Þjóðólfur - 30.05.1902, Page 4

88
manna settist á rökstóla og lýsti því yfir,
að ekkert væri að óttast, og öll hætta
væri úti. Að morgni 8. þ. m. var hald-
in almenn þakkarguðsþjónusta í kirkjum
bæjarins, og streymdi þá fólkið með glöðu
bragði í kirkjurnar, en þá dundi allt í
•einu eldgosið yfir bæinn, og fórust þar
nær allir bæjarbúar um 25,000 að örfáum
mönnum undanskildum, surnir segja 20—
30, en um það ber sögnum ekki saman.
Eldurinn var svo ákafur á svipstundu, að
skipin sem lágu á höfninni gátu ekki forð-
að sér og brunnu þar upp, en skipverjar
misstu lífið. Að eins eitt skip komst
undan, með því að höggva sundur akk-
erisstrengina, og halda með fullum gufu-
krapti út úr höfninni, en missti þó 12
menn. 2—3 feta þykkt öskulag liggur
nú þar sem St. Pierre var. og enn var
fjallið að gjósa, er sfðast fréttist. Varð
og manntjón í öðrum bæjum þar á eynni,
en ár og lækir og öll vatnsból fyllt hraun-
leðju, svo að þeir sem af komust gátu
hvergi náð 1 drykkjarvatn, og urðu af því
hin mestu vandræði. Menn eru hræddir
við drepsótt á eynni, vegna hinna ógreptr-
uðu líka, er liggja hrönnum saman og
eitra loptið. Þar sem því varð við komið
vortt líkin dregin saman í stórar hrúgur,
hellt steinolíu yfir og kveikt í öllþ santan.
En þar sér ekki högg á vatni. A sjó úti
alllangt frá landi sigla skipin innan um
fljótandi mannabúka. — Samskot eru þeg-
ar hafin í Evrópu og víðar til hjálpar
eyjarbúum þeim, sem eptir lifa.
Um Búastríðið er fátt að segja, en frem-
ur þykja nú góðar horfur um frið, þótt
enn væru engir samningar komnir á 16.
þ. m., en um það leyti söfnuðust foringj-
ar Búa saman á friðarstefnu í bænum
Vereeniging í Óraníu. — Heyrzt hefur,
að Búar krefjist að fá almenna uppgjöf
allra saka og vilji fá 10 miljónir punda
(180 miljónir kr.) 1 skaðabætur handa Bú-
um þeim, er misst hafa eignir sínar og
orðið að yfirgefa hús og heimili,en hæp-
ið þykir, að Englendingar ntuni ganga að
því. Það er því fjarri því, að enn sé
allt klappað og klárt þar syðrs.
Verkfall mikið um alla Svlþjóð um
miðjan þ. m., sakir þess, að verkamenn
heimta almennan kosningarrétt. I sumum
bæjum stöðvaðist öll umferð á járnbraut-
um og götuvögnum og ekkert dagblað
kom út.
Nýtt þingmannsefni
verður nú í kjöri 7. júní hér í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu. Það er H a 11 d ó r
Jónsson bankagjaldkeri, sem er héraðs-
búum og fleirum að góðu kunnur, enda
hið álitlegasta þingmannsefni, maður mjög
vel greindur og glöggur, einarður ogfylg-
inn Sér. Þangað til í fyrra sumar hneigð-
ist hann að stefnu Hafnarstjórnarmanna f
stjórnarskrármálinu, en e'ins og margir
'aðrir skynsamir menn í þeim flokki, of-
‘bauð honum atferli þess flokks á þinginu,
fékk megna andstyggð á öllu því athæfi,
og er því nú talinn óalandi og óferjandi
hjá þeirri klíku, eins og svo margir aðrir
skynsömustu mennirnir, er þann flokk
fylltu áður, en »fordæmdu« atgerðir hans
á síðasta þingi. Þessvegna er »ísafold« í
fyrra dag svo grettin og gröm yfir þessu
framboði. Hún veit, að skjólstæðing henn-
ar og uppáhaldi Birni Kristjánssyni er al-
varleg hætta búin, því að auk stjórnar-
skrármálsins stendur hann enn hraparleg-
ar að vígi í bankamálinu gagnvart H. J.,
sem verið hefur hinn sárbeittasti mótstöðu-
maður Warburgsbankans og manna bezt
flett ofan af vitleysum og öfgum hinna í
því máli, og nú síðast gagnvart reiknings-
villum B. Kr., sem Isafold er að bera í
bætifláka fyrir, með hinni venjulegu sann-
leiksást. En það er hætt við, að vottorð
hennar um reikningsglöggskyggni B. Kr.
