Þjóðólfur - 01.01.1897, Page 1

Árg. (60 arklr) kostar 4 kr.
Erlendis 5 kr. — Borgist
fyrir 15. júlí-
Uppsögn, tiundin við áramót,
ðgild nema komi til ritgefanda
fyrir 1. október.
þjOðólpue,
XLIX. árg. Reykjavík, fostudaginn 1. janúar 1897. Xr. 1.
Oleðilegt nýár
býður Þjóðólfur öllum löndum sínum og
sérstaklega öllum kaupendum sínum við
þessi áramót. Hann skortir nú ekki nema
einn vetur á fimmtugan, og er því kom-
inn á raupsaldurinn, enda gerir hann sér
vissa von um að geta haldið 50 ára afmæli
sitt í góðu gengi haustið 1898. Jafnframt
vill hann láta þess getið nú þegar, að eigi
er örvænt um, að hann stækki eitthvað
dálítið án verðhækkunar um leið og hann
fitjar upp 50. árið eða við næstu áramót,
að minnsta kosti, svo framarlega, sem
hann nýtur hylli og stuðnings landa sinna
á iikan hátt og hingað til hefur átt sér
stað. Hann lofar þó engu ákveðnu að
þessu sinni, en mun leitast við að efna
það, sem lofað verður, þá er þar að kem-
ur. Hann ætlar ekki að þenja sig út,
eins og froskurinn, og springa svo af á-
reynslunni, eins og dæmi eru til nm eitt
blað hér á landi, er ætlaði að verða ósköp
stórt og mikið hérna á árnnum og hleypti
feikna vindi í seglin, en varð að taka þan
saman aptur eptir stutta stund, af því að
vindurinn ætlaði gersamlega að hvolfa
blaðfleytunni, og fer svo um allt, sem eigi
er á viti byggt í upphafi. Þá er skyn-
samara að fara heldur stilltara af stað,
en síga heldur á, er fram í sækir. Þeirri
reglu hefur Þjóðólfur hingað til fylgt og
muu fylgja framvegis. Allur skyndileg-
ur gorkúluvöxtur eða óeðlilegur vindbelg-
ingur stendur aldrei til langframa. Það
er eigi einhlítt (til að skapa góð og nyt-
söm biöð, að pappírinn í þeim sé nógu
mikill og orðin mörg. Það er óneitanlega
mikill kostur, ef því er samfara frjálslynd,
samvizkusöm og stefnuföst blaðstjórn, en
Þ»r sem ófrjálslynd, samvizknlaus og skyn-
lítil hringlandaritstjóm situr við stýrið,
þar verður pappírsstærðin ein og langloku-
mærðin að sannri plágu fyrir þjóðfélagið.
Þjóðölfi hefur stundum veríð fundið
það tii foráttu, að hunn væri ekki nógu
stór. Það sem landið vantaði væri blöð í
feikistóru broti, eins konar flennings-
ingsábreiður, á stærð við blöð stórþjóðanna
o. s. frv, Og það er synd að segja, að
eigi hafi verið reynt að bæta úr þessu
þjóðarmeini (!) nú á síðustn tímum. Hvað
Þjóðólf sérstaklega snertir, þá hefur hann
lengi haft í huga að færa dálítið út kví-
arnar, þá er fylgiriti því sleppur, er hann
hefur gefið öllum kaupendum sínum í
þokkabót á hverju ári, síðan vér tókum
við ritstjórn hans — sögurit merkilegt, sem
margir hafa metið mikils, þótt þess hafi
sjaldnast verið getið, þá er menn hafa verið
að spreyta sig á samanburðarreikningi yfir
söluverð blaðanna.
Þjóðólfur veitir fegins hendi viðtöku
stuttnm, velsömdum greinum um landsmál
og allt, er miðar til þess að bæta hag
þjóðar vorrar. Sérstaklega væntir hann
þess, að þingmenn láti eitthvað til sín
heyra nú áður en næsta þingi kemur sam-
an. Það hefur opt verið fundið að því,
hve þagmælskir þeir væru millum þinga,
og eigi að ástæðulausu. öetur vel verið
að margir þeirra hugsi þingmálin rækilega
heima hjá sér, og komi vel undírbúnir á
þing, en eigi mundi það spilla neinu, þótt
þjóðinni og öðrum þingmönnum gæfist kost-
ur á að kynnast ofurlítið hugsunum þeirra
millum þinga. Þá mætti t. d. ræða uppá-
stungur þeirra á þingmálafundum um allt
land, og gæti það orðið afarmikill styrkur
málstað þeirra á þingi, ef tillögur þeirra
hefðu áður fengið fylgi þjóðarinnar.
