Þjóðólfur - 05.06.1900, Blaðsíða 2

Þjóðólfur - 05.06.1900, Blaðsíða 2
102 líkindum hér um bil á enda kljáður. — Hefur Roberts þegar lýst því hátíðlega yfir, að Oranje- ríkið væri innlimað í Bretaveldi, og hafa stór- veldin hér í álfu ekki haft neitt á móti því, er Bretastjórn skýrði þeim frá þessum landauka, eins og siður er, þá er lönd eru hernumin. En nú verða Bretar ef til vill að beina skeyt- um sínum í aðra átt þar í Afriku. Eins og mörg- um mun kunnugt hefur hið volduga svertingja- ríki Aschanti íEfri-Guíneu (upp af Gullströnd- inni) áður átt í höggi við Englendinga. Er það land námaland mikið og gullauðugt mjög, en 1- búamir (Ashantar) eru manna grimmastir, trúa á stokka og steina og blóta mönnum. Eru þeir tald- ir 472 miljón og skiptast í ýmsa sérstaka flokka. Heitir höfuðborg þeirra Kumassi, er Bretar tóku 1873 eptir harðar sviptingar og brenndu. Þá urðu Ashantar að sleppa öllum yfirráðum yfir Guilströndinni, er Bretar lögðu þá algerlega undir sig. Þá var Wolseley yfirforingi Bretaliðs 1 þeim leiðangri, sami maður sem nú er æztur að völd- um í öllum Bretaher bæði á sjó og landi. Síðan 1873 hafa Bretar jafnan haft lið nokkurt suður 1 Aschanti til að hafa gætur á landsbúum, verja Gullströndina og varna þeim leið til sjávar. En nú hafa Ashantar gert uppreisn og vilja hrinda af sér oki Englendinga, losa sig við návist þeirra og ef unnt er ná Gullströndinni frá þeim. Setulið Englendinga f Kumassi, er ekki mun vera mjög fjölmennt, er því í hættu statt, og fregnir komn- ar um, að Ashantar hafi algerlega náð borginni á sitt vald. Hefur hjálparlið verið sent sunnan frá Kap, og er auðheyrt á hraðskeytunum, að á- standið þykir ískyggilegt. Eptirþvlhversu Ashant- ar vörðust Englendingum snarplega 1873—4 með ónýtum og úreltum vopnum, tinnubyssum og tré- sverðum o. s. frv., þá hyggja menn að þeir verði illir viðureignar nú, því að þeir hafa aflað sér einmitt nútíðarvopna, og þykir allt benda á, að uppreisnin sé löngu undirbúin, en tækifærið tekið meðan Bretar hefðu í fuflu tré við Búa,—- Hvað úr þessu verður er ekki unnt að segja enn. Þá er heldur ekki allt með felldu í Kína. Mikill hluti þjóðarinnar, einkum í norðurhluta ríkisíns er mjög óvinveittur öllum útlendingum og vill rýma þeim algerlega úr landi. Þenn- an hluta þjóðarinnar kalla Englendingar »Boxer’s« þ. e. hnefieikamenn eða áflogahunda og er auð- vitað óvirðingarnafn. En í rauninni eru þetta ramkínverskir föðurlandsvinir, er vilja brjóta af sér ok útlendinganna og er ekkjudrottningin og margir mikilsháttar menn í Kína hlynntir þessum flokki. Nú hafa þessir »Boxer’s« gert uppreisn allalvarlega í Norður-Kína, tvístrað hermönnum þeim, er sendir voru gegn þeim, brennt járnbraut- arstöð eina til kaldra kola, náð ýmsum járnbraut- um á vald sitt, höggvið í sundur fréttaþræði og eru á leiðinni til höfuðstaðarins Peking. Eru Norðurálfubúar, sem búsettir eru í Kfna orðnir allsmeikir við uppreisn þessa, og allir sendiherrar útlendra ríkja 1 Peking hafa fengið sér llfvörð. Sagt er að 9 metodistar hafi verið drepnir af uppreistarmönnum á einum stað, ög menn voru hræddir um að mannvirkjafræðingar nokkrir frá Belgíu mundu ekki komast llfs úr höndum þeirra, því að uppreistarmenn höfðu króað þá á hæð einni. Sagt var, að Rússar mundu ætla að sker- astíleikinn, og hefðu 20,000 manna vígbúna við Port Arthur. Hermálaráðherra Frakka, de Galliffet hefur sagt af sér, og heitir sá Andfé hershöfðingi, sem kominn er í stað hans. Afarmikill gauragangur í frakkneska þinginu gegn ráðaneytinu, og hefur forseta þess, Waldeck-Rousseau jafnvel verið skor- að á hólm af einum