Þjóðólfur - 13.11.1896, Blaðsíða 2

210
merki, að nýjar stærðir koma fraui í
Evrópu, sem taka verður til greina. Róm-
önsku og Slafnesku þjóðirnar vakna og
byrja nýtt líf. Ítalía hefur þrátt fyrir hina
svívirðilegu óstjórn, sem hún varð undir
að búa, tekið einkar miklum framförum
á síðustu 25 árum. Á sviði andlega lífsins
hefur hún framleitt marga ágætismenn.
Hún er eitt af andlegu stórveldunum.
Þar er svo mikið ágengt orðið, að maður
sannfærist um, að Iand þetta, sem er svo
ágætt og auðugt af náttúrunnar hendi,
mundi með duglegri og viturri stjórn hafa
unnið furðuverk, og að það með tímanum,
þegar góð og öflug stjórn er algerlega
komin í stað hinnar gömlu vanstjórnar,
muni í öllnm greinum fyllilega geta staðið
jafnfætis Þýzkalandi og Frakklandi og ræt-
ist svo draumar þeirra öaribaldi og Mazzini
— því þrátt fyrir nútíðar ástandið mun
reynslan sýna, að það voru þessir lang-
sæju hugsjónamenn, sem höfðu á réttu
að standa.
Einnig á Spáni er að glæðast nýtt Iíf.
Hver veit nema háskólarnir spænsku verði
að 25 árum liðnum búnir að ná aptur
frægð þeirri, er þeir höfðu undir yfirráð-
um Serkja. — Rússland er þegar eitt af
stórveldum andans og fallbyssnanna og
væri því mannlega og skaplega stjórnað,
þá gæti þetta feikna ríkisflæmi, sem hing-
að til hefur legið lítt notað, orðið eins
konar Ameríka Norðurálfunnar og Austur-
álfunnar.
Ríkin á Balkansskaga taka miklum
framförum upp úr ástandi hálfgerðrar villi-
mennsku. Ungaraland umskapast í amer
íkska stefnu. Að einum aldar fjórðung
liðnum munu ekki framar finnast dofa-
og dauðablettir í Evrópu; hin sama fram-
þróun siðmenningarinnar mun taka yfir
alla álfuna og tengja hana saman.
Það er mjög svo eptirtektavert, að
þessari endurreisn sofnaðra þjóðerna er
samfara sívaxandi, allsherjar-mannleg sam-
skyldis tilfinning. Þjóðrækni og föður-
landsást standa ekki lengur í gagnstæðis-
horfi við hinn yfirgripsmeiri mannkærleika
eða tilfinninguna fyrir því að vera heims-
borgari. Föðurlandsástin stendur líkt af sér
við heimsborgara-skapinn, eins og heimilis-
elska hins einstaka borgara stendur af
sér við föðurlandsástina. Eíns og heimilis-
ást einstaklinganna er undirrót og lífsafl
föðurlandsástarinn&r, eins mun föðurlands-
ástin að eins verða til þess að styrkja
öll milliþjóðaleg bönd. Þannig má vera
að vér sjáum hina endurglæddu föðurlands-
ást á Spáui taka sig á og vinna landi og
riki til uppbyggiugar með harðfengi og
dugnaði, en það verður með vaxandi þokka
og vinsemd út á við. Föðurlandsástinni
verður ljúft að afla sér vinfengis á allar
hliðar.
II.
Þangað til nú fyrir skemmstu vorum
vér einhvern vegínn ósjálfrátt þeirrar skoð-
unar og trúar, að hvernig sem færi og
hvað langt sem takmörk heimsins færðust
út, þá mundi það samt ávallt verða ariska
kynið, sem stýrði og stjórnaði og væri
forkólfur hér á jörðu. Það væri sem sé
æðsta kynið. Það kynni að vera að veldis-
miðpunkturinn flyttist til Washington eða
Melbourne, en allténd yrði hann samt á
stöðvum hvíta kynsins. Hin kynin mundu
fá siðmenninguna hjá hvíta kyninu og
verða sjálfstjórnandi með tímanum, en
aldrei komast hærra en að verða í annari
röð. Hvíti maðurinn mundi ávallt bera
veldissprotann. Aldrei mundi heirainum
verða stjórnað frá Peking eða Tokio. 0g
þetta umfram allt: aldrei mun hvíta kynið
verða bolað út af hinu gula.
