Þjóðólfur - 05.01.1894, Blaðsíða 5

5
djúpinu og fiskiafli í betra lagi i flestum
veiðistöðum við Djúp, einna rýrastur þó í
Bolungarvík. Aðfaranótt hins 23. þ. m.
rak hafís allmikinn inn í Djúpið, fyllti
flrði og víkur, svo ferðir tepptust, hafa
síðan verið frost mikil. í dag er 16 stig
R. og fjallahár frostreykur yfir öllu Djúp-
inu. Mjög er það sjaldgæft, að hafís komi
hér svona snemma vetrar; hefur það borið
eittlivað einusinni við áður í minnum nú-
lifandi manna. — Ekki virðist hagur al-
mennings standa öilu betur en fyrri, þrátt
íyrir hinn mikla afla í vor og í fyrra vetur,
mun blautfisksverzlun nú ekki minni en
undanfarið, en hún þykir jafnan ljós vott-
ur þess, að ástæðurnar séu ekki góðar
hjá fólki. Kaupmenn munu tregir á lán-
um, sem alls ekki er láandi, þar sem lítið
mun grynna á hinum mikiu kaupstaðar-
skuldum. Kaupfélagið sendi tvo fisk-
farma allstóra, annan til Spánar og hinn
til Genúa, en var eins og allir í sumar
óheppið með sölu á fiskinum, svo að hann
nær vart kaupstaðarverði; ábatinn af verzl-
un þess verður því að líkindum minni
en í fyrra, enda er vel, þótt ekki verði
50°/0 ágóði í samanburði við kaupstaðar-
verð, en vonandi er hann verði þó nokk-
ur.
í öndverðum þessum mánuði hljóploks
af stokkunum hið nýja blað þeirra Tanga-
búanna, sem þér munuð séð hafa. Það
nefnir sig „Grettir", og eptir því sem 1.
tölubl. er, virðist Grettir þessi ætla að
líkjast nafna sínum í æskutiltektum hans,
en síður að andlegri atgervi; þykir mörg-
um auðsætt, að ef hann heldur áfram eins
og hann byrjar, þá muni hann engu lán-
gefnari en nafni hans, er litla giptu sótti
í hendur ísfirðinga forðum, eins og kunn-
ugt er. Aðalstyrktarmenn eða útgefend-
ur blaðs þessa er sagt að séu nokkrir
kaupmenn og verzlunarmenn á ísafirði á-
samt héraðslækui Þorvaldi Jónssyni, sem nú
hefur fengið son sinn sér til aðstoðarlækn-
is og getur því gefið sig við enn fleiru en
áður. Barnaskólakennari Grímur Jónsson er
hafður fyrir ábyrgðarmann, og er fullyrt,
að hann muni styrkasta andlega stoðin
undir málgagni þessu.
Barnaskólar eru haldnir í vetur í Hóls-
Eyrar- og Súðavíkurhreppum; hafa þeir
allir fengið styrk af landssjóði fyrir þetta
ár; þá má og nefna barnaskólann á ísa-
firði, er guðfræðingur Grímur Jónsson veit-
ir forstöðu. Á skóla þessum kvað nú vera 9
eða 10 börn; er það létt verk fyrir annan
eins afkastamann eins og herra Grím, að
uppfræða ekki stærri hóp, enda var al-
talað í haust, að hann hefði ætlað að
leita sér aukaatvinnu með því að vera
saksóknari Lárusar Bjarnason í kærumál-
unum gegn ísfirðingum, en þegar til skóla-
nefndarinnar kom hafi henni þótt nær, að
hann hlýddi yfir þessum 9 krökkum, en
að hann vasaðist í málaferlum inn um
allt ísafjarðardjúp og svo settist kenn-
arinn aptur, en tók við öllum veg og
vanda af Gretti, eins og áður er á vikið.
Bæjarbúar á ísafirði kaupa prívat kennslu
fyrir börn sín, heldur en „að láta þau til
Gríms“. Þannig er sagt, að ein kennslu-
kona þar hafi um 20 börn til kennslu, en
900 krónur gjalda þeir herra Grími í árs-
kaup, og kvað sumum bæjarbúum þykja
dýrkeypt fræðsla þessara 9 ungmenna,
sem Grímur uppfræðir, og vilja losast við
hann; en hr. Grímur er sjálfur í bæjar-
stjórninni, sem lieí'ur fjárveitingarvaldið og
ræður kennarann.
