Þjóðólfur - 20.04.1906, Blaðsíða 3

ÞJÓÐÓLFUR.
65
mun um flesta. Að vísu hefur frá fyrri tím-
um verið og er enn áfanganefna, þar sem
kallað er á „Torfeyri" rétt fyrir ofan Varmá
( Ölfusi. En fyrst er nú það, að alla tíð
sem ferðamenn muna, sem nú lifa, sem orð-
ið hafa að nota þennan áfanga, hefur hann
verið mjög illræmdur, og eru ýmsar sagnir
og jafnvel blaðagreinir um það. Ut af
þessu o fl. var það, að þingmönnum Ar-
nessýslu var falið á þingmálafundi ( Hraun-
gerði vorið 1894, að flytja frumvarp til laga,
er færi í þá átt, að fá lögskipaða áfanga-
staði á hentugustu stöðurn. Arangurinn af
þessu varð að eins þingsályktunartillaga, sem
að engu varð vegna ókunnugleika dönsku
stjórnarinnar. Varð því við svo búið að
sitja þar til 1903, að þingm. Arnesinga báru
fram eptir almennri ósk kjósenda sinna
frumvarp, sem varð að lögum (sjá lög nr.
35 1903). Þau veita sýslunefndum heimild
til að borga úr sýslusjóði fyrir áfangastaði,
þar sem þess þykir þört. Að þessu þótti
sem og er allmikil réttarbót.
A næsta sýslunefndarfundi s(num tóku
Arnesingar málið til meðferðar og veitti
nefndin dálitla þóknun um óákveðinn tíma
fyrir staði þá, sem þörfin var mest á, en
það er m.eð veginum frá Hellisheiði austur
að Þjórsárbrú. Fyrir viðauka við „Torfeyr-
aráfanga" veitti nefndin 15—20 kr. Var sá
áfangi orðinn að engu vegna landþrengsla
og yrkingar. Hinn áðurnefridi styrkur fer
til bændanna á Völlum og Krossi. Hinn
áfangabletturinn, sem borgað er fyrir er í
Laugardælavelli fyrir frarnan veginn gagn-
vart Sölfholti, fyrir það greitt 40 kr. Væri
það sönnu næst eptir stærð blettsins að
dæma, enda notaður af mesta fjölda ferða-
manna vor og haust, ef hann næði tilgangi
sínum sem áfangastaður, að öðru leyti en
að hann liggur hæfilega langt frá aðal kross-
götunum við Ölfusárbrúna. Þó má hann
varla fjær vera.
Þá kemur nú spnrningin um það, hvern-
ig þessi síðari áfangablettur, sem gerður er
í þetta sinn að umtalsefni hefur gefizt síðan
hann varð þarna til Er hann á hentugum
stað ? Graslendi nægilegt ? Eða eru menn
og skepour í meiri friði þarna en áðurvar?
Eptir minni og annara reynslu, sem marg-
sinnis höfum farið þarna um og legið á
blettinum ber að svara þeirri spurningu með
afdráttarlausu nei. Til þess að vera það
sem hann á að vera vantar hann nauðsyn-
legustu og sjálfsögðustu skilyrðin, enda verð-
ur nú sýnt, að hveiju leyti bletti þessum
sem áfanga er ábótavant:
1. Hann er allur meira og minna með
stórgrýtisbjörgum, sem hestum í hapti
veitir erfitt að fara yfir um að elta gras-
ið á milli flaganna.
2. Svæðið liggur óafgirt mitt á milli landa-
merkia 4—5 iarða, er allar eiga slægju-
land þarna að, svo þegar hestar ferða-
manna fara út fyrir línuna, sem þeir
vanalegast gera, því bæði er þar flaga-
minna og grasgefnara, er óðara komið
að með hunda og hrossabresta og allt
tætt í burtu, stundum í allt aðra átt, en
á áfangablettinn; verður því opt afar-
mikil leit að hestum á þessum stað.
3. Áfangastaðurinn er með öllu vatnslaus
í öllum þurrari vorum. Þó ckki væri
nú annað en það sjá allir, hvaða voði
af þvf einu getur staðið, bæði fyrir
þrcytta menn eða skepnur, enda er svo
komið, að við svo búið má ekki standa
frá fcrðamanna sjónarmiði talað eða
þeirra, sem til þekkja.
