Þjóðólfur - 02.06.1905, Blaðsíða 3

99
Þriggja ára starf lýðháskólans.
Þau prjú ár, sem lýðháskólinn hefur stað-
ið hafa 55 nemendur notið kennslu í hon-
um: 35 piltar og 20 stúlkur.
Nemendurnir hafa verið úr flestum hér-
uðum landsins, r4 sýslum.
Af þessum 55 nemendum höfðu 15 áður
verið í einhv. skóla. En auk þess höfðu
31 áður fengið sæmilega undirbúningsþekk-
ingu án skólagöngu (16 af þeim t. d. lesið
nokkuð í dönsku, 5 í ensku og allir lært
helztu atriði í ísl. málfræði og skrifuðu móð-
urmálið stórlýtalaust), 9 höfðu fengið lak-
legan undirbúning.
Flestir nemendurnir hafa verið frá 16—
23 ára að aldri. 34 voru af bændastett, 7
af iðnaðarm.stétt, 6 af embættism.stétt, 5 af
sjóm.stétt og 3 af verzlunarm.stétt.
Yflrlit yflr það, sem lesið var:
í islenzku voru ritreglur V. Á. lesnar,
kaflar lesnir í mállýsing eptir H. B. og
munnl. kennsla ! málgreiningafræði. Þrisvar
í viku voru skrifl. og munnl. æfingar í því,
að greina málið og skrifa það. Að öðru-
hvoru voru kvæði lesin og skýrð. (Kenn-
ari Sig. Þórólfsson).
I íslendingasögu var lesið ágrip'Taf sögu
ísl. (Þ. B.), öll bókin lesin. í hverri viku
voru 2 fyrl. haldnir í sögunni frá landnáms-
tíð tii 1874. (s Þ.).
í bóknmmtasögu ísl. var 1 fyrirl. haldinn
í hverri viku (um goðafr., fornskáldin, forn-
sögurnar og lítið eitt um ný-ísl. bókmennt-
ir). (S. Þ.).
í lýsing ísl. var kennslan að mestu
munnl. (Kennari Guðm. Davíðsson keijn-
araskólakand.).
í menningarsögu voru haldnir 2 fyrirl. á
viku. Nákvæmast talað um þjóðmenningu
Grikkja, krossferðirnar og áhrif þeirra, kirkju-
valdið, viðreisnartímabil lista og vísinda, siða-
bótina, rétttrúnaðarstefnuna, vandlætinga-
stefnuna, mennta- og skynsemisstefnuna,
sömul. um framþróunar- og jafnaðarm.kenn-
ingar. (S. Þ.).
í vidburðasögu var lesið ágrip af mann-
kynss. P. M. (48 bls. sleppt). Auk þess
haldnir 2 fyrirl. á viku og þar lögð mest á-
herzla á Norðurl.sögu. (S. Þ).
f ndttúrufr. vpru 2 fyrirl. haldnir á viku
(26 í eðlisfræði, 6 í stjörnufr., 4 um eðii og
skapnað jurtanna, 4 ! jarðfræði og 3 í efna-
fræði). Myndir voru sýndar af öllum helztu
dýrum láðs og lagar og sagt um leið frá
því, sem einkennilegt er við hverja tegund
og dýrin yfir höfuð. (S. Þ.).
í mannfrceði (þar með talin heilsufræði)
var 1 fyrirl. haldinn á viku. Ágætar mynd-
ir hafðar af manninum. (S. Þ.).
í landafr. var lesin landafr. eptir M. H.
og munnl. kennsla tvisvar á viku 30—40
mín. ! hvert slcipti. (G. D.)
í stœrðfræðivar reikningsbók E. B.kennd
bæði fyrri og síðari partur. Og flatar- og
þykkvamálsfr. eptir P. Deinball (öll bókin).
(G. D. og S. Þ.).
í dönsku var tvílesin dönskukennslubók
eptir J. Þ. og J. S. (öll bókin). Stílar gerð-
ir 1 sinni á viku. (S. Þ.).
Dráttlist var litið eitt kennd og söngæf-
ingar voru daglega og 12 fyrirl. haldnir í
þjóðfélagsfræði og alm. þjóðmegunarfr.