herforingja, er þótti höggvið nærri sér í umræðunum um uppgjöf saka fyrir inenn þá, er riðnir höfðu verið við Dreyfusmálið. Fjársala í haust. Bretar kaupa fyrir peninga. Þau fagnaðartíðindi getur Þjóðólfur nú orð- ið fyrstur til að flytja sveitabændum og öðrum fjáreigendum hér á landi, að nú má telja vlst, að Bretar kaupi hér allmargt fé í haust gegn borgun út í hönd. Fyrir milligöngu þeirra Cop- land’s og Berries stórkaupmanna í Leith, aðaleig- enda hinnar góðkunnu verzlunar »Edinborgar« héríbænum, hafa auðugir, enskir fjárkaupamenn, Parker & Fraser í Liverpool-Birkenhead ákveðið, að kaupa hér fé á fæti í haust, og hafa í því skyni sent hingað nú með »Lauru« umboðsmann sinn, Alexander Ponton, er fyrir mörgum árum var umboðsmaður Slimons við fjárkaup hér á landi, og er því töluvert kunnugur hér frá fornu fari. Níeð honum er Mr. Thomas Fraser, sonur annars aðalforstöðumannsins í þessu fjárkaupa- félagi í Liverpool-Birkenhead. Ætla þeir að kynna sér, hvernig hér liagar til,og hversumargt fé þeir muni geta fengið. Vilja þeir kaupa 15, 000, tveggja, þriggja og fjögra vetra gamalt, en ekki ær eða yngra fé. Segjast þeir muni gefa vel fyrir það. Er hr. Asgeir kaupm. Sigurðsson leiðbeinandi þessara manna hér fyrir hönd þeirra Coplands og Berries, og mun í fyrstu hafa átt mikinn þátt í að koma þessu máli áleiðis. Er það mikilla þakka vert, og vonandi, að lands- mönnum verði hagnaður að þessum viðskiptum og að þau geti haldizt, því að það er lífsskilyrði fyrir sveitabóndann, að hann geti selt fé á fæti með góðu verði. Þá rýmkast aptur hagur land- búnaðarins, eitthvað dálitið á annan hátt en með nýjum bankalánum og öðru vafsi. Þetta verður dálítið affarasælla. Og þess vegna eru þetta gleðitlðindi fyrir sveitabóndann. í þetta skipti kaupa menn þessir ekki hross, af þvf að það er heldur orðið um seinan nú, en þeir ætla að gera það eptirleiðis. — Þeir Parker & Fraser hafa áð- ur keypt íslenzktfé til slátrunar af ZöllneríEng- Jandi, og hafðj það verið alldýrt, því að Zölln- er hafði sagt, að hann keypti það svo dýrt hér(l). Nú mun þeim viðskiptum lokið og í þess stað keypt af bændum hér og munu þau viðskipti reynast báðum hagfelldari, ekki sízt bændunum, því að það er mikill munur á, að selja féð hér heima fyrir peninga út í hönd, eða senda það á eigin ábyrgð til umboðsmanna á Englandi. Þingmálafundur. Ur Norður-Þingeyjarsýslu hefur Þjóðólfi ver- ið send svolátandi fundarskýrsla: Árið 1900, þ. 8. aprfl var að Skinnastöðum haldinn almennur kjósendafundur fyrir 3 hreppa, nefnil. Kelduness-, Axarfjarðar- og Presthólahrepp, og voru margir atkvæðisbærir menn mættir úr nefndum hreppum, en þó hefði fundurinn orðið betur sóttur, ef veikindi hefðu eigi hamlað. Fundarstjóri var kosinn í einu hljóði, Árni Kristjánsson á Lóni og nefndi hann til skrifara Pál Jóhannesson á Austara-Landi. Komu þá til umræðu: 1. S t j órnarskrármálið : Eptir nokkrar umræður kom það fram, að allir fundarmenn, er atkvæðisrétt höfðu, létu í ljó'siþað eindregið álit sitt, að halda fram stjórnar- baráttunni í sömu stefnu og stjórnarskrárfrumvörp- in frá 1886 og 1894, og var samþykkt með öll- um atkvæðum eptirfylgjandi tillaga: »Fundurinn lýsir yfir því, að það er hans eíndreginn vilji, að alþingi framvegis haldi stað- fastlega fram sjálfstjórnarkröfum þjóðarinnar á grundvelli hinnar endurskoðuðu stjórnarskrár (frá 1886 og 1894) og að þegar á næsta þingi verði samþykkt frumvarp, sem tryggi fyllilega þessi meginatriði: a. Að sérmál Islands verði eigi borin upp í ríkisráði Dana: b. Að hin æzta stjórn sérmála Islands sé búsett í landinu sjálfu og verði krafin ábyrgðar á sérhverri stjórnarathöfn fyrir al-innlendum dóm- stóli, er jafnframt sé skipaður með sérstökum lögum. Enn fremur lýsir fundurinn yfir því eindregnu áliti slnu, að þessi stefna eigi að ráða úrslitum við næstu kosningar til alþingis þannig, að þeir einir séu kosnir, er öruggir vilja fylgja henni«. 