Þá kemur nú að spurningunni: Hvernig
má úr þcssu bæta? Er annað bctra svæði
nærri, sem ekki hcfur þá þessa cða aðra
galla, sem er fáanlegt? Staður, sem hefur
alla verulega kosti, sem áfangi er mjög
nærri. Skal honurn rneð fám orðurn lýst,
en hvort hann er fáanlegur rettu sýslunefnd-
ir Arnes- og Rangárvallasýslu að grennslast
eptir. Þag er þe;rra annarar eða beggja.
Hinn umræddi blettuf er frá hinum svo-
nefnda Varmalæk skammt fyrir utan Mos-
hól í beina' stefnu frá vaðinu á honum fram
að veginum og út með honum út í Fosslæk.
Ölfusá ræður að norðan. Með ánni eru
fagrir og sæmilega grösugir íjallendisbakkar
til að liggja á og í Hólunum (Þórishólum)
er bezta skjól í regnáttum. Þessi staður er
því mjög vel kjörinn frá náttúrunnar hendi
til að vera hvíldarblettur þreyttra hesta og
ferðamanna, en afgirtur þarf hann að vera,
það er sjálfsagt, þv( ella renna gripirnir
inn með á n n i upp í tún í Laugardælum
eða grenndar hjáleigurnar. Fyrir því er
sjálfsagt, ef sýslunefndirnar fengju þetta
svæði fyrir áningarstað, að girða það, en
ekki hefði það neinn verulegan kostnað í
för með sér, þv( á i n og 1 æ k i r n i r hjálpa
til um allt að V3 hlata, en hverjir það ættu
að kosta er þá spursmálið. Mér finnst sem
landeigendur (leigendurj ættu að bera mest-
an hluta, en við það niundi leigan að l(k-
indum hækka sem þeim kostnaði nemur.
Fyrir því virðist mér sem tillöguleið væri,
að sýslusjóðirnir girtu, en hinir önnuðust
viðhaldið. Það verður aðgengilegra. Be2t
af öllu álít eg, að hið umrædda stykki feng-
ist keypt fyrir alda ogóborna, fengist
það fyrir viðunanlegt verð. Þetta allt þurfa
viðkomandi sýslunefndir að athuga á næstu
futidum sínum. Það er vafalaust mál.
Verði þessum tillögum mfnum ekki sinnt
horfir til mestu ófæru fyrir okkur langferða-
mennina, sem iðuglega verðum að vera (
ferðalögum að leita okkur KfsnauðsynjS opt
þreyttir og illa til hafðir, að mega hvergi
orðið leggjast nteð lestir okkar óhultir fyrir
upprekstri ýmsra landeigenda, svo við þar
fyrir opt og einatt verðum ófyrirsynju að
láta illt úti og taka auðvitað sama inn apt-
ur. Það ntá ekki svo til ganga lengur.
Framsóknartíminn og frelsið bannar það.
í von un\ góða áheyrn enda eg þessar lín-
ur ( nafni margra félaga minna.
Ritað á Geirþrúðardag 1906.
Erlend stórtíðindi.
San Francisco eydd
af jarðsk]álfta og eldi.
ÍOOO manns fapizt og ÍOOO
manns meiddir.
Marconi-skeyti hingað komin í gærkveldi
herma þessi hroðalegu tíðindi.
»San Francisco er að kalla má gereydd
í gær (miðvikudag) af jarðskjálfta og eldi,
sem enn geisar. Ráðhúsið, leikhúsið, póst-
húsið og aðrar stórbyggingar hafa hrun-
ið og brunnið. Meginhluti borgarinnar
gersamlega eyddur. Síðustu fregnir telja,
að 1000 manns hafi misst lífið Og 1000
manns oröið fyrir meiðslum. Hundrað
þúsund manns hafa þjappað sér saman í
dauðans ofboði ( hinum opinberu skemmti-
görðum. Heraga er beitt. Herlið heldur
vörð yfir eignum, sem eru margra miljóna
virði, og hrúgað er saman á strætunum.