Enska (aukanámsgr.) var lesin f kennslu-
bók G. Z. Siðastl. skólaár tóku 5 þátt í
henni, 3 lásu mestalla bókina og 2 nokkuð
meir. (G. D.)
Á hverjum degi voru yfirheyrslur eða
samtöl út úr námsgreinunum.
Á síðastl. skólaári var varið 40 tímum til
þess að lesa upp fyrir nemendunum í ýms-
um af beztu ísl. bókum eða valda kafla úr
þeim. Sátu þá stúlkurnar með handavinnu
sína og sömul. þegar sögufyrirl. voru haldn-
ir. Nemendunum voru gefnar bendingar til
þess að velja sér góðar bækur og hafa
þeirra not.
Heimildarrit þau, sem forstöðum. skól-
ans hefur notað að meira eða minna leyti
til undirbúnings undir fyrirlestrana eru þessi
þau helztu :
A. Fabricius: Kirkehistorie. G. Bang: Kul-
turhistorie. C. Rosenberg: Nordboernes
Aandsliv fra Oldtiden til vore Dage. L.
Schröder: Menneskeslægtens Levnedslöb.
F. Jónsson: Gylfaginning. Grundtvig: Nor-
dens Mythologi. H. Spencer: Religion og
Filosofi. G. Brandes: Hovedströmninger i
det 19. Aarhundrede. O. Jæger: Fremstill-
ing af Nytte- eller Lykke-Moralen. Paul
la Cour: Menneskelegemet. Eptir sama:
Historisk Matematik. P. la Cour og J.
Appel: Historisk Fysik. James Johnston:
Hverdagskemi. Lockyer: Astronomi. Ch.
Jíirgensen: Mad og Drikke. G. Townes: Ma-
nual of Elementary Chemistry (Theoretical
and Practical). Balfour: Manual of Botany.
Ch. Wagner: „Ungdom" og „Manddom".
Útlend tímarit: Kringsjá, Frem, Vor Jord,
Review of Reviews. Af ísl. ritum aðallega:
Sturlunga, Biskupasögurnar, Árbækur (J. E.),
Islenzkt þjóðerni (J. J.), [siendingasögu B.
Th. M. og ýmsar ritgerðir á víð og dreif !
Tímariti h. ísl. B.m.fél.
Seinasta hálfan mánuðinn af skólaárinu
var varið til upplesturs og helztu atriðin úr
fyrirl. endurtekin 2 st. á dag. Á hverjum
degi var svo nemendunum fengið spursmál
til þess að skrifa um (einskonar próf).
Kitgerdarefnin vorn þessi: Lýsið valdi
alþingis eins og það var, áður en landið
gekk undir konung. Skrifið um hið helzta
í sögu Islendinga urn miðja 13., 16. og 19.
öld. Berið saman Jón Arason og Jón Sig-
urðsson. Sýnið með ýmsum dæmum mun-
inn á veikri og sterkri beygingu sagnorða.
Hvað er hljóðskipti, hljóðvarp, klofning,
breikkun og brottfall hljóðstafa ? Greinið,
þ. e.: nefnið föll nafnorða, lýsingarorða,
fornafna, stig lýsingarorða og atviksorða, hátt,
tíð og persónu sagna og hverskonar setn-
ingar eru í þessari vísu : Starfið er margt,
en eitt er bræðrabandið, boðorðið, hvar sem
þér í fylking standið, hvernig sem stríðið
þá og þá er blandið, það er: að elska og
byggja og treysta á landið. Skrifið um
meltingarfærin og meltinguna. Skrifið um
andrúmsloptið, efnasamsetningu þess og þýð-
ingu fyrir lífið. Berið saman hljóð og Ijós.
Skrifið um blóðrásina. Hvernig nærast og
æxlast jurtirnar? Skrifið um Gustav Adolf
og 30 ára stríðið. Lýsið skólaspekinni á
miðöldunum. Skrifið urn mennta- og skyn-
semisstefnuna. í hve mörg aðaltímabil er
jarðsögunni skipt og hver eru hin helztu
einkenni þeirra ?
