Þjóðólfur - 06.09.1895, Síða 2

174
þingsins, hið svonefnda „Skúlamál" hafi
verið haft á bak við eyrað, þá er tillagan
var samin. Það gat t. d. orðið óþægilegt
fyrir landshöfðingja — enn óþægilegra en
það varð — í því máli, ef öll neðri deild
hefði t. d. myndað einn hér um bil sam-
stæðan flokk í öllum stórmálum, þar á
meðaí fyrst og fremst í stjórnarskrármál-
inu. Að vísu verður það ekki sagt með
neinni vissu, að „leglarnir“ í neðri deiid
hafí með titlögu sinni í stjórnarskrármál-
inu verið að hlaða skíðgarð kring um
landshöfðingja í Skúlamálinu, en furðan-
lega fylgdust þeir samt að einu máli í
mótspyrnunni gegu Skúla, svo að það leit
út, sem eins konar landshöfðingja varðlið,
en það hefur líklega verið af tilviljun, að
menn völdust svona saman í þessum tveim-
ur málum. — Hvað tillöguna sjálfa snert-
ir, þá hefur verið skýrt frá heuni hér áð-
ur í blaðinu, og sýnt Ijóslega fram á,
hversu óformleg hún var í aila staði, þótt
hún batnaði dálítið við breytingarnar að |
síðustu. Það eru heldur engin líkindi til,
að stjórnin sinni að neinu leyti öðru eins
„viðrini“, eins og einn þingmaður í neðri
deild kallaði tillögu þessa. En hvað sem
um tillögu þessa verður sagt, og það má
margt misjafnt um haua segja, þá fer því
svo fjærri, að húu geti hrundið máli þessu
nokkuð áleiðis, að hún hlýtur miklu frem-
ur að verða því til mikils ógagns og tálm-
unar, því að gagnvart stjórninni ber hún
auðsæjan vott um apturkipp, áhugaleysi,
hik og hálfvelgju af hálfu meiri hluta
þingsins, og stjórninni gat því ekki verið
gerður meiri greiði en þessi. Eu þessi
apturkippur á alls ekki rót sína hjá þjóð-
inni, ef vel er að gætt, þótt fylgjendur
tillöguunar væru jafnan að bera það fyr-
ir sig. Það kom meðal annars berlega í
ljós á Þingvallafundinum, þar sem komn-
ir voru saman kjörnir fulltrúar úr 13 kjör-
dæmum landsins, en ályktanir þess fund-
ar áttu auðvitað að vera markleysa ein,
og sumir þingmenn gerðu sjer mjög mikið
far um að tala óvirðulega og hæðilega um
þann fund, af því að hann var ekki stofn-
aður að þeirra vilja. Sérstakiega gekk
Guðlaugur Guðmundsson bezt fram í því,
enda hafði hann berlega sagt heima í hér-
aði, að Þingvallafundurinn væri settur hon-
um til höfuðs(l) og eru það harla kynleg
ummæli.
Þá er á allt er litið mun engum skyn-
bærum manni geta dulizt, að þessi stefnu-
breyting í stjórnarskrármáíinu nú á þessu
þingi var harla óheppileg og engu betri
en miðlunin frá 1889. En svona fer það
jafnan, að þá er oss ríður einna mest á að
halda hóp einhuga, þá verða jafnan ein-
hverjir til þess að sundra samheldninni og
hlaupa undan merkjunum, svo að ekki
geti orðið neitt úr neinu, og aldrei sje
haldið strykinu, heldur ávallt gengið í
bugðum og hlykkjum með hneigingum og
beygingum frammi fyrir þeirri stjórn, er
margsinnis hefur sparkað í oss. Það er
ekki ósvipað því, er barinn hundur sleikir
hönd þess, er lamdi hann. Sú aðferð er
harla óharðmannleg og aumingjaleg að
minusta kosti, hversu voldugur sem and-
stæðingurinn er. „Atdrei að víkja“ frá
rjettmætum, sanngjörnum kröfum ætti að
vera einkunnarorð allra drenglundaðra
þjóðfulltrúa vorra, hver sem í hlut á, og
það voru einkunnarorð Jóns Sigurðssonar.
En menn virðast hafa hér um bil gleymt
honum nú. „Ávallt að víkjau er nú orð-
ið efst á baugi, að því er virðist.
Það er vonaudi, að næsta þiug 1897
taki dálítið öflugra í taumana gaguvart
Danastjórn, en þetta þing heíur gert, og
sýni henni áþreifanlega fram á, að enn sé
ekki frosinn allur kraptur úr kögglum ís-
lendinga og í þeirri von kveðjum vér
þetta þing, sem yfirleitt getur kallazt með-
alþing, að því er málafjölda snertir, en
tæplega í meðallagi að gæðum.