Slökkviliðiö reynir að takmarka frekari
útbreiðslu eldsins, sem nær yfir 8 enskar
mílur, með þv( að sprengja byggingar
í lopt upp, því að ekki er hægt að ná í
neitt vatn. — Jarðskjálfta hefur orði^ vart
annarsstaðar á Kyrrahafsströndinni, en
um tjón er að svo komnu ókunnugt«.
Þess skal getið, að San Francisco var
stærsti og fegursti bærinn í Kaliforníu
með 3-400,000 (búa. Skrauthýsi þar
mörg og auður mikill saman kominn.
Manntjón.
. Bátur fórst ( Grindavík á laugardaginn
fyrir páska (14. þ. m ) og drukknuðu allir,
er á voru, 5 manns. Voru 2 þeirra héðan
úr Reykjavík en hinir úr Grindavík.
Norðmaðurinn Olav Visnæs, sem talinn
er í síðasta blaði meðal þeirra, er drukkn-
að hafi á „Sofie Wheatley" hafði orðið
veikur, nokkru áður en skipið lagði út síð-
ast og liggur enn á Landakotsspítalanum,
en nafn hans stóð á skipverjaskránni, er
farið var eptir. Hafa þá farizt jafnmargir
menn (24) á „Sofie Wheatley" og „Emilíu"
en alls 75 m e n n hér syðra á örstuttum
tíma og er það feikilegt manntjón.
Lán í óláni
má það kallast, að hr. O. Olavsen eigandi
Duusverzlunar hér og eigandi skipsins
»Ingvars« er fórst í Viðeyjarsundi, hefur
verið svo fyrirhyggjusamur og hugulsam-
ur, að kaupa ábyrgð á skipinu og skips-
höfninni í dönsku ábyrgðarfélagi, notaði
sér það, að skipið var skrásett í Dan-
mörku. Lífsábyrgðin kvað t. d. vera svo
há, að hver ekkja og börn drukknaðs
skipverja fær 1200—2800 kr. En sérstakt
ábyrgðarráð ákveður borgunina til að-
standenda hinna einhleypu manna, er
munu fá útborgaðar um 800 kr., svo fram-
arlega sem hinn látni hefur átt skyld-
menni, er hann hefur annazt eða verið
skylt að annazt, en hafi hann engin slík
skyldmenni átt mun útborgun niðurfalla.
Þannig hefur hinn setti bæjarfógeti, Páll
Einarsson skýrt frá, samkvæmt skjölum,
er honum hafa verið afhent. Það er
sannarlega mikillar viðurkenningarvert og
þakklætis, að eigandi skipsins hr. O. OI-
avsen hefur sýnt svona mikla umhyggju og
hugulsemi gagnvart verkamönnum sínum.
Ábyrgðin var teiknuð ! Danmörku fáum
dögurn áður, en skipið fórst hér.
Veitt læknahéruð
eru af konungi: Hróarstunguhérað Jóni
Jónssyni Iæknaskólak. (frá Herru), Horna-
fjarðarhérað Þorvaldi Pálssyni settum lækni
þar og Rángárvallahérað Jóni Hjaltalín
Sigurðssyni (frá Bráðræði) háskólakand. (
læknisfræði.
Samsðng
héldu þær frk. Elín Matthíasdóttir og
frk. Kristrún Hallgrímsson ( gærkveldi (
Bárubúð, að nokkru leyti til ágóða fyrir
munaðarlausar ekkjur. Söng frk. Elín
nokkur lög einkar laglega að vanda,
og frk. Kristrún lék á píanó snilldarvel.
Brynjólfur Þorláksson orgr.nisti lék á
harmonium. Skenimtunin var dável sótt.
„GleOiefniO mesta" nefnist ný-
prentuð ræða, er séra Jón Helgason hélt
hér í dómkirkjunni á páskadagsmorguninn,
og verður hún seld til ágóða fyrir hjálp-
arþurfandi skyldulið sjómanna þeirra,
er fórust í mannskaðanum mikla ( þ. m.
Ræðan er góð og selst væntanlega vel.
Samskotin sjálf eru nú þegar orðin
rúm 2000 kr. Mest hafa gefið D. Thom-
sen konsúll 500 kr., G. Zoéga kaupm. og
Th. Thorsteinsson konsúll 250 kr. hvor.
