Þjóðólfur - 06.10.1905, Blaðsíða 1

ÞJÓÐÓLFUR.
Reykjavík, föstudaginn 6. október 19 05.
Verzlunin ,ED1NB0RG‘ í Reykjavík
hefur nú fengið afarmiklar byrgðir af allskonar vefnaðaPTÖPUID, sér-
staklega ætlaðar í vetrarfatnað, svo sem: efni i yfirfrakka og kvennkápur,
þar á meðal ný tegund er nefnist selskinn, einkennilegt, hlýtt og ásjálegt.
Einnig tilbúnar kvennkápur »Boa« vetrarsjöl, herdasjöl, vetrarhúfur,
rúmteppi, rekkjuvoðir\ hvítar og mislitar, millipils og nœrfatnað. — Regnkáp-
ur, karla, kvenna og barna.
Skólatöskur handa börnum o. fl. o. fl.
Ennfremur allmikið af ýmsum skrautvartiingi. Silki af öllum teg-
undum, koma með nœsta skipi.
Vörur þessar eru keyptar á hentugum tfma, valdar eptir nýjustu
tízku, og eru seldar óvanalega ódýrt.
Bezt að kaupa sem fyrst. Aðsóknin er afar-mikil.
ÞJOÐOLFUR
1906,
Við næsta nýár (1906) hefst
j8. árgangur blaðsins
og verður hann í líku. sniði og þetta
ár, nema aukablöð eflaust nokkru fleiri.
Á síðustu 8 árum hefur blaðið
stækkað tvisvar, svo að það er nú
orðið meira en helmingi stœrra og
miklu meira en helmingi leturdrýgra,
en þá er núverandi ritstjóri þess tók
við því fyrir tæpum 14 árum, en verð-
ið pó hið sama sem pá.
Þjóðólfur er nú tiltölulega lang-
leturdrýgstur allra íslenzkra blaða, svo
að þar kemst enginn samjöfnuður að.
Stefnu blaðsins þarf ekki að lýsa.
Hún er hin sama eins og hún hefur
verið: barátta fyrir sem fullkomnastri
og hagfelldastri sjálfstjórn í landinu
inn a við og út á við, laust við allar
öfgar og ofstæki, og hrakmannlegar
tilraunir til að níða niður það, sem
nú þegar er fengið. Hin stöðuga hylli
og almenna traust, sem blaðið hefur
notið meðal alls þorra þjóðarinnar,
sýnir að það hefur fylgt hollu og réttu
máli.
Nýir kaupendur að næsta árgangi
fá ókeypis það sem ókomið er
út af þessum yfirstandandi árgangi frá
októberbyrjun til ársloka(i2—13 blöð)
og auk þess í kaupbœti um leið og
þeir borga 4 kr. fyrir næsta árgang:
íslenzka sagnaþætti I.
í 36 bls. einkar fróðleg bók og skemmti-
leg, sem allir eru sólgnir í að lesa, og
ennfremur
13. hepti af sögusafni
Þjódólfs
128 bls. með ágætum skemmtisögum.
í lausasölu kosta þessar báðar bækur
j kr. 50 a. Og þetta fá nýir skil-
vísir kaupendur ókeypis.
Vissara að gefa sig fram sem fyrst
og senda borgunina, því að kaupbæt-
irinn getur þrotið áður en varir Um
næstliðin áramót bættust svo margir
nýir kaupendur við, að útgefandi
komst í þrot með kaupbætinn þá. Og
með því að uppsagnir á blaðinu hafa
svo að segja alls engar verið þetta
ár, þrátt fyrir umburðaráskoranir „Þjóð-
ræðisherrans", þá vonast útg. Þjóðólfs
eptir verulega auknum kaupendafjölda
enn, ekki sízt fyrir meðmæli(!) þess
sama „þjóðarfrömuðs", sem þykist nú
hafa lagt undir sig allt landið og vera
svo mikils virtur og heitt elskaður af
allri alþýðu. Það má geta nærri, að
Þjóðólfur leggur ekki lítið upp úr með-
mælum slíkrar þjóðargersemi og dreng-
lundaðs blaðabróður.
Vefurinn rakinn.
(Niðurl.). Og samskonar sjónhverfing var
„bæn<lafnndnrinn“
svokallaði 1. ágúst.
