brá til stórkostlegra rigninga og hröktust
mjög hey, og voru margir, sem ekki báru
Ijá í gras frá ágústlokum; þó náðist mest
allt inn á endanum, en mjög skemmt.
Sláttur var byrjaður í fyrsta lagi, sem
kom að góðu haldi, þegar veðurbrygðin
komu svona fljótt. Heyskapur má teljast
hér í sýslu í betra meðallagi. Garða-
ávöxtur ágætur. Skurðarfé reynist með
bezta móti, en fjárheimtur mjög vondar.
Það, sem helzt má finna að, er verzl-
unin; hún gengur á hálfgerðum tréfótum.
Hefði ekki Stokkseyrarfélagið hjálpað i
þetta sinn, mundi margur maður ekki hafa
séð korn á sínu heimili en svo framarlega
sem hross og sauðir, sem sent var fyrir
vorur félagsins, selst bærilega, verður stór
hagur að skipta við það. Allir hreppar
hér í sýslu munu nú vera komnir í við-
skipti við það, nema Austur-Eyjafjalla-
hreppur enn ekki neitt. Óskandi væri. að
Stokkseyrarfélagið kæmist á fastan fót;
það mun nú hafa verið eina kaupfélagið,
sem ekki skuldaði ZöIIner í fyrra; hefur
því vonandi áunnið sér traust hjá honum
fyrir skilsemi.
Allir, sem nokkurn gaum gefa þing-
málum, eru mjög ánægðir yfir starfi þings-
ins í mörgum málum. Við megum búast
við því, að aldrei fáist það þing, sem ekki
hafi einhverja galla, en fáir munu vilja
taka hér í sama strenginn og „ísafold“,
þar sem hún úthúðar neðri deild þingsins
fyrir aðgerðir hennar, og mun það ekki
fjarri sanni, er minnzt hefur verið á í
„Fjallk.“, að „ísafold“ sé orðin „hverjum
manni hvimleið“, bæði fyrir skammir um
verk fulltrúa þjóðarinnar í þetta sinn, að
mestu leyti að ósekju, og fleirum óþokka-
ritgerðum, sem hún er að flytja ár eptir
ár eptir einhverjar dularklæddar persónur,
sem eru að „slá sig til riddarau og sýna
mælsku sýna í því, að útmála á sem sví-
virðilegastan hátt ókosti þjóðar sinnar með
mörgum ósönnum áburði, sem ekki ber
annan ávöxt en þann, að særa meinlausa
og lítilsiglda þjóð, eins og íslenzki almúg-
inn er, og gera oss auðvirðilega í augum
annara þjóða.
Skyldi ekki þessum „Homo“ í fyrra og
„Vagn“ þeim, sem nú mest rótast í ókost-
um þjóðar vorrar — sem eptir rithættinum
að dæma er allt frá sama hjartanu —,
skyldi þeim eða honum, segi eg, ekki
liggja næst að sópa fyrst hreint fyrir síu-
um eigin dyrum, áður en hann lætur refsi-
vöndinn ganga hvað eptir annað um eyru
landa sinna, og verið getur, að á endanum
megi svo brýna deigt járn að bíti, að einhver
verði til að draga þennan dularklædda liöf-
und fram í birtuna og vita um, hvort eitt-
hvað kæmi þá ekki í ljós í fari þessa
lögmálsprédikara, sem ekki kynni að sam-
bjóða sem bezt stöðu hans“.
Bréf frá Þingeyjarsýslu 12. okt.
(Veðurátta. — Vesturfarir. — Ófrelsi. — Félög. — Kirkju-
líf. — Óánægja).
Það er ekki opt, sem eg, sýsludrottn-
ingin sjálf, bið mér hljóðs, enda finn eg
eigi ástæðu til að tala, þegar um ekkert
er að ræða nema „veðrið“. Nú sem stend-
ur — fyrst í október — get eg heldur ekki
hælt veðrinu, því um langa hríð hefur
norðaustan illviðrabelgingur farið grenjandi
um mig, og er eg af þeim sökum nær
dauða en lífi. Að vísu þoli eg lítið, því
undan sumrinu er eg öll sólbrunnin og
skorpin í framan, og vesturflutninga-post-
ularnir spörkuðu niig til óbóta og emjuðu
í evru mér og barna minna, svo þeim lá
við örviti. 50 lokkuðu þeir úr Mývatns-
sveit, beztu sveitinni minni. Eg gat bæði
hlegið og grátið, þegar þau héldu, að þau
þyrftu eigi að vinna likamlegt erfiði, til
þess að komast áfram í Gósenlandinu.
