Þjóðólfur - 28.06.1901, Blaðsíða 1

Þ JOÐOLFUR.
53. árg.
Reykjavík, föstudaginn 28. júní 1901.
Nr. 32.
Biðjið ætíð um
OTTO MÖNSTED’S
danska smjörlílti
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott eins og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og byr til óefað hina beztu vöru
og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
Landsbankinn
verður opinn í sumar 1 jiilí og
ágúst frá ki. ÍO f. m. til kl. 1
e.m. Bankastjórn til viðtals kl.
ÍO—11 f. m.
Landsbankinn 25. júní 1901.
Tryggvi Gunnarsson.
f
Utlendar fréttir.
Kaupmannahöfn, 10. júní.
Það lítur út fyrir, að Búastríðið ætli engan
enda að taka; hver orustan rekur aðra; líklega
eru fréttimar þó ekki allar sem áreiðanlegastar;
hér skal greint hið helzta:
Eptir skeytum til hollenzkra blaða hafa Bret-
ar í byrjunf. m. beðið mikinn ósigur við Kalk-
h e i w e 1 (?) í nánd við Pretóríu: 49 féllu, 154 særð-
ust og 600 voru herteknir af Búum, er börðust
undir forustu þeirra Beyers og Breitenbachs; Bret-
ar misstu þar að auki 6 fallbyssur í hendur Búa.
29. f. m. ný orusta við Vlackfontein (ept-
ít hraðfregn frá Kitchener) milli Dixons (Engl.)
og Delarey (B.). Búar að sögn beðið ósigur, og
voru þá fallnir af þeirra mönnum 35 (seinnasagt
41). Af Bretum téllu og særðust 174 (seinnasagt
186), þar á meðal 4 (6) herforingjar.
Auk þessa vitanlega sífelldar smáorustur; á-
standið enn ískyggilegra, ef það reynist satt, sem
sagt hefur verið, að Zulukaffar (25,000 m.) við
landamæri Transvaals og Oraníu láti ófriðlega eða
hafi jafnvel gripið til vopna.
Lausafregn í útlendum blöðum segir, að Bú-
ar hafi beðið gerðardómstólinn 1 Haag að skera
úr þrætum.
Frú Botha komin til Southampton; hún vill
ekkert láta uppskátt um erindi sitt; sumir geta
þess til, að hún ferðist sér til heilsubótar. Það
hefur og kvisazt, að maður hennar, Botha hers-
höfðingi, muni ætla sér til Evrópu, eins og Kriiger.
í5,779,000 £ kvað enskaþingið hafa véitttil
þess að kaupa fyrir flutningsskip og hesta.
Það er sagt, að Bretar hafi tilkynnt Búum,
að þeir ætli að gera upptækar eignir allraþeirra,
er vppn bera, ef þeir ekki innan eins mánaðar
láti af ófriði; svo ætla þeir að dæma foringja
þeirra til æfilangrar útlegðar. Eins og við erað
búast, kvað Búum standa niikill geigur af þess-
tim hótunum.
Milner landstjóri á — auk annara sæmda —
von á, að verða gerðtvr að heiðursborgara í Lund-
únum.
Kínastríðið er nú til lykta leitt. Stórveldin
kalla hersveitir sinar heim og Waldersee greifi hef-
ttr lokið starfi sínu. Keisarahirðin kvað ætla að
halda heim til Peking í ágústm. Þetta hljóðar
allt friðsamlega; en hve lengi geta nú Kín-
Wrjar haldið sér í skefjum? Að hatrið til »hvítu
ójöfianna« sé ekki slokknað, á það bendir saga,
Sem ítalski sendiherrann í Peking hefur fengið frá
Öölgk,lrn presti f Shansi: Kínverjar hafa myrt pat-
er Bearmin og 14 aðra presta í Ringtiolian f Suð-
urmongóli, svo og alla þarverandi kristna Kín-
verja af karlkyni; kvennfólkið var sent til her-
búða þeirra Tuans og Tungfuhsians.
ÝmÍSlegt. Kennslumálaráðgjafinn danski,
Bjerre, er sem stendur dvelur í Karlsbad sér til
heilsubótar, sagður hættulega veikur af Brights-
sýki.
Sonur gaml a Bism arcks, W i 1 h e 1 m, yfirborg-
stjóri (O verpræsident) 1 Austur-Prússlandi, dáinn,
49 ára gamall.
Italíukonungur hefur eignazt afkvæmi, sem þó
öllum Itölum — að anarkistum undanskildum —
til hugraunar var meybarn!
Lífhræðsla Tyrkjasoldáus keyrir nú úr hófi.