Eitt er víst, að séu bráðabirgðarfjárlög
í vændum, eins og landshöfðingi var að
ögra með út af Skúlastyrknum þá verður
það hið bezta og áhrifamesta meðal til að
hleypa fjöri í þjóðiua og sýna henni fram
á, að hún þarf' að „vera á verði“ til að
gæta þjóðréttinda sinna gagnvart gerræðis-
fullri erlendri stjóru, og þjóðíulltrúum þeim,
er hana styðja. En vonandi er, að stjórn-
in grípi ekki til þeirra örþrifráða.
Tvö kvæöi.
Bptir Raymond Pilet1.
Lofnar-blóm.
Ljúfa Lofnarrós, legg þitt hjarta
unga, bjarta, opið dags i ljós.
>) B. Pilet dr. juris ferðaðist hér í fyrra, til þess
að safna íslenzkum þjóðlögum, á kostnað frakknesks
vísindafélags, og hefur hann skrifað alllanga ritgorð
um sönglist á íslandi í frakkneskt tímarit; hann
fer þar mjög hlýlegum orðum um íslendinga, og
meðal annars færir hann glögg rök móti kenning
Maurer’s um það, að þjóð vor sje „ósöngvin". Höf.
er vei kunnur á Frakklandi fýrir tónskáldskap og
ljóðagerð. Hann hefur sett lög við nokkra söngva
eptir Einar Benediktsson, „Sumarmorgun“, „Vetrar-
sólhvörf11 o. fl., og þykir honum mikið koma til
kveðskapar íslendinga. Það hefur heyrzt, að hann
ætli sér að koma aptur til íslands, og að hann hafi
í hyggju að semja söngsögu íslands frá elztu tímum.
Hvort þú elskar áttu’ að segja,
en svo verður þú að deyja,
dómi lífsins höfuð hneigja.
Ráð þér
bana með eldi ástar, sem þú ber,
bana með því að sjá, hvað áBtin er,
Blómsál búðu þér
bana um leið þú sér, hvað ástin er.
Hreina, bjarta, blóm míns hjarta,
átt þú svar til, sem eg óska’ og vil?
þá skal jeg af gleði gráta —
fleygja tening, brenna báta.
Bn ef þú vilt ekki játa
skal jeg
okkur til bana bæði gráta,
böl skal jeg okkur báðum gráta,
búa sama veg.
Við skulum saman lífið láta.
Ástarbót.
Þið bláeygu konur,
sem fenguð lif í ijóðum,
þið Solveig og Senta
með gullið geislahár
með sálum himinhreinum,
hjörtum engilgóðum,
til ykkar hefst minn hugur
heitur og ástarsár,
Jeg sigli um Ægis auðnir,
útlagi, dæmdu fleyi;
sem Pétur Gautur geng jeg
gleymdur, á fárra vegi.
Mun Sentu hönd mér hjáipa’
í himininn upp til sín?
Mun Solveig Ijóð mér lesa’
og loka augu mín?
Hvort þoldi jeg ei þrautir
svo þungar sem jeg kunni?
Var gleymt að glæða nokkurn
gneista þá jeg unni?
El' jeg hef syndgað svo, skal
mín sekt til enda leidd —
mín ástar skuld skal aptur
með ást að fullu greidd.
E. B.
„Stamford“, skip Zöiluers o. fl. kom
hingað frá Euglaudi í fyrra dag og fór
aptur samdægurs til Austfjarða og Norð-
urlands. Með því kom Jón Magnússon
sýslumaður í Vestmanneyjum, og fór apt-
ur með því um hæl tii eyjanna. Til Seyð-
isfjarðar fór Einar próf. Jónsson alþrn.,
og til Sauðárkróks Jón Jakobsson alþm.
á Víðimýri, nýkvæntur (24. f. m.) ungfrú
Kristínu Vídalín. Áleiðis til útlanda fóru
þau hjón Jón Vídalíu kaupm. og frú hans.
Með „Stamford“ bárust engin merk tíðindi
frá útlöndum. Tíu enskir trúboðar höfðu
verið myrtir liroðalega í Kína, og urðu
blöð á Englandi óð og uppvæg yfir því
illvirki, og skoruðu á stjórn Breta, að
skerast nú alvarlega í leikinn austur þar.
Gufuskipið „Anglia“ for héðan í
fyrra dag með nokkra hesta (um 130) til