Yesalingar! vissu þau þá ekki, að para-
dís er löngu horfin af jarðríki og finust
eigi meir? Opt hafði norðanofsinn og út-
synnings-kuldinn gefið börnum mínum ó-
mjúka löðrunga, en aldrei sá eg þau þó
eins grátt leikin og í fjárhúsunum og
hænsnakofunum á Húsavík áður en þau
stigu á skipsfjölina amerísku. Það var
sem örvæntingin væri búin að setja stimpil
sinn á hverja ásjónu, og fegin mynduð þið
þá hafa snúið aptur í skaut mitt, ef kost-
ur hefði verið. Flóttaleg voruð þið til
augnanna, eins og strokumaður, sem lögin
og samvizkan hafa í klemmu á milli sín.
Og svo hurfuð þið sjónum mínum — að
eiiífu ?
Nokkuð eru drengir mínir á ferðinni
og viíja ráða sér sjálfir. Margir vildu t. d.
gjarnan eiga tvær konur, veitti alls ekki
af því; en þá koma lögin. Svona er ó-
frelsið í öllum greinum. Annað tveggja
er því að gera: bæla sig, eða þá fara
með lagi ögn í kringum lögin, og það vill
þeim heldur verða — drengjunum. Það er
ekki að fást um slíkt lítilræði, sem ekkert
er. Þeir eru líka svo makalaust félags-
lyndir — vilja helzt ekki vera í fámenni —
það getur stafað af þeirri orsök, og svo
brjóstgóðir. Margar eru orsakirnar.
Ekki er það satt, að kirkjulíf barna
minna sé á förum, eða sérlega „dauðaus
dauft“. Messuræknin er öldungis óaðfinu-
anleg í öllum prestaköllum, þar sem prest-
ar eða staðahaldarar eru fúsir á að gefa
í bollann. Blessað kaffið ! Það hressir
hugann og lífgar sálargarminn. Ekki er
það svo langt þetta líf, að fært sé, að láta
á móti sér smávegis — finnst þeim. Péturs-
verkin eru lesin víðast, þann tíma ársins,
sem minnstar eru annir, og sjómenn lesa
stutta bæn, þann tíma vertiðar, sem allra
veðra er von og dauðinn helzt á flækingi.
Þetta er allt ekki svo lítið, „og fleira
mætti nefna“.
Ekki get eg sagt, að „stétta-sótt“ og
„embætta-sýki“ kvelji öll börn mín, eu flest
eru þau óánægð með lífskjör sín. Flestir
eru óánægðir með alla skapaða hluti:
veðuráttuna, landið, lögin, mannfélags-
skipunina, trúna og enda alheimsstjórniua,
eins og hún er, og svo ókunnug, sem hún
er öllum börnum mínum.
Málssókn. Útaf greininni „Óaldarbrag-
ur“ í 51. tölubl. „Þjóðólfs“ hefur hiuum
setta amtmanni í suðuramtinu þóknast að
láta höfða mál gegn ritstjóra þessa blaðs
fyrir hönd bæjarfógetans í Beykjavík, að
sögn eptir tilmælum lians. Hefur hann
þegar fengið gjafsókn í málinu, en Hannes
Hafstein landritari verið skipaður sækj-
andi þess á hendur oss, en Franz Siemsen
sýslumaður setudómari. Mun flestum virð-
ast þessi hátiðlega háyfirvaldaráðstöfun
allkynleg, út af jafnósaknæmri og mein-
lausri grein, sem fyrnefndri Þjóðólfsgrein,
sem var þess eðlis, að bæjarfógeti hafði
alls enga ástæðu til að álíta sig meiddan
með henni, hafi hann athugað vandlega,
hvernig komizt var að orði. En „sínum
augum lítur hver á silfrið“. Menn þykj-
ast líka berlega sjá fingur landshöfðingj-
ans í þessari málshöfðun, enda liggur í
augum uppi, að amtmaður hefði ekki upp
á sitt, eindæmi farið að skipta sér af
þessu.
Prestvígður 5. þ. m. cand. theol.
Oísli Kjartansson til Eyvindarhóla.
Skipkoma. 7. þ. m. kom skipið „Ja-
son“ með vörur til Brydes-verzlunar hér
og í Borgarnesi. Hafði lagt af slað frá