Þjóðólfur - 13.06.1902, Blaðsíða 4

9 6
ing kjörstaðarins í sýslunni haustið igoo.
Telur þessi fréttasnati breytinguna á kjör-
staðnum alveg ólöglega, eptir því sem ráðið
verður af orðum hans, því hann efast um, að
„fáist rétting á þessu", og getur þess að
AxarQörðurinn hafi jafnan' verið talinn næst
miðju kjördæmisins. Astæður til þessarar
breytingar á kjörstaðnum telur hann enga
aðra en „kappgirni amtmanns" sem hann
segir valdi “megnri óánægju" meðal sveit-
unga sinna.
Þó að litlu skipti hvað svona ónafngreind-
ur maður skrifar, skal eg samt gera „rétting"
á orðum hans, því næst amtmanninum og
sýslumanninum nær þetta mál mest til mín.
Á þingmálafundi, sem haldinn var í Þórs-
höfn 9. mal 1900, var af kjósendum úr
Sauðaness og Svalbarðshreppum samþykkt
svo hljóðandi áskorun:
„Fundurinn samþykkti I einu hljóði að
skora á kjörstjórann, að halda næsta kjör-
fund að Svalbarði, þar eð sá staður virðist
vera eins vel fallinn til kjörþingstaðar og
Skinnastaður, þar eð kjörfundir hafa áður
aldrei haldnir verið austan Axarfjarðarheiðar,
og þar eð kjósendum þeim megin heiðar-
innar, hefur því eigi verið sýndur hingað til
fullur jöfnuður, að því er þetta snertir".
Sem fundarstjóra téðs fundar, var mér fal-
i& að fylgja þessu máli fram við kjörstjór-
ann, sem eg einnig gerði. Af skiljanlegum
ástæðum, sá kjörstjórinn sér ekki fært að
verða við þessari áskorun. Skaut eg því
máiinu til amtmanns og lét fylgja uppdrátt
af kjördæminu, þar sem fjarlægðirnar frá
Svalbarði og Skinnastöðum voru mældar í
allar höfuðáttir út í yztu byggðajaðra kjör-
dæmisins, til þess að séð yrði hvor þeirra
lægi nær mrðju sýslunnar. Sýndi það sig
þá, að þeir liggja viðlíka rétt frá norðri til
suðurs, með þeim mismun þó, að Svalbarð
liggur fast að mílu fyrir norðan miðdepil
kjördæmisins, nær þeim hlutanum, sem miklu
meir er byggður, en Skinnastaður því nær
jafnmiklu fyrir sunnan miðdepil, nær þeim
hluta kjördæmisins, sem er mjög lítið byggð-
ur, en mestmegnis afréttarland. Aptur kom
það I ljós, að Skinnastaður liggur allt of
vestarlega í kjördæminu, því að þangað eru
að eins 4*/» míla frá Bangastöðum á Tjör-
nesi, vestasta bænum í kjördæminu, en 13
mílur frá Skoruvík á Langanesi, norðvestasta
bænum, en frá Bangastöðum að Svalbarði
eru 93/4 míla og frá Skoruvík 73/4 míla.
Fjarlægðarmunurinn frá vestasta og austasta
bæ kjördæmisins er því mílu meiri að
Skinnastað en að Svalbarði. Skakkinn frá
miðju kjördæmi til austurs og vesturs er á
Skinnastöðum svo mikill, að þangað er */*
mílu styttra frá fjarlægasta bæ að
vestan, Bangastöðum, en frá nálægasta
bæ austan Axarfj arðarheiðar, þ. e.
frá Garði í Þistilfirði. En Svalbarð liggur að
eins 1 mílu fyrir austan miðdepil.
Eptir þessum mælingum, sem amtmaður tók
góðar og gildar er það því sýnt og sannað,
að Svalbarð er sá eini rétti kjörþingisstaður
að lögum (sjá 29. gr. kosningarlaganna 14.
segt. 1877). Amtmaður sýndi því kjörstjór-
anum fram á, að Svalbarð væri sá.eini lög-
legi kjörþíngisstaður sýslunnar, en kjörþing
hefði jafnan verið haldið í lagaleysi á Skinna-
stað. —
Þetta nægir til að sýna, að þeir sem unn-
ið hafa að þessu máli, og þá amtmaður fyrst
og fremst, hafa unnið að því, að lögunum
skyldi vera fylgt, en ólögunum aptrað, og
og verðskuldar það' þakklæti heiðvirðra
manna, þó að þessi „merki" fréttasnati beri
sveitungum sínum á brýn, að slíkt verk hafi
vakið og vekji „megna óánægju" hjá þeim.
