Þjóðólfur - 31.01.1896, Page 2

r
ups, að kosning hr. Þorv. Brynjólfssonar
til utanþjóðkirkjuprests, öðlist ekki allra-
hæsta staðfestingu „fyr en það sé nægi-
lega sannað, að söfnuðurinn hafi fengið
sér kirkjubygging, er sé útbúin öllu því,
er sé nauðsynlegt til venjulegrar guðsþjón-
ustu og ekki sé notuð til neins annars“
o. s. frv. — Mál þetta hefur Iegið mjög
lengi á döfinni og rekizt fram og aptur
hér innanlands milli sóknarprestsins, próf-
astsins, biskupsins og landshöfðingja, og
því næst siglt til ráðaneytisins, kennslu-
málastjórnarinnar og Sjálandsbiskups, og
kemur svo þaðan aptur til að byrja nýja
hringferð, er getur staðið lengi yfir, og
svo loks þá er öllum skilyrðum verður
fullnægt, þá neitar þjóðkirkjan algerlega
að leggja nokkra blessun yfir starfsmann
hins nýja safnaðar, euda þótt hann að öllu
leyti fylgi hinni sömu trúarjátningu sem
þjóðkirkjan og sömu helgisiðum í öllu
verulegu. Þetta dæmi sýnir, að það er
ekki svo auðhlaupið að því, sem margur
hyggur, að slita sambandinu við þjóðkirkj-
una, og að fríkirkjumálið, er nokkrir and-
legrarstéttarmenn hafa haldið fram í seinni
tíð, er ekki svo auðsótt, sem sumir for-
mælendur þess virðast hafa ímyndað sér.
Nú verður kandídat utanþjóðkirkjumanna
í Yallanessprestakalli að sigla til Ameríku
og taka þar vígslu af Winnipegbiskupn-
um, ef hann vill fá einhverja kirkjulega
blessun. En það er dálítill ónotakrókur
og óþarfa lykkja á leiðinni að vorum dómi,
úr því að vér höfum biskup launaðan af
landsfé, er sannarlega ætti að vera heim-
ilt að framkvæma öll sómasamleg embættis-
verk og leggja kirkjulega blessun yfir
samtrýinga sína.
Starfsemi kvennfélagsins.
Síðan hið íslenzka kvennfélag var stofn-
að hér í bænum í hitt eð fyrra hafa þess-
ar aukadeildir verið stofnaðar: í Keflavík
deild með 20 meðlimum (forseti frú Anna
Thoroddsen), fyrir Vatnsleysuströnd og
Voga deild með 30 meðlimum (forseti frú
Ingibjörg Sigurðardóttir, Kálfatjörn), í
Hafnarfirði deild með 20 meðlimum (for-
seti frú Valgerður Gísladóttir), á Húsa-
vík deild með 14 meðlimum (forseti frú
Elísabet Jónsdóttir).
Kvennfélagið hefur gefið 1763 krónur
til hinnar fyrirhuguðu háskólastofnunar,
eins og áður hefur verið skýrt frá bæði í
Þjóðólfi og ársriti félagsins. Það hefur og
gengizt fyrir stofnun bindindisfélags ís-
lenzkra kvenna, sem hefur gengið í sam-
18
band við alheimsbindindisfélagið „Hvíta
bandið“. Einnig hefur félagið sent áskor-
anir til þingsins í kvennréttindamálinu og
tekið þátt í Þingvallafundinum með því
að senda fulltrúa á Þingvöll, sem fundur-
inn veitti bæði málfrelsi og atkvæðisrétt.
Einnig hefur félagið haldið uppi mjög ó-
dýrum akstri á þvotti í Laugarnar síðan
í maí síðastl. m. fl., er kvennfélagið hef-
ur haft á prjónunum og til nytsemdar má
horfa, þótt ekki sé enn komið í kring.
Af skýrslu þessari má sjá, að kvenn-
félagið hefur þegar starfað mikið í Reykja-
vík, og auk þess hafa deildirnar út um
landið ekki legið á liði sínu, og kemur
skýrsla um starfa þeirra út í næsta árs-
riti. Sökum þess, að svo stóð á stærð
ársritsins í þetta sinn, gat ekki þessi
skýrsla komizt þar að, en kemur í næsta.
ársriti, ásamt skýrslu og reikningum kom-
andi árs. Hvað fjárhag félagsins snertir,
átti það í sjóði 1. janúar 1896 kr. 74,60.
Bitnefnd kvennfélagsins.
Um fréttaþráð til íslands hefur ís-
landsvinurinn raag. Carl Kuchler í Leipzig
ritað stutta grein í vikutímaritinu „Die
Kritik" í Berlín, og skýrir þar frá því,
hvað hingað til hafi verið gert í þessu
máli, og hverja ályktun alþingi samþykkti
í sumar. Hvetur hann aðrar þjóðir til að
rétta íslendingum hjálparhönd, og bendir
á, hversu ómetanlegt gagn gæti orðið að
fréttaþræði hingað, einkum fyrir veður-
fræðina og rannsókn heimskautalandanna
og heimskautahafanna. Er greinin rituð
af mikilli velvild í vorn garð, og getur
leitt til þess, að erlendar þjóðir fari að
veita máli þessu meiri eptirtekt en hingað
til. Þess má geta, að hr. Kiichler lætur
sér mjög annt um þau framfaramál, sem
nú eru helzt á dagskrá hjá oss. Um há-
skólamálið hefur hann t. d. ritað ítarlega
grein í „Academische Revue“ í Miinchen,
eins og áður hefur verið minnst á hér í
blaðinu, og nú nýlega í októberhepti þessa
tímarits stutta skýrslu um lærða skólann
m. fl. Hann skilur mæta vel íslenzku og
getur ritað hana.
