Þjóðólfur - 05.01.1894, Qupperneq 2

2
og 30. jan., sökum þess, að hann hafi neitað að
svara rannsóknardðmaranum; en með því að fanga-
húsdagbókin virðist hafa verið í vörzlum ákærða,
þegar verið var að rannsaka þetta atriði í emhættis-
færslu hans og eigi verður séð, hvenær greind
athugasemd hefur verið rituð í hana, en hún er
það sem síðast er í hana ritað með hendi ákærða,
þá verður eigi hyggð nein sönnun á henni. Að
öllu yfirveguðu, einnig þvi, að ákærði hefur eigi
getað skýrt neitt frá um, hvaða spurningar það
hafi verið, sem Sigurður neitaði að svara í réttar-
höldunum 23., 25. og 30. jan., og þar sem eigi
verður þrátt fyrir hið framlagða læknisvottorð álit-
ið, að ákærði myndi hafa látið þess ógetið í þing-
bókinni, þar sem um svo þýðingarmikið atriði var
að ræða, að Sigurður neitaði að svara honum, eins
og þess er getið í réttarhaldinu 21. jan. — virðist
það yfirhöfuð óhætt að byggja það á bókun ákærða
í þingbókinni, að Sigurður hafi eigi beinlínis neitað
að svara spurningum ákærða 23., 25. og 30. jan.,
en að eins eigi viijað gefa, að áliti ákærða, sann-
ari skýrslu í málinu, og að skiiyrðið fyrir.að beita
kgsbr. 23. okt. 1795 gegn honum hafi því eigi verið
fyrir hendi, en á hinn bóginn virðist einnig bók-
un ákærða í þingbókinni benda til þess, að hann
hafi eigi álitið, að hann beitti ólöglegri þvingun
við Sigurð með því að úrskurða honum vatn og
brauð, og að honum hafi því eigi verið fullkunn-
ug ákvæði kgsbr. 23. okt. 1795, enda styrkist þetta
einnig við það, að ákærði hefur heldur eigi í réttar-
haldinu 21. jan. farið eptir ákvæðum kgsbr. þessa,
um að aðvara ákærða (S. J.) áður en hann gerði honum
vatn og brauð og um bókun á þeirri aðvörun. Það
verður samkvæmt þessu að álíta, að ákærði hafi
gert sig sekan í vítaverðu hirðuleysi, með því að
kynna sér eigi nægilega fyrirmæii þau, er heimil-
uðu og takmörkuðu rétt hans til að beita téðri
vatns- og brauðs þvingun við Sigurð Jóhannsson
eptir nýnefnd 3 réttarhöld.
II. Þá er ákærða gefið að sök, að hann hafi i
réttarhaldi 12. ágúst f. á. í máli höfðuðu af hálfu
réttvísinnar gegn Steindóri nokkrum Markússym af
ásettu ráði bókað ranglega, að prófseptirrit í mál-
inu hafi verið lagt fram í réttinum. Samkvæmt
þingbókinni, sem var upplesin og staðfest með und-
irskriptum sýslumanns (ákærða), svaramanns Stein-
dórs og tveggja réttarvotta, eiga í greindu réttar-
haldi að hafa verið framlögð 5 skjöl, þar á meðal
„prófseptirrit, sem fylgir“. Svaramaður Steindórs
hefur nú borið það og eiðfest undir rannsókn þessa
máls gegn ákærða, að téð prófseptirrit hafi eigi ver-
ið framlagt í greindu réttarhaldi (12. ágúst f. á.)
