Þjóðólfur - 16.07.1897, Page 1

Árg. (60 arkir) kontar 4 kr.
Erlendje 5 kr. — Borgist
fyrir 15. jOli.
ÞJÓÐÖLFUE.
Dppsögn, bnndin við áramót,
ógild nema komi til útgefanda
tyrir 1. október.
XLIX. árg.
Þingsjá.
Það hefur verið fremur danflegt á þing-
lnu, síðan frumvarpið hans Valtýs var þar
á dagskránni. Starf þingsins hefur mest
ient í því að skipa fjölda nefnda, jafnvel í
hverju smámáli, og afleiðingin er sú, að
allt stendur fast, og málin liggja í salti,
þangaðtil þau dynja yflr sem hráviði úr
nefndunum, öll í bendu, og þá verða eng-
in önnur fangaráð, en að flaustra þeim
einhvern veginn af. Þetta er mjög óheppi-
legt fyrirkomulag. Öll þingmannafrum-
vörp ættu að berast upp þegar í byrjun
þings, og þyrfti að setja eitthvert tíma-
takmark, þá er frumvörp frá þingmönnum
gætu komizt inn á þing í síðasta iagi, auð-
vitað með sérstökum undautekningum, ef
vernlegar ástæður væru öðrum þræði.
Með því fyrirkomulagi væru reistar skorð-
ur gegn því, að málin lentu í einum hnút
síðari hluta þingtímans, eins og jafuan
verður, þá er ný frumvörp bætast stöðugt
við, og stundum því örar sem þingið
stendur lengur. Þetta stafar af því, að
þingmenn hugsa ekki nóg um málin fyr-
irfram, fara ekki að undirbúa þau fyr en
á þing er komið, og er þá eigi við góðu
að búast.
Þá er og þess að gæta, að þingmenn
skipta ekki nógu vel verkum með sér.
Sömu mennirnir eru kosnir i flestar nefnd-
ir, en sumir komast ekki neinstaðar að,
nema þeir séu á bónbjörgum og smali sér
atkvæðum til nefndarkosninga. Auðvitað
hafa þessir frávillingar ekki traust sam-
þingismanna sinna, en þeir menn ættu
alls ekki að sitja á þingi, aem mestu
leyti eru útilokaðir frá störfum þingsins,
og eigi taldir liðgengir í nefndir, af hverj-
um ástæðum sem það er. Afleiðingin af
því, að nefndarstörfunum er hrúgað á sömu
mennina verður sú, að málin liggja oflengi
í nefndunum, og verða eigi afgreidd til um-
ræðu fyr en komið er í eindaga, því að
það er óhugsandi, að sömu mennirnir geti
við öllu snúizt jafnsnemma.
Eins og við er að búast, geta öll þau
stórinál, sern nú eru í nefndum á þingi eigi
orðið rækilega íhugað. Samgöngumálin,
landbúnaðurinn, sjávarútvegurinn, fjárkláð-
inm menntamálin, auk stjórnarskrármáls-
Reykjaríb, föstudaginn 16. júlí 1897.
Xr. 34.
ins, læknaskipunarmálsins, holdsveikismáls-
ins o. fl. eru mál, sem eigi verða hrist
fram.úr erminni á nokkrum dögum, svo
að nokkur mynd sé á, enda má geta nærri,
að það verði eitthvert hrákasmíði á sum-
um þeirra. En það er mjög mikið undir
því komið, að tillögur þær, sem nefndir
þessar leggja fyrir þingið gangi í rétta
stefnu, því að öðrum kosti er ver farið en
heima setið. Að því er sérstaklega snert-
ir landbúnaðinn og sjávarútveginn, þá er
hér um svo mikið og vandasamt verkefni
að ræða, þar sem tveir aðalatvinnuvegir
landsins eiga hlut að máli, að það þarf
meiri tíma en fáeinar stundir í hjáverk-
um til að hugleiða það og koma fram með
ákveðnar tillögur, er að nokkru gagni séu
og án þess að hvorugur þessara atvinnu-
vega verði fyrir hnekki. Þingið má ekki
hrapa að neinum bindandi ákvörðunum í
atvinnumálum, nema þar sem alls enginn
vafl getur á því leikið, að breytingin sé
til mikilla bóta. Stjórnmálum er t. d. allt
öðru vísi háttað. Þar er fastari grund-
völlur til að byggja á, og miklu óbrotnari.