Það voru sendir smalar út um nágranna-
héruðin, bæði vfgðír og óvfgðir. Þeir
voru látnir segja bændum, að nú væri
þingið að leggja 30 aura toll á hvert
kaffi- og sykurpund, og að fleygja 40,000
kr. f »sameinaða félagið«, svona upp á
slttmp. Ogjafnframt voru þeir látnirbera
það út til smekkbætis, að banna ætti þjóð-
inni að brúka loptið. Danir ættu líka að
fá það.
Með þessu móti var töluvert mörgum
bændum úr næstu sveitum hóað saman
til Reykjavíkur og hrært þar saman við
götulýðinn.
Þeim var aldrei ætlað að hafa nein á-
hrif á gang þingmálanna. Þeir áttu bara
að vera miði, eða vottorð eða agn á
stéttarbræður sínar út um landið, lfkt og
Þjóðfrelsisnafnið á Whiskfinu hans Þor-
láks Johnsens forðum daga, Rínarvínið
hans Valdimars Petersens eða flugan á
öngli stangarveiðimannsins.
Fjallkongarnir bjuggust við því, að
bændur í öðrum héruðum mundu flykkj-
ast utan um »Þjóðræðis« merkið, þegar
þeir heyrðu að stéttarbræður þeirra kring-
um höfuðstaðinn hefðu fleygt orfunum um
hásláttinn, til þess að reyna að frelsa
föðurlandið úr klóm þings og stjórnar.
Annað erviði var þeim aldrei ætlað.
Og gengið upp f þeirri dulunni, að þeir
mundu annaðhvort aldrei skilja, hvar
fiskur lá undir steini, eða þá að minnsta
kosti ekki fyr en búið væri að brúka þá.
Og það lánaðist. Þeir fóru í Báru-
búð, upp á Lækjartorg og upp á Aust-
urvöll, fóru þangað sem fjallkongarnir
bentu og smalarnir hóuðu þeim. Þeir
gengu eins og f leiðslu, vissu auðsjáan-
lega ekki, hvaðan á þá stóð veðrið.
Nú er sagt, að flestir þeirra viti það,
og séu lltt upp með sér yfir ferðinni.
Og vfst er um það, að almenningur
hefur ekki kunnað að meta þann fund,
eins og til var ætlast. Að minnsta kosti
ekki Eyfirðingar, Þingeyingar og Sunn-
mýlingar, sem marghrossað haía móti
fundinum, og þykja þau héruð þó ekki
eptirbátar hinna.
Svona fór minni hlutinn að því, að
teyma flokksbræður sfna til Reykjavíkur
1. ágúst. Og sömu aðferð ætlar hann
auðsjáanlega að beita gegn þjóðinni yfir-
leitt. Það sést á
ávarpinu,
sem hann gafút i þinglokin og létprenta
í blöðum sínum.
Þar er sagt, að meiri hlutinn hafi »lát-
ið landsréttindi vor liggja sér í léttu rúmi«,
hann hafi safsagt að mótmæla því, að
eitt hið mikilvægasta sérmál vort sé feng-
ið í hendur dönskum ráðgjafa«. Og er
•þar vafalaust átt við undirskriptarmálið
svokallaða.
Það er hér kallað landsréttindamál eða
eitt af mikilvægustu sérmálttm vorum,
auðvitað í því trausti, að almenningur
nenni ekki að rannsaka þetta nánar. Og
þó er það hverjum læsum manni innan
handar. Það vill svo vel til, að enginn
ágreiningur getur verið um það, hvað er
sérmál og hvað ekki.
Sérmál vor eru talin upp í 3. gr. laga
2. janúar 1871 sbr. Lagasafn handa al-
þýðu 2. bindi bls. 250. Fiokkarnir eru
9 alls: »1. Hin borgaralegu lög, hegn-
ingarlögin og dómgæzlan, er hér að lýt-
ur . . . 2. lögreglumálefni, 3. kirkju- og
kennslumálefni, 4. lækna- og heilbrigðis-
málefni, 5. sveita- og fátækramálefni, 6.
vegir og póstgöngur á Islandi, 7. land-
búnaður, fiskiveiðar, verzlun, siglingar og
aðrir atvinnuvegir, 8. skattamál beinlínis
og óbeinlínis, 9. þjóðeignir, opinberar
stofnanir og sjóðir«.
Eins og hver maður sér og einnig við
var að búast, er útnefning ráðherrans ekki
nefnd á nafn meðal sérmálanna.