fram yfir H. J., verði harla létt á metun-
um hjá kjósendunum, er þekkja báða
mennina og fá tækifæri til að hlusta á,
hvor þeirra getur gert Ijósari grein fyrir
sínu máli á undirbúningsíundunum. Það
er vfst líka á fárra vitorði, að ísafoldar-
ritstjórinn beri nokkurt skynbragð á banka-
mál eða reikningsfærslu yfirleitt. Vitleys-
urnar, sem hann hefur látið blað sitt flytja
í þessu efni bæði eptir Indriða og B. Kr.
bera ekki vott um það, heldur miklu frem-
ur um það, að þar dæmi blindur um lit.
Það er annars gleðilegt fyrir Gullbringu-
og Kjósarsýslubúa, að þeir eiga nú völ á
jafn mikilhæfum nrtanni, sem Halldóri
Jónssyni, og eru því ekki neyddir til að
burðast lengur með B. Kr. að minnsta
kosti, enda er sagt, að H. J. hafi þegar
mjög mikið fylgi víðsvegar í kjördæminu,
eins og eðlilegt er, því að það er svo
fjarri því, að kjördæmið sé valtýskt, að
þar er einmitt öflug, eindregin mótspyrna
gegn þeirri stefnu, og sérstaklega í banka-
málinu, sem fyrir margra sjónum er nú
aðalmálið, sem kjósa á eptir, því að það
er svo fjarri, að það sé út af dagskrá,
þótt þeir Warburg gangi að frumvarpi
síðasta þings, að hættan er engu minni
eptir en áður, að þ á verði róið öllum ár-
um að því, að drepa landsbankann, koma
honum á vald hlutafélagsbankans, svo að
þeir Warbtirg geti orðið einvaldir í pen-
ingamálunum hér. Til að afstýra þeirri
hættu mega kjósendur ekki velja hluta-
banjcamenn á þing.
Hvorum er betur trúandi?
Til þess að slá algerlega niður þessu
fleipri Isafoldar um reikningsafglöp H. J.
gagnvart B. Kr., virðist rétt að geta þess,
að kennarinn í stærðfræði við lærða skól-
ann, hr. Björn Jensson sagði meðal ann-
ars við ritstjóra þessa blaðs í fyrra kveld:
»Eg segi eins og séra Eiríkur
Briem, að egkannþá ekki að
gera réttan reikning, ef reikn-
ingur H. J. gagnvart B. Kr. er
ekki réttur«. Jafnframt gat hann þess,
að B. Kr. mundi loks hafa skilið það sem
H. J. var að kenna honum, og hefði því
ávallt hopað á hæl, smokkað sér frá að-
alumræðuefninu og slegið út í aðra sálma.
Þá er B. Kr. hefði verið bæjargjaldkeri
hefði hann haft þá reikningsaðferð við
bæjarreikningana, sem hann nú væri að
andæfa, sem rangri, en væri hárrétt.
Kvaðst hann þá hafa verið endurskoðari
bæjarreikninganna ásamt H. J.
Nú geta þeir sem vilja, trúað betur
reikningshöfðum(!) þeirra nafnanna (ísaf.-
Bjarnar og B. Kr.), en yfirlýsingum tveggja
hinna reikningsfærustu manna, sem hér
er völ á, Björns Jenssonar adj. og séra
Eiríks Briems.
Efri-deildar ávarpið.
Hver, sem les ávarp efri deildar til kon-
ungs með athygli, sér undir eins, að þar
er bókstaflega engin ósk um heimastjórn
frá ávarþsflytjendum. Þeir tala að eins
um ástand, sem þeir viti, að eigi sér stað,
án þess að láta í ljós nokkurt álit um það.
Nú hefur herra biskupinn lýst yfirþví, að
maður úr andstæðingaflokki hans hafi
fengið þá til að bæta því við, að þessi
ósk þjóðarinnar væri einnig ríkjandi hjá
mörgum þingmönnum. Hvar kemur þá
fram heimastjórnaróskin hjá flokksmönn-
um herra biskupsins? Alls hvergi. Er.þá
ekki sannleikurinn í raun og veru einmitt
þeirra meginn, sem segja, að flokksmenn
hans hafi ekki látið í ljós ósk sína um
heimastjórn?