Opt hefur nú vel verið með stefnufar-
farirnar síðan í fyrra, segja menn, en
hvað er það hjáó sköpunum, sem nú ganga
á, síðan kærumálin hófust. Sú von brást,
að Lárus fengi sýelubúa sína dæmda
þegjandi í þyngstu hegningu laganna fyrir
þetta ódæði, að hafa kært hann fyrir amt-
inu. Hann er reyndar ekki enn búinn að
stefna nema 6 mönnum fyrir þessar kær-
ur, en réttarhöldin eru víst bráðum orðin
sex sinnum sex; heyrist ekki annað en
um stefnufarir og réttarhöld á ísafirði
þessa dagana, stundum stefnt 20—30 vitn-
um á dag, en yfirheyrslan gengur, að sagt
er, allt tregar, því Lárus kvað jafnan hafa
nóg til að láta bóka, svo vitni komast Iítt að.
Núna rétt nýlega var maður sendur inn í
Djúp með vitnastefnur til eitthvað um 20
manns umhverfis allt Djúpið; er sagt, að
flestir muni stefndir, sem verið hafa fyrir
rétti hjá Lárusi í Skúlamálinu og enda
fleiri. Auðsætt þykir, að veturinn muni
ekki endast til að útkljá kærumál þessi,
þar sem enn er ekki lengra komið sög-
unni, að eins einn hreppur og kaupstað-
urinn tekinn fyrir. Má því ætla, að þetta
sem komið er, sé að eins byrjun til stærri
tíðinda þar inn í Djúpinu, og að ekki
muni veita af þessu komandi ári til að
hirta ísflrðinga, fyrst að ekki varð kom-
izt af með árið til að jafna á yfirvaldinu
þeirra.
Mjög hefur mönnum orðið tíðrætt um
áverka þann, sem Guðm. bóndi Sveinsson
kveðst hafa orðið fyrir af völdum hins
setta yfirvalds, og er ekki trútt um, að
glímuskjálpti komi í suma ungu piltana,
þegar tilrætt er um atburð þennan. Guð-
mundur er stórfatlaður maður í öðrum
fætinum (gengur haltur við staf) og þyk-
ir tilræði þetta því óviðurkvæmilegra af
hálfu yfirvaldsins, ef rétt er hermt, en öll-
um getur nú orðið skapbrátt. Guðmund-
ur hefur, að því er sagt er, beðið amtið
um setudómara í máli, er hann ætl&r að
höfða út af þessu. Heyrzt hefur og, að
Lárus muni ætla að kæra setudómarann
fyrir einhverjar yfirsjónir. Er ekki að efa
að þeirri kæru verði rækilegur gaumur
gefinn. Fer þá að fjölga dómurunum og
lögvitringunum í ísafjarðarsýslu, og vaxi
málsóknir og almennur ófriður að sama
skapi og lögfræðingunum fjölgar, eins og
hingað til, þá verður ekki svo óskemmíi-
legt fyrir friðsama og fáfróða bændur að
lifa í ísafjarðarsýslu. Sumir eru jáfnvel
farnir að fleygja því, að eigi muni staðar
nema með málaþóf þetta, fyr en spreng-
lærður lögfræðingur og „kommissarius“
(jeg kann rétt að nefna það), verði send-
ur í hvern einasta hrepp í ísafjarðarsýslu, og
landsstjórnin hafi gert sjálfri sér mikinn ó-
leik með því að vera einlægt svona móthverf
lagaskólanum, því að nú hafi hún það fyr-
ir þráann, að hún komist sjálf í lögfræð-
ingaþrot í þessari makalausu ísafjarðar-
sýslu.
En svo eg hverfi nú aptur að efninu,
þá er ástandið hér vestra all-ískyggilegt,
og hafi hugir manna verið orðnir æstir í
fyrravetur út af aðfórunum við Skúla, þá
mun það ekki síður nú, þegar elta á alla
beztu menn héraðsins með málsóknum fyr-
ir það, þótt þeir, ásamt fleiri hundruðum
sveitunga sinna, kærðu yfir því yfirvaldi,
er þeir töldu óhafandi, og seint munu svo
margir lögfræðingar og setudómarar sitja
hér á rökstólum, að ísfirðingar komist í
skilning um þá réttvísi landsstjórnarinnar
að hefja upp úr þurru sak&málsrannsókn
gegn embættismanni, sem enginn lifandi
maður hefur kært um neitt embættisaf-
brot, og þykir að öðru leyti gott og rétt-
sýnt yfirvald, en virða að vettugi kærur
mörg hundruð manna yfir embættismanni,
sem flestir eru óánægðir með. Þeir myndu
fleiri verða en ísfirðingar, er þættust hart
Ieiknir, að vera fyrst sviptir þvíyfirvaldi,
er þeim hugnaðist vel að, og síðan eltir
með lögsóknum og öðrum ófagnaði
af yfirvaldi, sem þeir sárnauðugir verða
að sitja undir. — Hér í sýslunni hafði
góðum félagsskap og samheldni til nyt-
samra hluta mikið farið fram hin síð-