Eptirmæli.
Hinn 28. ágúst f. á. andaðist merkiskonan Gróa
Ólafsdóttir að Tcigi í Fljðtshlíð, eptir mjög lang-
vinnar og þungbærar þjáningar. Foreldrar Grðu
sál. voru merkishjðnin Ólafur Einarsson stúdents
að Skðgum undir Eyjafjöllum og Guðrún Auðuns-
dðttir prests að Stðruvöllum, er var brððir Arnðrs
prðfasts í Vatnsfirði. Gróa heitin var gipt 16. okt.
1868 Magnúsi Guðmundssyni á Teigi, sem var
einn af afkomendum séra Lopts á Krossi i fjðrða
lið. Þau eignuðust 4 börn; lifir af þeim ein dóttir,
sem er gipt Guðjðni Jónssyni í Hlíðarendakoti,
er hann kominn frá séra Lopti í fimmta lið. Gróa
sál. varð ekkja 80. maí 1877. Giptist í annað sinn
16. júní 1881 Arnóri Einarssyni frá Seljalandi
undir Eyjafjöllum, sem ber nafn frænda síns séra
Arnðrs, er fyr var nefndur. Þau eignuðust 3 börn;
Iifir eigi af þeim nema einn piltur 10 ára gamall.
Grða sál. var kona trúrækin og guðbrædd, sérlega
fyrirhyggjusöm og skyldurækin. Hjú sín hvatti
hún mjög til iðjusemi og atorku og var þeim sjálf
fögur fyrirmynd í því og allri gagnsemi, enda
heppnaðist henni mjög vel að hylla þau að sér og
manna unglinga þá, er til hennar komust. Öllum,
er hún átti yfir að segja, reyndist hún sem göfug-
lyndasta og raunbezta móðir, jafnt eptir að þeir
voru frá henni farnir, eins og á meðan þeir voru
hennar þjónar. Gestrisin var hún og sérlega gðð-
gerðasöm við alla, en einkum stóðu hús hennar
opin fyrir fátæklingum og öðrum nauðlíðandi mönn-
um. Við fráfall hennar hefur því sveitin misst
eina af hinum merkustu og mestu búkonum sínum.''
Hún var jarðsungin að Teigi 18. sept. að viðstödd-
nm tveimur prestum, prófasti sýslunnar og íjölda
fólks. (N. Þ.j.
Hinn 23. septbr. f. á. andaðist hðndinn Helgi
Bjarnason á Jörfa í Húnavatnssýslu eptir lang-
varandi þjáningar af hrjóstveiki. Hann var fædd-
ur að Hindisvík á Vatnsnesi 6. maí 1825. Eptir
að hann var orðinn fulltíða, var hann mörg ár
vinnumaður og ávann sér ætíð hylli og traust hús-
bænda sinna fyrir trúmennsku, verkhyggni og fram-
úrskarandi lægni við að hirða fénað. Hann var
optast vinnumaður á stórbúum og mátti heita, að
hann væri fremur ráðsmaður en vinnumaður, sér-
staklega hvað fénaðarhirðing snerti. Mestan hú-
skap sinn bjð hann á Jörfa í Víðidal, er hann
tók við árið 1875, sem óálitlegu og niðurníddu
klausturkoti. Á þessum 20 búskaparárum sínum á
Jörfa byggði hann upp öll hús jarðarinnar, bæði
peningshús og hæjarhús, sléttaði meiri hluta túns-
ins og jók það út allt að kelmingi, og er þetta
allt fráhærlega vel og vandlega gert. Helgi sál.
varð snemma í búskap sínum mikill heyjabóndi og
var mörgum sinnum bjargvættur annara, sérstak-
lega má nefna vorið 1887, að þá mátti hann með
réttu heita bjargvættur.
Til sönnunar því, hve nákvæmur og góður fjár-
hirðir hann var, má geta þess, að vorið 1887,
þegar bændur i Húnavatnssýslu almennt misstu af
fé sínu, einkum mikið af unglömbum, þá missti
Helgi sál. að eins eitt unglamb (tvílembing).
Þess væri óskandi, að land vort ætti marga
hændur honum líka, því þá mundu jarðir brátt
verða sætilegri en nú gerist og fjárbirðing betri;
þar með væri þá þessum aðalbjargræðisvegi vorum
betur borgið, en nú er orðið.
Helgi sál var vel greindur og mjög trúrækinn,
en stundum þótti sumum hann nokkuð sérlogur í
skoðunum sínum. (Þ. Þ.j.
Vestur-Skaptafellssýslu 30. desbr.:
„í byrjun þessa mánaðar gerði hér slæmt kast með
talsverðum snjógangi af landnorðri og síðan af út-
suðri. Frost var einnig talsvert suma daga. Engir
fjárskaðar urðu hér samt af hríðinni og snjór nú
að mestu horfinn, því nú um tíma hefur verið mjög
góð tíð og þeyvindur.—Ný kirkja var vígð að Reyni
hinn 10. f. m. Er það allsæmilegt hús úr timbri,