Þjóðólfur - 08.06.1906, Blaðsíða 3

ÞjÓÐÖLFUR.
ÍOI
uugs á íslenzku, og gat þess meðal ann-
ars, að það væri einkennilegt, að fyrsti
afmælisdagur Friðriks 8. sem konungs
vors bæri upp á stórhátíðisdag, og vildi
hann telja það sem fagran fyrirboða þess,
að ríkisstjórn hans yrði giptusamleg og
gleðileg fyrir þetta land. Hann gat hins
virðulega heimboðs konungs til alþingis,
og tyrirætlunar hans að heimsækja land
vort að ári. Kvaðst hann ekki efast um,
að ef „fjallkonan" tæki á móti honum
í fegursta sumarskrúði sínu, og hann sæi
fjalladýrðina hér, þá mundi landið verða
honum engu síður ógleymanlegt en hin-
um hásæla föður hans Kristjáni konungi
9. Að lokinni ræðunni var hrópað nifalt
húrra fyrir konungi. Þá talaði Þórhallur
Bjarnarson lektor nokkur orð fyrir minni
Islands, en Júlíus Havsteen amtmaður fyrir
minni Danmerkur og gestanna dönsku,
en yfirmaður af „Heklu" (kommandör
Maegaard) svaraði og lauk ræðu sinni með
því að mæla fyrir minni alþingis og rík-
isdagsins. Leikið var á lúðra (af dönskum
lúðraflokki) meðan að snæðingi var setið.
Fór allt samsætið vel og skipulega fram.
Örfáir menn úr hóp Valtýinga tóku þátt
1 því. Það lið virðist enn ekki hafa lært
stafrof almennrar kurteisi.
Um banatilrœðið
við konungshjónin spánversku getur
loptskeyti hingað komið í gærkveldi
þess, að sannast hafi, að maður sá, er
sjálfsmorð framdi i Madríd, hafi verið sá
hinn sami, er sprengikúlunni varpaði.
Hann var ekki ítalskur stjórnleysingi,
eins og blöðin skýrðu fyrst frá, heldur spán-
verskur, sonur auðugs kaupmanns í Bar-
celona, en hafði stundað nám á Þýzka-
landi, og aðhyllzt þar kenningar stjórn-
leysingja. Fagnaðarviðhöfn Madridbúa
náði hæsta stigi, er konungshjónin voru
stödd við nautaatið. — Játvarður konungur
lét halda þakkarguðsþjónustu í Windsor
á hvítasunnudag, og páfinn hefur látið
syrigja »te deum« út af frelsun konungs-
hjónanna úr lífsháskanum. Brúðkaups-
hátíðahöldunum lauk í Madrid á þriðju-
dagskveldið 5. þ. m., með stórkostlegri
blysfarar-hátíðagöngu. Spánversku yfir-
völdin eru glöð yfir því, að stjórnleysingi
þessi hefur ekki haft aðra í vitorði með
sér, að því er sýnist. Samt hafa nokkrir
menn verið teknir höndum í Barcelona.
Rannsókn á skemmdum matvælum,
einkum á niðursoðnu kjöti, er nýlega
hafin í Ameríku, og allítarlega frá henni
skýrt í loptskeyti í gær. Hafa komið í
ljós hin hroðalegustu svik af seljanda
hálfu, íildið kjöt selt sem nýtt, með því
að dreifa á það hvítu dupti, er gerir
kjötið nýlegt útlits 0. s. frv. Þessi rann-
sókn og skoðun á kjöti er og byrjuð á
Englandi, og talið sjálfsagt að herða verði
löggjöfina og allt eptirlitið með kjötsölu.
Hreyfing þessi er upphaflega vakin af
bók, er amerískur höfundur ritaði nýlega,
og sést nú, að það hefur ekki verið að
ástæðulausu eða ófyrirsynju, að eptirtekt
var vakin á þessu.
Dáinn
er í gærmorgun Þorlákur Guð-
mundsson, búandi í Hlíð (Eskihlíð
við Reykjavík, fyrrum bóndi í Fífuhvammi
og lengi (1875—1899) þingmaður Árnes-
inga, á 72. aldursári, aí góðu(bændafólki
úr Grímsnesi (f. í Mjóanesi 1 Þingvalla-
sveit 22. des. 1834), bjó fyrst allengi f
Miðfelli, áður en hann flutti að Hvamm-
koti (Fífuhvammi). Hann var náttúru-
greindur maður og tók allmikinn þátt í
almennum málum, en hafði engrar mennt-
unar notið í uppvextinum. Dóttir hans
eih, Hallbjörg, er gipt Grími bónda Jó-
hannssyni f Króki í Grafningi.