Það væri æskilegt, að sérmál vor væru
fleiri, en þau eru ekki fleiri en getið er
um að ofan, og lítil eða engin von um
að fjölga þeim, ef vér höngum 1 hárinu
hverjir á öðrum og sætum hverju tæki-
færi til að smána Dani, þjóðina, sem vér
eigum að sækja aukið frelsi vort undir.
Það er hraparlegur misskilningur, að
halda að maður nái góðum samningi,
hvort heldur við þjóð eða einstakling með
þvf að belgja sig upp og steyta hnefann
framan f hinn samningsaðilann. Það er
áviðlíka sigurvænleg aðferð og að fleygja
sér flötum fyrir fæturna á honum og biðja
hann líknar.
Nei. Það þarf aðra aðferð til þess.
Það þarf hyggindi, rólega skapsmuni og
lipurð.
Þá er sagt í ávarpinu, að meiri hlutinn
hafi »reynst fáanlegur til þess, að láta
erlenda hagsmuni sitja í fyrirrúmi fyrir
hagsmunum landsmanna«. Og er þar
auðsjáanlega átt við samninginn við »sam-
einaða gufuskipafélagið«.
Eins og getið er um að framan, fékk
meiri hlutinn fleiri ferðir og haganlegri,
og yfirleitt miklu betri kosti, en nokkru
sinni fyr, fyrir einar 30,000 kr. á ári.
Nu eru borgaðar 75,000 kr. á ári fyrir
lakari kosti að öllu leyti. Landsjóði með
öðrum orðum sparaðar 45,000 kr. á ári.
Það kallar minni hlutinn á prenti, að
láta erlenda hagsmuni sitja í fyrirrúmi
fyrir hagsmunum landsmanna.
Þá er meiri hlutanum futidið það til
foráttu, að hann hafi lagt »á þjóðina
rniklu meiri gjaldabyrðir en nauðsyn kref-
ur«, og þar vafalaust átt við tollinn.
Tekjuhallinn eptir fjárlagafrumvarpi
þingsins, er rúmar 211,000 kr. Hann
hefði orðið rúmar 500,000 kr., eða V2
miljón, ef tollurinn hefði ekki verið hækk-
aður.
Og samt segir minni hlutinn svart á
hvítu, að engin nauðsyn hafi rekið til
tollhækkunarinnar.
Loks segir minni hlutinn, að meiri hlut-
inn hafi »takmarkað að nauðsynjalausu og
afarískyggilega frelsi hennar (þ. e. þjóðar-
innar) til hraðskeytasambands við önnur
lönd«.
Það er kölluð nauðsynjalaus og afar-
ískyggileg frelsistakmörkun, að meiri hlut-
inn tók hið gamalreynda, örugga, ogept-
ir atvikum ódýra ritsíma- og talsímasam-
band, fram yfir hið óreynda, stopula og
afardýra loptskeytasamband.
Maður hefði ekki undrað sig á þess-
um samsetningi, ef blöð minni hlutans
hefðu búið hann til.
En það sætir undrun, að þingflokkur
skuli láta annað eins frá sér fara, jafn
bláberar blekkingar. Að vísu standa nöfn
Guðlaugs sýslumanns Guðmundssonar og
séra Magnúsar Andréssonar ekki undir
ávarpinu. En það eru of margir skýrir
menn undir því samt, til þess að það
verði kennt greindarskorti.
Það hlýtur að vera öðru að kenna. Og
það er ekki vanséð hverju. Það hlýtur
að vera því að kenna, að minni hlutinn
álítur íslenzku þjóðinni allt boðlegt. Hann
álftur auðsjáanlega, að þjóðin telji það
karlmennsku, að smána stjórn sína og
þing.. Hann telur auðsjáanlega víst, að
hún kunni ekki að greina milli smjaðurs
og einlægni.
Það er orðið langt syndaregistur minni
hlutans, og þó er ein syndin enn ótalin,
synd sem kórónar allar hinar. Og það
er smölunin á undirskriptum undir á-
skoranir til konungs um að
fresta staðfestingu íl ritsíinalögnnuin.
»Þjóðræðisfélagið« svo kallaða eða
réttara sagt Isafoldarklikkan hefur í lok
ágúst látið ganga út prentaða áskoruti í
bréfsformi til manna um að senda »á-
skoranadrífu hingað frá sem allraflestum
kjósenduin landsins um frestun á stað-
festing þeirri (ritsímalaganna) m. m. Það
er síðasta og öflugasta, í alla staði