Sltólinn á allmikið af góðum kennsluá-
höldum og góðum bókum.
Búðardal 1. maí 1905.
Sigurður Pórólfsson.
Frá Gyldendals bókaverzlun hefur
Þjóðólfi verið send dötisk þýðing á 1.
kaflanum í sögu Jóns Ólafssonar Indía-
fara. Bók þessi er 1. bindi í ritsafni því,
„Memoirer og Breve“, er Julius Clausen
og P. Fr. Rist eru byrjaðir að gefa út hjá
Gyldendal. Hefur cand. mag. Sigfús Blön-
dal snúið á dönsku þessum 1. kafla sög-
unnar, er nefnist „Jslænderens J011 Olaf-
sons Oplevelser som Bösseskytte under Christ-
ian IV, nedskrevne af ham selv“. Bókin
er 224 bls. 872; með nafnaregistri, og mun
ekki meira en þetta prentað verða ídanskri
þýðingu, en líkur fyrir, að bókin verði
gefin öll út á íslenzku bráðlega. Sagan
er til í ýmsum handritum bæði hér og
í Kaupmannahöfn. Segir hún mest af
ferðum Jóns og æfintýrum erlendis, en
fremur lítið er á henni að græða, að því
er snertir lýsingu á stjórnarfari eða ein-
stökum mönnum í hans tíð hér á landi.
En það er nauðsynlegt að gefa út þetta
örlitla, sem við eigum af þessu tagi í bók-
menntum vorum, sem mega heita örsnauð-
ar að samkynja minningarritum bæði fyr
og síðar. — Jón Indíafari dó í Eyrardal
í Álptafirði vestra 1679 86 ára gamall.
Hann var í móðurætt kominn af Pétri
Trúelssyni hirðstjóra fyrir 1500, hollenzk-
um að ætt, er kallaður var Pétur „skytta",
og var kvæntur Ástríði systur Jóns lög-
manns Sigmundssonar.
Dáinn
er hér ( bænum 29. f. m. skólapilturinn
Kjartan Guðmundsson rúmlega 18
ára gamall (f. 29. júní 1887). Hann gekk
inn í lærða skólann vorið 1903, og var
því í 2 bekk, er hann lézt. Hann var
einkabarn foreldra sinna (Guðmundar
Jónssonar og Guðrúnar Jónsdóttur) sem
búsett eru hér í bænum, einkar efnilegur
piltur og hvers manns hugljúfi, stilltur og
háttprúður.
Hafís.
Frétzt hefur hingað, að hafís allmikill
væri fyrir Horni og úti fyrir Vestfjörðum,
en þó hvergi landfastur. Veðurátta hér
hefur einnig verið köld að undanförnu
og frost á nóttum.
Mislingarnir
hér í bænum hafa ekki gert frekar vart
við sig, en getið var um í síðasta blaði,
og verður því bannið ínnanbæjar, gegn
fundahöldum, messugerðum o. fl., afnum-
ið þessa dagana, en bannið gegn flutn-
ingi fólks á mislingaaldri úr bænum, Kk-
lega ekki fyr en seint í næstu viku og
þó svo framarlega að sjálfsögðu, að eng-
ir sýkist af mislingum á þessum tíma.
Veðuráttnfar f Rvík f maímán. 1905.
Meðalhiti á hádegi . -j- 7.4 C. (ffyrra 7.9).
—- nóttu . + 2.4 „ (( „„ 2.9).
Mestur hiti - hádegi . -f- 17 „ (19).
Minnstur— - — • + 3
Mestur — - nóttu . + 7 „
Minnstur — - — . -j- 1 „(aðfr.n.h.8.).
Svo má heita, að mesta kyrð hafi verið á
veðri allan mánuðinn, optast við sunnan-
átt, bjart og fagurt veður, en fremur kalsi.
H. 19. var veður óvenjulega hlýtt'. 17 stiga
hiti um hádegið.
7<S—’°5-
J. Jónassen.
Uppboðsauglýsing,
Húseign Steindórs Guðmundssonar
við Kaplaskjólsveg, lóð 1351 fer.al.
að stærð samkvæmt lóðargjaldaskrá
með öllum húsum og mannvirkjum,
sem á henni standa, verður, samkvæmt
kröfu landsbankans, að undangengnu
fjárnámi boðin upp á 3 uppboðum,
sem haldin verða á hád. dagana 26.