Að lokum viljum vér mælast til þess,
að þeir, sem senda blaðinu eptirmæli
eptir látna menn til birtingar, geri sér
far um að hafa þau sem allrastytzt og
gagnorðust, því að öðrum kosti verða þau
naumast tekin í blaðið. Einnig er skorað
á þá, er vilja koma slíknm rainningum á
prent, að senda þær sem allrafyrst, helzt
að vörmu spori eptir lát maunsins. Árs-
gömul eða eldri eptirmæli eru harla óvið-
kunnanleg.
Að svo mæltu þakkar Þjóðólfur kaup-
endum sínum fyrir gamla árið, einkum
þeim, sem jafnan hafa staðið í skiium við
hann.,
Feröapistlar.
XVI.
Að því er snertir kirkjurnar í Höfn,
þá hefur Frúarkirkja jafaan verið talin
hin helzta, enda er hún höfuðkirkja borg-
arinnar. En byggingin sjálf er ekki stór-
fengleg, og í samanbnrði við hinar miklu
kirkjur í öðrum stórborgum, er hún sama
sem ekki neitt, hvorki að því er stærð
eða fegurð snertir. Hið eina, sem hún
hefur sér til ágætis, eru marmaramynd-
irnar af Kristi og postulunum eptir Thor-
valdsen, og hinn ljómandi fallegi skírnar-
fontur eptir hinn sama (krjúpandi kvenn-
engill, er heldur á skírnarskálinni), sem
eflaust er einhver hinn fegursti skírnar-
fontur í heimi. í Frúarkirkju hlnstuðnra
við á Panlli stiptprófast, skriptafóðnr kon-
ungs, er sagður hofur verið einhver mesti
kennimaðnr Hafnarklerka, en oigi urð-
um við neitt sérlera hrifnir af préd'knn
hans eða framburði, •'•nria er karlinn farinn
að drepa í skörðin. í annrð skipti hlust-
uðum við á séra Bondo í sömu kirkju, og
var eigi ræða hans meira vckjandi on svo,
að það lá nærri, að við sofnuðum í sæt-
um okkar, En úr kirkjunni fórum við
beina leið til „Helvítis", sem er skammt
þaðan gagnvart Sívalaturni, og borðuðum
þar miðdagsverð. Er það matsölustaöur
allfrægur, er svo heitir, en annar þar and-
spænis, er „Himnaríki “ nefnist. í „Himna-
ríki“ er Þjóðólfur haldina auðvitað, en á
hinum staðnum ek’ki. Skrapp eg inn í
„Himnaríki“ og las hanu þar, en lét þess
alls ekki getið, hver eg væri. — Af öðrum
kirkjum í Höfn eru tald r merkastar
Garnisonskirkjan, einhver elzta kirkja í
bænum, Marmarakirkjan eða Friðriks-
kirkjan, er Tietgen byggði, Hólmsinskirkja
og Heilagsandakirkja. Þar er aðstoðar-
prestur Adolf Nicolaisen, stúdent frá
Reykjavíkurskóla 1885.
Meðan við vorum í Höfn varð þar
uppþot allmikið raeðal guðfræðisnemenda
við háskólann út af nmmælura séra Vilh.
Becks, foringja „innra trúboðsins", á kirkjn-
íundi í Bethesda. Sagði banna þar eitthvað
á þá leið, að báskólakennendurnir í gnð-
fræði gerðu sitt til að rífa niður sannindi
trúarinnar og tæta sundur hoilaga ritn-
ingu með vantrúarskýringum og gnðlausri
„kritik". P. Madsen, einn guðfæðiskennari
háskólans mótmælti þá þcg&r þesnum crð
um. Varð síðar af þessa iiíiildi allmikið
í kirkjulegum blöðum og lét Beck þá þau