Þar á þingið að vera fært um, að rata
rétta leið, því að þar er svo vel varðað,
að enginn þarf að flækjast afvega út á
villigötur, ef þess er gætt, að missa aldrei
sjónar á takmarkinu.
Vonandi er að starf allra þessara bless-
uðu nefnda í þinginu, beri einhvern veru-
legan árangur, og meira „fæðist en músin
smá“ út af því öllu saman.
Meðal þeirra fáu nefnda, er lokið hafa
ætlunarverki sínu er refanefndin, þeir
Guðl. GuðmundssoD, Þorlákur Guðmunds.
son og Björn Sigfússon. Vilja þeir láta
eitra fyrir refi, að minnsta kosti tvisvar
á ári, og að hreppsnefndir séu skyldar, að
láta í té allar nauðsynlegar upplýsingar
um, hvar refir hafist helzt við. Tekur
nefndin fram í áliti sínu, að það sé slæ.
leik að kenna, að refum hefur eigi fækk-
að meira en raun er á orðin, og er það
hverju orði sannara. Það er engiu mynd
á því, hvernig óiukkans refirnir hafa vað-
ið UPPÍ og gert spell hér á landi, og væri
sannarleg landhreinsun að slíkum skepn-
um.
Þjóðvinafélagslbækuriiar
fyrir þetta ár eru nú útkomnar: And-
vari (22. árg.), Dyravinurinn, og Alman-
alcið. Ritgerðirnar í Andvara eru:
1. Æfisaga Þörarins pröfasts Böðvars-
sonar í Görðum (með mynd). Samið hefur
Þórhallur Bjarnarson lektor. Æfisaga
þessi er liðlega rituð, og hefur höf. auð-
sjáanlega gert sér far um að skipta ljósi
og skugga nokkurnveginn jafnt niður, og
sneiða hjá þeim öfgum, er opt bryddir á
í slíkum æfisögum, þar sem hinn framliðni
er gerður að guðs engli, heilagur og lýta-
laus svo að segja. Þesskonar æfisögur
eru jafnvillandi og ósannar, eins og hin-
ar, þar sem þvi einu er á lopt haldið,
sem miður má fara, þótt þess séu færri
dæmi. Það er hvorki hreinskilni né
drengskapur að „leggjast á náinn“ og
níða framliðna merkismenn um skör fram,
þótt slíkri aðferð hafi verið hælt, jafuvel
opinberlega, annaðhvort af. sérvizku og
vanþekkingu eða algerðum skorti á vel-
sæmistilfinningu.
2. Ferð um Norður-Þingeyjarsýslu sum-
arið 1895, eptir dr. Þorvald Thoroddsen.
Þessi ferðasaga er í sama sniði og hinar
fyrri eptir þennan höfund. Dr. Thorodd-
sen ritar við alþýðu hæfl og lætur margs
getið, en eigi koma þessar landslýsingar
hans að hálfum notum sakir þess, að upp-
drættir fylgja ekki, og hefur þess opt
fyrri minnst verið. Ferðasögur þessar
hefðu átt að vera gefnar út í einu lagi
með góðum uppdráttum, því að þær verða
aldrei jafn mikils virði svona á víð og
dreif í tímariti.
3. Um fátœkramálefni. Eptir séra
Þorkel Bjarnason. Þar er stuttlega farið
yfir sögu fátækramálefna á landinu, frá
því er Jónsbók var í lög leidd 1280, og
því næst bent á, hvað helzt virðist til-
tækilegt, til að ráða bót á kinum vaxandi
sveitarþyngslum. Helztu orsakir sveita-
þyngslanna telur höf. 1. Fátækt landsmanna
og atvinnuleysi 2. Áhugaleysi og getu-
leysi ungra manna á því, að efnast og
safna fé, og 3. Vonda sveitarstjórn. Höf.
játar, að það sé erfltt að finna ráð til að
minnka svettaþyngslin, og með lögum sé
t. d. eigi unnt að gera menn sparsama,