Ef haremskonu þeirri, er hann sýnir næturlanga
hylli, verður á að rumskast hranalega í rúminu,
er lífi hennar þar með lokið. Seinasta sagan
hljóðar svo: Læknir einn var í mesta meinleysi
að nudda soldáns ofþreytta líkama, en alltíeinu
fær hann eina af byssukúlum soldáns í höfuðið
og hnígur örendur niður — hafði líklega nudd-
að of hart! ____________
Viljið þér fara utan?
Hr. ritstjóri! Viljiðþérljá eptirfarandi línum
rúm 1 blaði yðar?
Eg hef opt verið að hugsa um, þennan tíu
mánaða sólskinsdag minn, hve leiðinlegt væri, að svo
fáir Iandar fara utan og að þorri þessara fáu kom-
asc í svo sáralítil kynni við þjóðina eða þjóðirn-
ar, sem þeir koma til.
Það er gott og blessað að sitja við lindir vís-
indanna á háskólanum danska, þegar kappsam-
lega er ausið og vatnið er ekki allt of gruggugt;
það styttir stundir að ferðast um borgir og héruð,
skoða söfn og stórhýsi 1 borgunum, og skreppa
svo, hálfþreyttur af stórbæja-hávaðanum, út í skóg,
hlusta þar á fuglakvakið og sjá fegurð jurtaríkis-
ins, en bezt er þó að mega fá færi til að kynn-
ast þjóðinni, sem byggir landið, sjá hvað það er,
sem bærist 1 höfði hennar og hjarta, og taka þátt
í gleði hennar og sorg. Það er stundum sagt, að
helzt líti út fyrir, að sumir landar í Höfn séu þang-
að komnir til að kynnast íslendingum, eg veit
ekki hvort það er satt, en skaðlaust væri mörg-
um þeirra að taka meiri þátt 1 góðum dönskum
félagsskap en þeir gera.
Það er lítil hætta á, að maður týni þjóðemi
sjálfs síns, þótt maður kynnist einkennum annara
þjóða, en sjóndeildarhringurinn verður stærri.
Betur að fleiri landar mættu skreppa út fyrir
landsteinana og koma svo aptur til Fróns, ekki
þyrstari í áfengi, né ötulli í að slá trúarstafinn
úr höndum fóthrumra bræðra sinna, heldur auðugri
að hugsjónum, fúsari til að bera byrðar en leggja
þær á aðra, fúsari til að leggja fram krapta sína, til að
ráða bót á meinsemdum, en hrópa hátt um ís-
lenzkan amlóðaskap með hendurnar í sjálfs slns
eða annara manna vösum, fúsari og færari, til að
leggja sjálfa sig í sölurnar fyrir þjóðina og landið
okkar, en þegar þeir fóru.
Það var ferðahugur í forfeðrum vorum og sá
hugur er ekki horfinn. Það er margur vinnu-
drengur á íslandi, sem langar yfir fjöllin, vökvar
ef til vill smalaþúfuna með tárum sinum út af
því, að hann geti ekki fengið að sjá neitt af undra-
smíðunum, sem bækurnar tala um. Svo leggja
margir af stað til Ameríku til að reyna að bjarg-
ast betur og sjá sig um; en það eru svo fáar slóð-
ir, sem liggja þaðan heim aptur til Islands. Hví
fara svo fáir landar til Danmerkur og Nqregs og
snúa svo heim aptur eptir eitt eða tvö ár?
Eg er ekki að spyrja um, hví ekki fari fleiri
til Hafnarskólans, þeir eru sjálfsagt nógu margir,
að minnsta kosti er ekki þörf á fleiri prófleysingum
þaðan. En eg spyr: Hví fara ekki fleiri af bænda-
stétt og iðnaðarmanna til að kynnast búskap og
daglegu starfi frændþjóða okkar, og hví koma
svo fáir landar á lýðháskóla og kennaraskóla hér
í landi?
Það er satt, þjóðin míner svo óhamingjusöm
að eyða stórfé fyrir eiturdrykki og annað fleira,
sem henni er til bölvunar, en fjöldi sona hennar
getur ekki notið sín fyrir fátæktar sakir. Er ann-
ars enginn vínsvelgur svo drenglundaður, að hann
vfldi drekka hálfu minna eitt ár og gefa svo það,
sem sparaðist, efnilegum manni til utanferðar.
Danir veita stórfé til lýðháskóla sinna, bæði nám-
styrk og kennslukaup; skyldi það verða talin ó-
þarfabylting, ef alþing styrkti nokkra Islendinga
til að ganga hér á lýðháskóla á meðan vér eig-
um engan slíkan skóla sjálfir? Ef eg væri þing-
maður, skyldi eg fara fram á að alþing hlutaðist
til um að þeir, sem vildu fara á lýðháskóla gætu
fengið ókeypis far til Hafnar. Mér er kunnugt
um, að Islendingum mundi verða vel fagnað, ef
þeir vildu koma hér til lýðháskóla, og kostnaður-