En svo kom ófriðurinn milli Japans
og Kína, sem eflaust mun standa fram-
vegis í veraldarsögunni eins og eitt af
hinum stóru umskiptamörkum, sem vel
mundi við eiga að telja frá nýtt tímabil;
hann kom — og þá í sama vetfangi skildu
menn, að gleymt hafði verið einum gjör-
anda, sem ekki mátti sleppa úr framtíðar-
útreikningnum; þess hafði ekki verið gætt,
að yfirburðir og æfinleg yfirráð ariska
kynsins eru engan veginn svo áreiðanlega
viss sem áður hafði verið haldið.
Ófriður þessi hafði sannað tvennt, sem
menn höfðu haft næsta litla trú á að undan-
förnu, það sem sé, að mongólsk þjóð get-
ur á 25 árum hafið sig frá því stigi, sem
Kína var á fyrir 10 árum, á það stig,
sem vér sjáum Japan vera á nú í dag,
meðal annars sem stríðheyjandi veldi; og
að mongólsk þjóð getur fyrirhafnarlitið og
á stuttum tíma fullkomlega lært að berjast
bæði á landi og sjó með evrópskum vopn-
um og að Evrópumanna hætti. Her Jap-
ana reyndist svo ágætur að skipulagi og
heraga, elju, þrautseigju og dyggleik undir
merkjum sínum, að þeir, sem sjónarvottar
voru að því, hikuðu ekki við að taka
hann til jafns við þýzka herinn undir
forustu Moltke, og svo mikla hugprýði og
og föðurlandsást sýndu hinir einstöku liðs-
menn, að það minnti á fegurstu dæmin í
sögu Frakklands, Það varð auðsætt, að
ef til styrjaldar kæmi, þá dygði ekki að
senda móti 10,000 Mongólum færri en
10,000 af evrópsku kjarnaliði, ef ekki ætti
að vera við ósigri búið.
Og það, sem Japan hefur gert, get-
ur Kína vafalaust gert. Að 25 árum
liðnum mundu báðar þessar mongólsku
þjóðir saman geta reist fimm, sex milljóna
her með jafnmiklu varaliði, vel að gæta,
þann her, sem að öllu leyti jafnaðist við
hina beztu Evrópu heri.
Og mundi ekki vera allmikil freistni
til að nota slíkt ofurefli? Mundu ekki
gula kyniuu klæja lófar til að hirta hina
hvítu fyrir yfirburði þeirra fyrrum og á-
leitni — já, ef til vill, líka til þess að
auka landeign sína og vinna lönd frá hvíta
kyninu? Væri ekki sennilegt, að Kína,
þegar það væri orðið voldugt, vildi ráða
yfir Síberíu og endurreisa hið forna Mon-
gólaríki á Indlandi?
Menn muua víst eptir því, að þegar
friðurinn var saminn, leit svo út sem
Japan í raun og veru hefði fengið yfir-
ráð yfir Kína. Menn þóttust sjá fyrir, að
hið litla Japanska eyjaríki mundi draga
hið heljarmikla ríki undir umráð sinnar
fyrirtækjasemi og dugnaðar, að Kína yrði
stjórnað frá Tokió og að bæði ríkin mynd-
uðu öflugt bandalag mót hvíta kyninu og
drottnunarkröfum þess. Menn bjuggust
við, að Japan mundi hið bráðasta dubba
Kína upp til hinnar nýju menningar og
sjá um, að það eignaðist her og flota, sem
gæti boðið öllum heiminum byrginn. Áður
langt um liði mundu svo báðar þessar
bandaþjóðir geta sett hverri hvítri þjóð
samningskosti og reist rönd við hverju
stórvelda sambandi. Þegar Kína með sín-
ar 400,000 miljónir íbúa væri komið í al-
væpni, yrði enda Rússland og England
ekki annað en veldi í annari eða þriðju
röð, sem yrði að lúta þeim, sem aflið hefði
meira.
Hér væri þá að óttast ofurefli Asíu-
þjóða, svo að Evrópuþjóðir yrðu að taka
saman höndum til sameiginlegrar varnar
móti ’barbörunum' austurlenzku. Það væru
Persastríðin í stærri stýl, því nú væri
það ekki örikkland eitt, heldur öll Evrópa,
sem væri í voða, og hinn nýi Xerxes
mundi koma, ekki með eina miljón, heldur
tíu miljónir liðs með kúlnaþeysum og dýna-
mít-Ioptförum. Eins og Grikkir urðu fyrr-
um samtaka mót Persum, eins yrðu Evr-
ópumenn að gera varnar-samband sín á
milli móti Mongólunum. Gegn þcim yrði
Evrópa öll á einu bandi og enda Frakk-
ar og Þjóðverjar samherjar.