Það má vel vera, að Axarfjörður sé „bezta
sveitin í kjördæminu"; en það eru mennirnir
en ekki sveitirnar, sem kosningarrétt hafa.
Fréttasnatinn slær botninn í með þessum
orðum : .......fyrir engan mun viljum við að
„Valtýskunni" standi happ af okkur optar
— hvorki beint né óbeint". — Að því er
hans eigin get;ðir snertir, væri ómaklegt að
véfengja þessi orð; það er ekki óllklegt, eptir
framkomu hans að dæma í þessu máli, að
fleira röngu hafi staðið happ af honum um
dagana. Að því leyti sem þetta nær til ná-
unga hans, er bezt að þeir jafni það með
sér. En að því leyti sem þetta kann að
vera sletta til kjósenda austan Axarfjarðar-
heiðar, þá er hún bæði ósönn og svo lúa-
leg, að eg legg mig ekki niður við að svara
henni.
Snæbjörn Arnljótsson.
Mannfallið
1 Valtýsliðinu lítur út fyrir að verða all-
stórkostlegt við þessar alþingiskosningar,
sem nú eru um garð gengnar, en fréttir
hingað ókomnar úr 8 kjördæmum með 12
þingmönnum, einmitt úr þeim kjördæmum,
sem meginstyrkur heimastjórnarmanna er.
Nú er kunnugt orðið um kosning 18 þing-
manna í 13 kjördæmum. Afþessumþing-
mönnum eru 10 í heimastjórnarflokknum,
en 8 að nafninu í hinum, svo framarlega
sem þm. Vestmanneyinga og 2. þm. Árnes-
inga eru taldir þar með, en séu þeir dregn-
ir frá og bætt við hinn flokkinn, sem óhætt
mun, verður hlutfallið 12 ; 6, eða helmingi
fleiri úr heimastjórnarflokknum en hinum.
Jafnvel þótt nú sé ekki reiknaður nema
2 atkv. munur milli flokkanna, má óhætt
reiða sig á, að meiru munar, þá er gerð-
ir verða upp reikningarnir og frétfir verða
komnar úr Múlasýslum báðum, Þingeyjar-
sýslunum og Eyjafjarðarsýslu. Horfurn-
ar í Valtýsliðinu eru því harla daufar, eins
og vænta mátti. Þeir hafa hvergi
unnið neitt á, en fallið unnvörpum þar
sem þeir hafa reynt að steypa heimastjórn-
armönnum. Auk þeirra 4 burgeisa, er
getið var um síðast, að fallnir væru (Val-
týs, séra Ólafs í Arnarbæli, JónsJensson-
ar, M. Torfasonar, að viðbættum hinum
5., Þórði í Hala) hafa síðan hnigið í val-
inn, Páll Briem amtmaður, séra Jens Páls-
son og Björn Sigfússon, Var það þrek-
virki mikið af Húnvetningum að standa
amtmann af sér, og sýnir Ijósast, hversu
samtakagóðir og eindregnir flokksmenn
þeir eru, sem láta málefnið sitja í fyrir-
rúmi. Það er enginn vafi á því, að skript-
ir amtmanns 1 »Norðurlandi« og hin miklu
afskipti hans af þeim Isafoldar- og Valtýs-
dilk þar nyrðra hefur fellt hann frá kosn-
ingu í Húnavatnssýslu. Hann var offljót-
ur á sér, að taka hlutdeild í sigri(l) Val-
týinga á síðasta þingi. Og þykirossþað
leitt amtmanns vegna, því að margt er
þó vel um hann. Fln síðar rennur ef til
vill upp stjarna hans, þá er kyrð er kom-
in á.
Enginn mun þó verða jafnhnugginn og
hrelldur yfir falli sínu, sem Garðaprófast-
urinn, þessi mikli föstuprédikana-höfundur
í Isafold og einn þessara frægu, sískrifandi
fimm stjórnenda Valtýsflokksins. Mann-
inn sárlangar svo á þing, en hefur nú fall-
ið þrisvar sinnum á i* 1/^ ári, og eru
það fádæma hraktarir í kosningum hér á
landi. Dugðu honum lítt skriptirnar í 5-
mannastjórninni, eða húslesturinn kenni-
mannlegi yfir Þjóðólfi í föstuinnganginn.
Hvorugt mun hafa stutt hann til kosning-
ar. Nú liggur hann á sfnum eigin lar-
berjum, alveg eins og hann átti að liggja.
Hann verður að lata sér nægja, að pré-
dika 1 sóknarkirkjum sínum og í Isafold.
Við prédikanir hans á þingi verða menn
þó lausir fyrst um sinn, sem betur fer,
og vonandi til langframa.