2. Kom fram tiilaga um, að kjósa 1 mann úr hverjum hreppi til að mæta að Ærlækjarseli á morgun árdegis til þess, ásamt sýslunefndar- mönnunum, að ræða stjórnarskrármálið, þing- mannskosningu kjördæmisins og máske fleira. Var það samþykkt og kosnir þessir menn : Jón Ingimundarson á Brekku, Páll Jóhann- esson á Austara-Landi og Þórður Flóventsson í Krossdal. 3. Brúinájökulsáí Axarfirði. »Fundinum blandast ekki hugur um, að nauð- synin á brú yfir Jökulsá sé svo afarbrýn, að land- sjóður sé skyldur, að leggja fram fé til hennar, þegar á næsta þingi, og það því fremur, sem nær ekkert er lagt til samgöngubóta af landsfé í Norður-Þingeyjarsýslu í samanburði við aðrar sýslur landsinsc. 4. Bankamálið: Um það kom fram þessi tillaga: »Fundurinn er einhuga á því, að nauðsyn hlutafélagsbankans sé ekki fyrir hendi, og því sé réttast að fresta þvl að setja hann á stofn, að minnsta kosti fyrst um sinn, en felur fundinum að Ærlækjarseli á morgun, að taka bankamálið til umræðu, ef tími leyfir«. Tillaga þessi var samþykkt með meiri hluta atkvæða. Fleiri mál voru eigi rædd. Fundi slitið. Árni Kristjánsson. Páll Jóhannesson. * * * Daginn eptir 9. apríl var fundur haldinn f Ærlækjarseli, eins og ákveðið var, og þar sam- þykkt þessi fundargerð, sem hér er prentuð. Var jafnframt ákveðið að senda hana í alla hreppa kjördæmisins til umræðu og samþykktar, skyldi svo hver hreppur kjósa 2 menn til að sækja einn allsherjar aðalfund í kjördæminu, sem halda á nú í júnímánuði. Það er auðséð, að Norður-Þingey- ingar eru vakandi og hafa ekki flekazt látið af hrópi Hafnarstjórnarmannanna, þeirra manna, er gerast svolítilþægir og skammsýnir, að berjastmeð oddi og egg fyrir einskisverðum og enda stór- hættulegum skóbætum á stjórnarfar vort, er ein- mitt miða til þess að flytja stjórnina út úr land- inu og fara því í þveröfugá átt við allar fyrri kröfur vorar um alinnlenda stjórn. Jafn heilskyggn- ir og skilningsglöggir hafa og Norður-Þingeyingar verið 1 því að hafna algerlega dönsku okurbanka- flónskunni, eins og síðasta þing skildi við hana, enda rnunu fleiri héruð fara að þeirra dæmi í því. ____________ Drukknun Á föstudaginn var, 1. þ. m. drukknaði í ál hjá Elliðavatni Ólafur Sveinar Haukur Benediktsson bóndi á Vatnsenda, son- ur Benedikts heit. Sveinssonar sýslumanns, á 28. aldursári. — Hafði Ólafur heit. þennan dag átt að vera við úttekt á Elliðavatni og var á ferð þangað frá Reykjavík í því skyni. Hafði hann svo til þess að stytta sér leið farið beint afþjóð- veginumáleið til bæjarins, sem kunnugir menn opt fara og er þá venjulega farið á ferju eptir ál nokkrum, er liggur milli tveggja vatna rétt fyrir túnfætinum þar. Mun Ólafur heit. hafa kallað yfir um og staðið nokkuð við hinumegin álsins, þvl það sást á traðki eptir hest hans, en enginn var úti við á Elliðavatni og enginn sá þar held- tir til hans. Var fólk þar veikt, en gestir inni í bæ. Hefur hann svo riðið yfir á ferjustaðnum, þar sem altítt hefur vqrið áður að sundríða og sundleggja, enda sáust förin eptir hest hans skýrt út á réttum stað; er þar botn góður, en fárra faðma sund er í miðjum álnum. Leitarmenn þeir, er fundu lík hans í gær, sáu, að hestinum höfðu skrikað fætur og hann runnið til einmitt þar, sem.

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.