og hafi sýslumaður i áheyrn réttarvottanna sagt,
að það væri eigi tilbúið, en sýslumaður hafi lofað
honum því seinna, ásamt hinum öðrum skjölum
málsins, sem hann samkvæmt réttarbókinni fékk
léð til að semja vörn fyrir Steindór. Bkki tók
svaramaður nein af hinum léðu skjölum með sérúr
réttinum í þetta skipti, enda hirti eigi um það,
eptir því sem upplýst er, en nokkru siðar, er hann
samdi vörn sina, kveðst hann hafa orðið að gera
það eptir dómsmálabókinni, sem hann í því skyni
hafi fengið lánaða heim til sín, en prófseptirritið
hafi hann aldrei fengið. Það er einnig borið af 2
vitnum, að svaramaðurinn hafi sagt þeim um það
leyti, er hann samdi vörnina, að hann yrði að gera
það eptir dómsmálabókinni, af því að hann hefði
ekki fengið eptirrit af prófunum. Hinn ákærði hefur
stöðugt haldið þvi fram, að bókunin á hér um
ræddu réttarhaldi sé rétt í öllum greinum, og að nefnt
prófseptirrit hafi því verið lagt fram í réttinum og
hann hefur neitað því, að hann hafi haft nokkur
ummæli um, að það væri eigi tilbúið og að svara-
maður því eigi gæti fengið það þá þegar. Menn
þeir, er voru réttarvottar við greint réttarhald hafa
borið, að þeir hafi séð ýms skjöl fyrir framan sýslu-
mann (ákærða) en þeir hafi ekki séð nein skjöl fram-
lögð, hvorki prófseptirrit né önnur skjöl og virðist
mega ráða af framburði þeirra, þó að spurning þar
að lútandi hafi eigi verið sérstaklega borin upp fyrir
þeim, að þeir hafi eigi heyrt umtal um það milli
sýslumanns og svaramanns Steindórs, að umrætt
eptirrit vantaði eða væri eigi fullbúið. Með þvi að
það nú vel gat átt sér stað, að réttarvottarnir eigi
veittu umræddu prófseptirriti, sem dómarinn sjálf-
ur framlagði, sérstaklega eptirtekt, þó að það hefði
verið fyrir í réttinum, eins og þeir eigi tóku eptir
framlagningu annara skjala, sem þó er sönnuð, þá
verður eigi álitið, að framburður þeirra komi í neinn
bága við bókunina i þingbókinni. Og þar sem fram-
burður svaramannsins einn sér — jafnvel í sambandi
við fengnar líkur fyrir því, að bann hafi samið vörn
sína eptír dómsmálabókinni, og það atvik, að eptir-
rit þetta hefur eigi komið fram undir málinu, —
eigi er nægilegur til að hrinda sönnunargildi þing-
bókarinnar, sem var upplesin og staðfest með rétt-
um undirskriptum allra hlutaðeiganda, þar á meðal
svaramannsins sjálfs, þá verður að álíta, að sönnun
bresti fyrir því, að ákærði hafi gert sig sekan í
rangri bókun á framangreindu atriði.
III. í máli af hálfu réttvísinnar gegn Kögnvaldi
nokkrum Guðmundssyni fyrir svik, sem dæmt var
í aukarétti ísafjarðarsýslu seint á árinu 1891,
þannig, að Kögnvaldur var dæmdur í 8 daga ein-
falt fangelsi, og i landsyfirdóminum í marzmán.
1892 — en þar var Rögnvaldur sýknaður af á-
kæru sóknarans — hefur ákærða verið gefið að
sök, að hann hafi bókað ranglega ýmislegt í mál-
inu, og kveðið upp dóm i því seinna en þingbókin
ber með sér. Pyrst og fremst hcfur það þannig verið
véfengt, að menn þeir, er skrifaðir eru undir réttar-
höldin í máli þessu 19. sept. og 3. okt. 1891 sem
réttarvottar, hafi í raun og veru verið vottar við
þau réttarhöld, og var sá grunur einkum byggður
á því, að rithöndin á nöfnunum þótti mjög ólik
rlthönd sömu manna á nöfnum þeirra annarstaðar
í þingbókinni, og ein undirskriptin er með hendi
ákærða og skrifað undir „handsalað". En þar sem
menn þessir hafa eigi gengið frá téðum undir-
skriptum sinurn og handsali, heldur jafnvel kann-
ast við að hafa verið réttarvottar við greind rétt-
arhöld, þó annar þeirra hafi síðar místreyst nokk-
uð minni sínu í því efni, þá verður eigi gegn
stöðugri neitun ákærða, á því einu, hvernig nöfn-
in eru rituð, byggð sönnun fyrir, að það sé rangt,
sem í réttarbókinni stendur í þessu tilliti.
Þar næst hefur ákærði verið álitinn hafa bók-
að ósatt i réttarhaldinu 19. sept. 1891, að því
leyti, sem þar segir, að hegningarvottorö Rögn-
valdar úr Strandasýslu, sé þá ókomið, og er það
byggt á því, að í dagbók sýslunnar er það af á-
kærða tilfært innkomið 14. s. m. Ákærði hefur
haldið því stöðugt fram, að réttarbókin sé i þessu
tilliti rétt, en dagsetningin ónákvæm í dagbókinni,
og skýrt svo frá, að hann hafi, er haun kom af
alþingi i sept. 1891, hitt fyrir búnka af bréfum
og hafi hann svo seint í sept. „journaliserað“ það
sem þá lá fyrir ójournaliserað, og þannig hafi hann
í athugaleysi tilfært vottorðið, sem innkomið 14.