Það er annars nokkuð hart fyrir Val-
týsflokkinn, að verða nú ekki að eins að
sjá á bak foringjanum sjálfum, heldur einn-
ig einum úr »centralstjórn«(!) fimmmenn-
inganna, sömuleiðis amtmanni o. fl. o. fl.
máttarstólpum. — Það verður heldur enn
ekki skarð fyrir skildi, flokkurinn allur
tættur sundur og höfuðlaus. En svona
eru forlögin grimm og syndagjöldin sár.
EptirmsBli.
Arni bóndi Þorvaldsson, sem andaðist að
Innrahólmi 3. nóv. f. á., var fæddur að Stóra-
Nýjabæ í Krísuvík árið 1824. Hann ólst
upp með foreldrum sínum þar til hann var
19 ára, þá keypti hann hálfa jörðina Stóra-
hólm til móts við föður sinn, þar sem þeir
bjuggu þá. Þar andaðist móðir hans 1846,
en faðir hans fluttist þá suður í Hafnir og
kvæntist aptur. Árni sál. kvæntist árið 1853
Solveigu Þórðardóttur, var samt ekki vel
við heilsu, og stundum mjög sjúkur, en
aldrei bilaði hann þrek, og alltaf rétti hann
við aptur, þótt af honum gengi sökum sjúk-
leikans. Á Stórahólmi bjó hann 11 ár, og
kostaði allmiklu til jarðarinnar, því hún var
í óstandi, þá er hann tók við henni, en árið
1858 fluttist hann að landsjóðsjörðinni Meiða-
stöðum, þótti hún liggia betur við útræði
og sjávarhagnaði. Þas bjó hann 25 ár, og
kostaði stórkostlega til þeirrar jarðar, bæði
að húsum og jarðabótum; þar hafði hann
mikinn sjávarútveg, lét smíða þiljubát og
flutti vörur frá bændum til kaupstaðar. Á
fyrri árum hans þar veiktist kona hans, og
andaðist eptir 12 ára hjónaband og 5 ára
sjúkdómslegu; þau eignuðust 8 börn, og lifa
2 dætur. Árið 1867 giptist hann eptirlifandi
ekkju sinni, Ragnhildi fsleifsdóttur, og voru
þau I hjónabandi 34 ár, og eignuðust 5 börn ;
þar af lifa 2 dætur, báðar giptar. Árið
i£6o tók Árni sál. við hreppstjórn í Rosm-
hvalanesshreppi, og hafði hana á hendi um
20 ár; hreppsnefndaroddviti var hann 8 ár.
Árið 1872 var barnaskóli byggður í Gerðum,
og styrkti Árni skólann vel með fégjöfum
og ýmsu öðru, sem til heilla hans mátti
verða. Hann gaf og 100 krónur ekkj-
um drukknaðra í Mýrdal 1870. Eptir 40
ára dvöl í Rosmhvalanesshreppi keypti hann
Innrahólm á Akranesi 1883 og kostaði þeg-
ar stórfé til endurbótar þar, eins og annar-
staðar þar sem hann hafði búið. Þá varð
hann hreppstjóri þar í Innrahreppnum; hann
lét reisa nýja kirkju á Innrahólmi og gaf
allmikið fé til hennar, og árið 1884 stofnaði
hann búnaðarfélag þar, sem hefir mörgu
góðu til leiðar komið. Árið 1898 voru hon-
um veitt heiðurslaun úr sjóði Kristjáns lcon-
ungs hins IX., en annars ekkert virðingar-
merki, sem hann hefði þó átt skilið mörgum
öðrum fremur.
Þau hjón ólu upp fjölda barna, og giptust
30 frá þeim; og aldrei varð neitt slys hjá
þeim við hinn langvinna og örðuga sjávar-
útveg I ölium þeirra búskap.
Af þessu framantalda má sjá, að Árni sál.
var með fremstu bændum hér á landi, enda
fundu menn það alstaðar hvar sem hann
var, að hann skaraði fram úr öðrum. Hann
var framkvæmdarsamur og áræðinn, en um
leið ljúfmenni og friðsamur, glaðlyndur og
greindur vel og minnugur; hann var og
bezti heimilisfaðir og eiginmaður, hjálpfús
og ráðhollur, guðhræddur og guðrækinn
trúmaður, og er mikill söknuður að honum
í alla staði. (B. Gr.).
Með s/s Kronprindsessa
Viktoria
komu 10. þ. m. miklar birgðir af
Alls konar vörum
til verzlunarinnar
„Edinborg“.
Hvergi betri kaup.
ROGN og andre islandske Pro-
dukter modtages til Forhandling.
Billig Betjening. Hurtig Afgjörelse.
Einar Blaauw.