þ. m., 9. og 23. n. m., tvö hin fyrstu
á skrifstofu bæjarfógeta og hið 3. í
húsinu sjálfu, og seld til lúkningar
veðskuld að upphæð 871 kr. 31 a.
með vöxtum og kostnaði.
Uppboðsskilmálar og veðbókarvott-
orð verður til sýnis hér á skrifstofunni
degi fyrir fyrsta uppboðið.
Bæjarfógetinn í Reykjavík
10. maí 1905.
Halldór Danielsson.
Leiðrj. f skrá yfir selt fé f Árnessýslu í
Selvogshreppi (16 B tbl. 14. apr.) vantar
liornrnark á nr. 2, stýft biti a. h., biti a. v.
en ekkert hornamark á að vera á nr. 3.
Til fermingarinnar!
Skófatnaðarverzlun
Lárusar G. Lúðvigssonar
Ingólfsstrætí 3
hefur að vanda langmest úrval af allsk.
skófatnaði
hentugum til fermingarinnar fyrir StÚlkur t. d. Chevreaux,
Boxcalf, Hestaleðursstígvél, Geitar-
skinns, Lackl. hvíta Glacé, Boxcalf
& Hestaleðursskó Verð frá 3,85.
fyrir piita, Boxcaif&Hestal.skó&stígvél.Verð frá 4,25.
Innan fárra daga er von á allskonar sumarskófatnaði ásamt mörgu fleiru.
Bezt kaup
á
Skófatnaði
í
Aðalstræti 10.
FYRIR FERMINGUNA
er ódýrast að kaupa
FÖT
HJLSLÍN, HÚFUR og HATTA
handa drengjum í
Bankastræti 12.
Proclama.
Samkvæmt lögum 12. apnl 1878
og opnu bréfi 4. jan. 1861, er hér
með skorað á alla þá, er til skulda
telja í þrotabúi Sigfúsar Eyjólfssonar
í Pottagerði í Staðarhreppi, að gefa
sig fram með kröfur sínar og sanna
þær fyrir undirrituðum skiptaráðanda
intian 6 mánaða frá síðustu birtingu
þessarar auglýsingar.
Skrifst. Skagatjarðarsýslu 18. apr. 1905.
G. Björnsson.
settur.
Fortepianó óskast til leigu frá miðj-
um júní til septemberloka. Ritstj. vísar á.
Proclama. '
Við undirskrifuð börn og tengda-
synir Þorkels Einarssonar, sem andað-
ist á Hróðnýjarstöðum 1 Dalasýslu
26. jan. 1904, skorum hér með á alla,
sem kunna að telja til skuldar í danar-
búi hans að lýsa þeitn fyrir Einari
Þorkelssyni á Hróðnýjarstöðum ínnan
6 mánaða frá síðustu birtingu auglýs-
ingar þessarar og koma með sannanir
fyrir þeim,
Hróðnýjarstöðum 8. maí 1905.
Einar Þorkelsson. Guðm. Guðmundsson
Guðjón Ásgeirsson. Herdís Þorkelsdttir
Skúli Eyjblfss. Ingibj'órg Þorkelsdóttir.
Proclama.
Samkvæmt opnu bréfi 4. jan. 1861
sbr. skiptalög 12. apríl 1878, er her
með skorað á alia þá, er til skuldar
telja í dánarbúi Jóns Guðmundssonar
skraddara frá Sauðárkróki, er andað-
ist 14. febr. þ. á., að gefa sig fram
og sanna skuldakröfur sínar fyrir undir-
rituðum skiptatáðanda innan 6 mánaða
frá síðustu birtingu þessarar auglýs-
ingar.
Skrifstofu Skagafjarðarsýslu 5. maí 1905
Páll Vidalín Bjarnason.
Reiðtýgi
og allt þar að lút
andi bezt og ódýt-
ast hjá.
Jónatan Þorsteinssyni,
Laugaveg 31.