JarOarför
tíu sjómanna, er drukknuðu af „Ingvari"
7. þ. m. og sjórinn skolaði á land, fór fram
frá dómkirkjunni í dag. Hinn 11., er rek-
ið hefur (Tímóteus Ól. Guðmundsson),
var greptraður á Akranesi. Ræður héldu
séra Jóhann Þorkelsson og séra Ólafur
Ólafsson fr(kirkjuprestur. Kirkjan tjöld-
uð innan sorgarblæjum. Mannfjöldi við
útförina meiri en dæmi eru til áður hér
í bæ.
Góð ung kýp til Sölu. Semj-
ið við Lúðv. Andersen Aðalstræti 16.
Nýkomid:
Maskínusilki og tvinni, Saumhringir,
nálar, Gimp og allt sem að sauma-
skap lýtur, selur ódýrast
Guðm. Sigurðsson
skraddari.
Málmrannsóknir,
Islenzkir bændur og aðrir landeig-
endur, sem mundu vilja láta rannsaka
jarðir sínar að málmum til geta hér
eptir snúið sér munnlega eða skriflega
til undirritaðs, sem tekur að sér allar
málmrannsóknir og abyrgist að gefa
mönnum nákvæmar skýrslur um allar
málmtegundir á jörðum þeirra. —
Sand og steina má senda hingað, hvað-
an af íslandi sem er, en ekki minna
en eitt pund af hverri tegund fyrir
sig er hægt að taka til greina. 20
kr. í peningum verða að fylgja hverju
aðsendu sýnishorni.
Arnór Árnason,
Reykjavík, ísland.
Söluumboðsmenn óskast,
Sú pakkalitaverksmiðja fyrir
heimalitun, er hefur bezt orð á
sér slíkra verksmiðja í Danmörku,
vill koma litum sínum að á ís-
landi og óskar eptir seljanda á
hinum ýmsu verzlunarstöðum i
landinu. Verksmiðjan býr að eins
til liti af beztu tegund, sem eru
öldungis ekta og auðvelt að fara
með. Nánari upplýsingar, sýnis-
horn og meðmæli sendast ef ósk-
að er.
R. Hansens & Söns Farvefabrik.
Varde.
SAMKOMUHÚ81Ð BETEL við
Ingólfsstræti og Spítalastíg.
Samkoimtv verða haldnar framvegis eins
og hér segir:
Sunnudaga: Kl. 2 e. h. Sunnudagaskóli.
K1 6x/a e. h. Fyrirlestu?.
Midvikudaga: Kl. 8 e. h. Biblíusamtal.
Laugardaga: kl. 11 f. h. Bœnasamkoma
og bibliulestur.—Kirkjusálmasöngsbókin verð-
ur viðhöfð. Allir velkomnir á samkomurnar.
Vinsamlegast D. Östlnnd.
Uppboðsauglýsing.
Húseignir og lóð dánarbús banka-
bókara S. I. Nielsens á ísafirði verða
seld við J opinber uppboð, sem hald-
in verða laugardaginn 28. apríl, 12. og
26. maí næstk., tvö fyrri uppboðin
á skrifstofunni, en hið síðasta á fast-
eignum þeim, sem selja á.
Söluskilmálsrr til sýnis á uppboðs-
dögunum.
Bæjarfógetinn á ísafirði
30. marz 1906.
Magnús Torfason.
Ekta
Kína-Lífs-Elixír
er sterkastur og magnmestur bitter,
sem til er.
Með hinum nýju vélum hefur tekizt
að draga saman kraptinn í jurtaseyð-
inu miklu betur en hingað til, og þó að
af tollhækkuninni stafi verðhækkun
á elixírnum úr I kr 50 aurum uppí,
2 kr., þá er þessi verðhækkun í raun
og veru sama sem engin, af því að
nú þarf langt um minna af elixír en
áður til þess að fá hin sömu og jafn-
vel langtum betri áhrif.
Kína-Lífs-Elixír með vörumerkinu:
Kínverji með glas í liendi og nafn
verksmiðjueigandans Waldemar Peter-
sen, Friderikshavn — Köbenhavn á
einkennismiðanum og sömuleiðis inn-
siglið * grienu lakki á flösku
stútnum.
Fæst alstaðar.