Bergen. Norge.
Þakknrávarp.
I mínum þungbæru og langvinnu veik-
indum, voru það margir, sem réttu okkur
— hér undirrituðum — hjálparhönd, bæði
með gjöfum og annari góðvild, og viljum
við þar tilnefna eptirfylgjandi heiðurshjón:
sóknarprest okkar séra Gísla Jónsson og
frú hans á Mosfelli, Skúla lækni og frú hans
í Skálholti, Gunnlaug hreppstjóra og konu
hans á Kiðjabergi og Eggert bónda og konu
hans á Vaðnesi. Þessir hafa allir gefið
okkur á höfðinglegan hátt. — Af hrærðu
hjarta vottum við hér með öllum okkar kæru
hjálparmönnum innilegasta þakklæti, og biðj-
um Guð að launa þeim af ríkdómi sínum
hér og annars heims eilíflega.
Mýrarkoti í Grímsnesi 1902.
Þóranna Þorbergsdóttir. Gaðm. Einarsson.
Hér með lýsi eg yfir því, að eg er ekki
sá Rangæingur, er skrifað hefur greinina:
“Fjallkonan og Þórður I Hala" í 9. tölubl.
Þjóðólfs þ. á. Verða því þeir, er mig hafa
meint höfund hennar að snúa sér annnað,
með þá tilgátu.
Vestri-Geldingalæk 5. júní 1902.
Einar Jónsson.
Bunaðarfélag Islands.
Ársfundur félagsins verður haldinn
laugardaginn 21. júní kl. 6. e. h. í
I ð n a ð a r m a n n a h ú s i n u.
Á ársfundinuin verður skýrt frá fram-
kvæmdum féiagsins og fyrirætlunum,
rædd búnaðarmálefni og bornar upp
þær tiliögur, er fundurinn óskar að
búnaðarþing félagsins taki til greina.
Reykjavík 10. júní 1902.
Þórh. Bjarnarson.
Ekta
Ljáblöðin
MEÐ FÍLSMYND
komin í
„Edinborgu.
20 þml. löng 75 aura stykkið
22 — — 80 —
minna þegar tylft er keypt í einu.
Ásgeir Sigurðsson.
Leirtau ymisiegt
nýkomið í verzlun
Sturlu Jónssonar.
Kramvara
alls konar, þar á meðal g ó ð u og
ódýru Kjöla- og Svuntutauin,
Gardínutauin alþekktu, Sirzin
og Tvisttauin, sem aldrei hafa kom-
ið eins falleg og ódýr eptir gæðum,
Flonelette hvítt og mislitt, Flauel
af mörgum litum, Sessuborð úr
rósóttu flaueli, Silki af ýmsum litum,
Yfirstykkjatau, fallegir Barna-
kjólar, Sjöl og Herðaklútar,
SÓl- og Regnhlifar og m. fl. nýkom
ið með „Laura" og „Ceres" í verzlun
Sturlu Jónssonar.
Sundmaga og Gotu
kaupir enginn hærra verði fyrir pen-
inga út í hönd, en
Ásgeir Sigurðsson.
Til þeirra sem neyta liins ekta
Kína-lífs-elixírs.
Með þvf að eg hef komizt að raun
um, að þeir eru margir, sem efast um,
að Kína-lífs-elixírinn sé jafnáhrifamik-
ill sem fyr, vil eg hér með leiða at-
hygli manna að því, að elixírinn er
öldungis samskonar sem fyr, og selst
með sama verði sem áður nfl. 1 kr.
50 a. flaskan, og fæst hann alstaðar
á íslandi hjá hinum háttvirtu kaup-
mönnum. Ástæðan fyrir því, að hann
er seldur svona ódýrt, er, að það voru
fluttar til íslands allmiklar birgðir af
honum, áður en tollhækkunin gekk í
gildi.
Neytendur elixírsins eru alvarlega
beðnir um sjálfs sfns vegna, að gæta
þess, að þeir fái hinn ekta Kína-lífs-
elixír með hinu skrásetta vörumerki á
flöskumiðanum: Kínverji með glas í
hendinni og firmanafnið Waldemar Pet-
ersen Frederikshavn, ennfremur að á
flöskustútnum standi - j,- í grænu
lakki. Fáist elixírinn ekki hjá kaup-
manni yðar eða heimtað sé hærra
verð en 1 kr. 50 a. fyrir hverja flösku
eru menn beðnir um, að skrifa mér
um það á skrifstofu mína Nyvej 16,
Kjöbenhavn.
Waldemar Petersen
Frederikshavn.
Eigandi og ábyrgðarmaður:
Hannes Þorsteinsson, cand. theol.
Glasgow-prentsmiðjan.