Biskupinn hefði því verið vel sæmdur
af að þegja um þessa heimastjórnarósk
sína og flokksmanna sinna.
Gamall gagnrýnir.
Tllhæfulaus uppspuni
er það, eins og fleira í síðustu »ísa-
fold«, »að framselja eigi einhvern annan
en bankastjórann, einhvern forustugarp
í apturhaidsliðinu(!) til væntanlegrar kross-
festingar(l) hér4. júní«. Hvað hyggst blað-
ið að vinna með slíku bulli ? Er auðséð,
að það er nú allmjög ráðþrota og hleyp-
ur því með hverja vitleysuna á fætur
annari til að draga fjöður yfir vanmátt
og vandræði sinna eigin fiokksmanna.
Þeir sem framseldir verða til krossfest-
ingar 4. júní verða tveir Jónar, báðir úr
flokki Hafnarstjórnarmanna. Heimastjórn-
armenn hafa ekki nema einn kandfdat,
Tryggva Gunnarsson bankastjóra, og ætl-
ast þeir til, að hann hrökkvi einn við
hinum tveimur á »krossfestingardegi« Isa-
foldar 4. júní hér í höfuðstaðnum. Önn-
ur kjördæmi munu reka nagla í iljar henn-
ar hina dagana frá 2.—11. júní.
„Vesta“
kom hingað í fyrri nótt frá Höfn norð-
an um land. Hafði komizt á allar hafn-
ir samkvæmt áætlun, svo að líklegt er, að
ísinn hindri ekki skipaferðir umhverfis
landið úr þessu. Þó mun enn vera ís-
hrafl nokkurt inn á Húnaflóa. — Með
skipinu kom hingað Kristján Jónasarson
verzlunaragent o. fl.
Sildarafli
var ágætur á Eyjafirði, þá er »Vesta«
fór þar um.
Dálnn
hér f bænum 22. þ. m. Magnús
Magnússon lærisveinn í 3,bekklærða-
skólans, ættaður úr Hvolhrepp, sonur
Magnúsar heit. trésmiðs Bergsteinssonar
frá Árgilsstöðum, nálega 23 ára gamall,
efnispiltur til náms. Hann lézt úr lungna-
tæringu.
Hinn 27. þ. m. lézt hér í bænum úr
heila-blóðfalli Þorkell Þorkelsson
vindlagerðarstjóri, sonurséra ÞorkelsBjarna-
sonar uppgjafaprests frá Reynivöllum, 28
ára gamall.
Embsettisfrá vikning.
Hinn 24. þ. m. hefur landshöfðingr
samkv. tillögum biskups vikið séra Fil-
ippusi Magnússyni að Stað á Reykjanesi
frá embætti um stundarsakir, vegna megnr-
ar grunsemdar um legorðsbrot o. fl.
KuldatíO
undanfarna daga með norðanbáli og
næturfrostum.
Nú með ,VESTA‘ lief eg fengið
ljómnndi fnlleg: KORT "WJ til
brúðknups- og fæðingnrdngn.
8 ÞiiigJioltsstræti 8.
Halldóra Ólafsdóttir.
F al 1 egu st u
Brúðarkortin
og
Lukkuóskakort
fást á
!5 SKOLAVORÐUSTIG 5.
Handa þingmanni óskast til leigu
trá 20. júlí til þingloka 2 stór og björt Iier-
liergi nióti snori og hvort innnr af öðru
í góðu og kyrlátu húsi sem næst miðbæn-
um. Ritstj. vísar á.
Eigandi og ábyrgðarmaður:
Hannes Þorsteinsson, cand. theol.
• Glasgow-prentsmiðjan.
26
hafði nú tekið þátt í baráttunni fyrir fósturjörðunni og barizt svo vel, að
hann dirfðist að biðja sjálfatt konginn um það, sem hann áleít að verða
mundi henni til hamingju. Hún hafði gert honum smánarlega rangt til,
og henni hefndist líka grimmilega fyrir það.
Hún settist í sætið, studdi hönd undir kinn og starði niður í dynj-
andi fossinn. Skyldi hann hafa setið hérna eins og hún sat nú og hugs-
að um hana? Skyldi honum hafa sviðið eins sárt um hjartaræturnar og
henni sveið nú ? Skyldi hann hafa grátið hérna eins og hún grét nú?