sept., þó það hefði fyrst borizt honum eptir 19. sept.,
enda tjáist hann hafa verið á embættisferð í Dýra-
firði 14. sept. Þessa skýrslu ákærða þykir verða
að taka gilda, og verður því eigi álitið sannað, að
bókun ákærða í umræddu tilliti hafi verið röng. 1
réttarhaídinu 8. okt 1891 er ákærði álitinn hafa
ranglega bókað, að hinn skipaði svaramaður Rögn-
valdar, Grímur Jónsson, hafi mætt og lagt fram
vörn í málinu, og styðst þetta við eiðfestan fram-
burð Gríms um, að hann hafi eigi mætt í greindu
réttarhaldi, og þá eigi heldur lagt fram vörn þann
dag, enda stendur eigi nafn hans undir réttarhald-
inu í réttarbókinni, og tjáist hann þó vera vanur
að undirskrifa réttarbókina í hvert sinn, er hann
mæti í rétti sem svaramaður sakbornings. Hvað
vörn þá frá Gríms hendi snertir, sem fram kom í
málinu, og á að hafa verið lögð fram í þessu
réttarhaldi, hefur Grímur borið það, að ákærði
(Skúli Thoroddsen), hafi fengið sér uppkast að henni,
sem Grimur kveðst hafa hreinskrifað næstum orð-
rétt og afhent ákærða síðan, en það hafi eigi verið
fyr en seinast í okt. eða fyrst í nóv. 1891. Hefur
Grítnur borið, að ákærði hafi sagt, að í óefni væri
komið fyrir sér með málið, hve langur dráttur
væri orðinn á því hjá sér, og vildi hann því flýta
fyrir því með því að fá Grimi uppkast af vörninni,
og bað hann jafnframt að þegja yfir þessu. Til
stuðnings sögusögn sinni hefur Grimur lagt fram
skjal með hendi ákærða, næstum orði til orðs sam-
hljóða vörn Gríms, og dagsett eins oghún3. okt.
1891. Ákærði hefur haldið því fram, að réttarbókin sé
rétt að því leyti, að Grimur hafi mætt og fram-
lagt vörnina, en framburður Gríms um uppkastið
sé ósannur, og sé hið framlagða skjal að eins eptir-
rit, er hann hafi tekið fyrir Grím af vörninni.
Annar réttarvotturinn 3. okt. 1891 hefur borið, að
Grímur Jónsson hafi mætt 3. okt., eins og bókað
sé og lagt fram skjal í réttinum (vörnina), og hinn
votturinn hefur sumpart borið hið sama, en sum-
part, er hann á ný var yfirheyrður um þetta at-
riði nú i haust, eptir að málið var dæmt í undir-
rétti eigi þorað að fullyrða neitt í þessu efni, sak-
ir minnisleysis, eptir svo langan tima. Rögnvald-
ur Guðmundsson (hínn ákærði i málinu) hefur í
utanréttarvottorði, sem fram hefur verið lagt í
undirréttinum, en sem hann hefur eigi verið yfir-
heyrður um, eða látinn staðfesta fyrir rétti,
vottað það undir eiðstilboð, að Grímur Jónsson
hafi sagt sér i okt. 1891, að hann hafi þá snemma
í mánuðinum mætt fyrir sig i máli sinu. Það virð-
ist nú auðsætt af skjali þvi í heild sinni, erGrím-
ur Jónsson hefur framlagt og tjáð vera uppkast
til varnar, að svo muni hafa verið, og að það sé
því eigi rétt, er ákærði keldur fram, að skjalið sé
eptirrit af vörn Gríms, en að öðru leyti, virðist
framburður Grims vera svo óstuddur af öðru, sem
fram er komið í málinu og koma eigi vel heiin
við, að vörn hans, er hann sjálfur skrifaði (eptir
„uppkastinu") er dagsett eins og reyndar „upp-
kastið" 3. okt. 1891, og með því að framburður
Gríms einnig kemur í bága við framburð réttar-
vottanna og vottorð Rögnvaldar um, að Grimur
hafi mætt 3. okt. fyrir Rögnvald, en fyrnefnt „upp-
kast“ getur eigi sýnt annað eða frekar en að á-
kærði hafi samið vörnina fyrir Grím, og ennfrem-
ur vottarnir hafa borið, að Grímur hafi eigi verið
alls gáður, er hann mætti í umræddu réttarhaldi,
þá verður eigi álitið, að framkomin sé sönnun
gegn réttarbókinni fyrir því, að Grímur hafi eigi
mætt og eigi lagt fram vörn í máli Rögnvaldar í
greindu réttarhaldi 3. okt. 1891, og verður réttar-