En hvað fossinn óskapaðist og kvað með mörgum röddum hið fer-
lega lag sitt! Rétt fyrir framan hana var fossbrúnin, rauðgrá og slitin,
er myndaði eins og geysistórt hné; fram af því steyptist áin í gagnsæj-
um grænum boga niður í hyldýpið og þeytti upp froðu og úða, sem
þyrlaðist eins og þokumökkur niður yfir bera hamrana. Ekki þurfti nema
eitt gálaust stökk niður í þetta dynjandi, niðandi, mjallhvíta froðuhaf —
þá var úti um alla eymd og alla mæðu að eilífu.
Nei, hún varð að fara burtu — burt frá þessari freistingu, áður
en hún fengi vald yfir henni, áður en hana færi að svima, áður en —
Knútur kæmi.
Hún stóð upp og gekk út úr runnunum, sem slúttu fram af foss-
brúninni, en það lá við, að hún hrapaði fram af brúninni af ótta og ör-
vínglun, því að í því bili sá hún Knút standa frammi fyrir sér.
„Ert þú hérna, Ingiríður?" spurði hann hissa, en með blíðri röddu.
Ingiríður vissi ekki, hverju hún átti að svara eða hvað hún átti að
gera af sér. Loksins stamaði hún þó fram :
„Kemur þú hingað?"
„Já, endrum og sinnum".
„Hér er einmanalegt".
„Eg kann svo vel við það“.
„Ó já, það er heldur ekki það versta".
„Meinar þú einveruna"?
„Já. Eg hef reynt hana“.
Hann horfði hissa á hana og sagði: „En nú er þó einveran úti“.
27
Hún endurtók með áherzlu : „Hún er ekki það versta".
„Hvað meinar þú með því?"
„Ekki neitt. Vertu sæll, Knútur!"
í því bili heyrðist óp mikið, hást og heiptarlegt ofan úr brekkunni
fyrir ofan þau. Uppi í urðinni miðri, þar sem brattast var, stóð And-
rés með byssu í hendinni, tæplega tuttugu skref frá Knúti og Ingiríði.
Rétt fyrir ofan hann lá vegurinn yfir fjöllin.
„Loksins hef eg náð í ykkur", kallaði hann niður til þeirra. „Þið
höfðuð faþð ykkur vel, en sá maður er enn ekki í heiminn borinn, er
geti gabbað mig".
Hann skalf og titraði af reiði; hann setti byssuna upp að kinninní
og mælti:
„Nú skaltu fá að deyja, Rjóður-Knútur!"
En f því bili hljóp Ingiríður fram fyrir Knút og mælti :
„Eg skal þá fara á undan. Skjóttu nú! Eg er ekki smeik við að
vera skotspónn þinn". *
„Það er af því að þú veizt hvað þú átt skilið", kallaði Andrés og
lét byssuhlaupið síga niður um nokkra þumlunga, -,,en á þér hef eg allt-
af færi. Skríður þú í felur á bak við pils, Knútur?"
„Hvað höfum við Ingiríður til saka unnið?" kallaði Knútur og tók
mjúklega í Ingiríði, til þess að fá hana til þess að ganga til hliðar. Við
mættumst hérna af tilviljun í fyrsta skipti núna, og höfum ekki skipzt á
nema fáum orðum, en undir eins og þú kemur auga á okkur, þá dettur
þér þegar allt hið versta í hug og hefur morðvopnið til taks".
„Nú, þú ert þa hræddur við dauðann, Rjóður-Knútur! En það var
svei mér kynleg tilviljun, að þið sky-lduð hittast á slíkum stað, þangað’
sem engir eru annars vanir að koma".
„Það var heldur engin tilviljun", kallaði Ingiríður upp, því að reið-
in og þrjóskan fengu nú algerlega yfirhönd yfir henni; hún réð sér ekki
fyrir ást og harmi, ótta og hatri; hún vafði handleggjunum utan um
hálsinn á Knúti og æpti hástöfum til Andrésar, svo að kvað við í hömr-
unum:
„Skjóttu nú! Við fundumst af því að við unnumst og skiljum nú
ekki framar. Skjóttu nú! Við drögum hvort annað niður í gljúfrið,
hvort okkar sem þú hæfir — -
Hann rak upp öskur. Svo kom glampi og reykjarmökkur. Ingi-
ríður lét aptur augun, en þegar hvellurinn heyrðist og hún fann, að hún.
hafði ekki orðið fyrir skotinu og Knútur stóð enn hjá henni, þá opnaði