Vatnsveltu verkfrœðingurinn
hr. Thalbitzer, er kom hingað fyrir
skömmu til að skoða og rannsaka áveitu
yfir Skeið og Flóa, hefur nú ferðast um
það svæði og kynnt sér staðháttu, en
lagði aptur af stað austur 5. þ. m. til að
byrja á sjáifum mælingunum og rannsókn-
unum. Honum leizt yfirleitt mjög vel á
héraðið og taldi það einkar vel fallið til
áveizlu, en fyrirtækið hlyti að verða mjög
kostnaðarsamt, þótt hann nú þegar gæti
ekki sagt neitt ákveðið um það, áður en
rannsókn fer fram. I fljótu bili kvað hann
sér lítast einna bezt á, að veita Þjórsá
yfir Skeiðin og ef til vill Flóann ofan-
verðan, en Hvftá yfir Flóann neðanverð-
an, því að ef veita ætti Þjórsá yfir allt
þetta svæði, yrði verkið tiltölulega dýrara,
aðfærsluskurðurinn frá Þjórsá yrði þá svo
stórfenglegur og kostnaðarmikill. En vit-
anlega kvað hann ekki neitt afráðið um
þetta, hann þyrfti fyrst að rannsaka vatnið
úr báðum ánum, hversu mikil gróðurefni
væru í því, og reyndist vatnið úr Þjórsá
betra en úr Hvítá, sem hann kvaðst naum
ast ímynda sér — það mundi vera jafn-
gott í báðum ánum —, þá væri það með-
mæli með Þjórsáráveitu, bæði yfir Skeið
og Flóa.
„Þjóðviljinn" á Eyrarbakka.
Herra kaupm. Kristján Jóhannesson hefur
óskað Ieiðréttingar á þessum orðum f grein
af Eyrarb. dags. 9. febr. er birtist i Þjóð-
ólfi í vetur. „Það kemur að vísu dáltíill
pakki af „Þjóðviljanum" í eina sölubúð, en
mun vera meir brúkaður til annars en lest-
urs“. Herra Kristján Jóhannesson skýrir
þannig frá, að Þjóðviljapakkinn sé alls ekki
brúkaður til neins, heldur verði geymdur
þar til eigandinn ráðstafi honum. Þetta
leiðréttist hér með. Eyrbekkingur.
Eptirmæli.
Sökum hinna mörgu sorgaratburða og
erfiðleika, bæði til lands og sjávar, sem hafa
sært oss svo mörgum þungum sárum þessa
síðustu mánuði, ofþungum svo fámenna og
veikburða þjóð, hafa hugir manna meir
dvalið við fjcldann eða heildina, litið á hve
sorglega margir hafa orðið að herfangi
Ægis, hve skaðinn er óbætanlegur, en hitt,
hve mikill skaði var að missi hvers ein-
staklings, og þó er það fyrst þá, að vér
skiljum til fulls hve mikið vér höfum misst,
er vér lítum til einstaklinganna og þaðan
til fjöldans.
En ekki mundi það rétt að tala um einn
eða tvo sérstaklega af þeim, sem liðu og
dóu saman, sem vér minnumst og grátum
f einum elskuðum hóp, oss mundi finnast
það helgibrot, heldur um einhvern þeirra,
sem í huga vorum eru aðgreindir frá þeim,
og þó hafa orðið að gjalda Ægi skatt fyrir
oss með sínu eigin lífi, og vér því syrgjum
með sama harmi.
Er vér nú viljum velja meðal þeirra, er
það auðgert, því að Gudmundur Einarsson
frá Nesi, sem drukknaði 26. apríl milli
Vatnsleysustrandar og Álptaness, var þeirra
þekktastur, og þótt Loptur Loptsson frá Bolla-
görðum, sem drukknaði af skipinu „Valtýr",
væri mér, sem skrifa þetta, kærastur og
handgenginn sem bróðir, enda í alla staði
frábærlega duglegur og góður maður, elsk-
aður af öllum, er þekktu hann, þá hef eg
þó heldur kosið að skrifa um helztu æfiat-
riði Guðmundar heitins, því þá get eg um
leið óbeinlínis leiðrétt nokkrar villur, sem
stóðu í „Lögréttu" þar sem það blað minnt-
ist á lát hans.
Guðmundur heitinn var fæddur í Bolla-
görðum 20. júní 1858. Foreldrar hans voru
Einar Hjörtsson og Anna Jónsdótir. Byrj-
uðu þau búskap sinn við lítil efni á Bakka
á Seltjarnamesi fyrir 59 árum síðan, en
fluttu eptir eitt ár að Bollagöiðum og bjuggu
þar, þangað til Einar dó fyrir 5 árum, en
ekkja hans býr þar enn. Þau áttu 5 börn,
dó eitt í æsku, Guðmundur og Sigurður í
vetur, en tvö lifa enn.
Guðmundur heit. var hjá foreldrum sínum
þangað til hann 22 ára gekk að eiga Krist-
ínu, einkadóttur óðalsbóndans Ólafs Þórðar-
sonar og Valgerðar Gunnlaugsdóttur í Nesi.
Tók hann þar við búi og bjó þar alla æfi
síðan. Þau hjón eignuðust 9 börn: 4 syni
og 5 dætur, og eru 4 þeirra enn í bernsku;
öll eru þau hin mannvænlegustu.
Átján ára gamall lærði hann að spila á
fíólín og syngja, síðar lærði hann að spila
á harmoníum, enda unni hann söng mjög,
stofnaði söngfélag á Seltjarnarnesi og var
söngkennari við skólann þar um nokkur ár.
Námsgáfur hafði hann frábærar, svo að
þótt hann eiginlega aldrei fengi tilsögn í
tungumálum eða sárlitla, talaði hann og
skrifaði hiklaust, auk móðurmáls síns, ensku
og dönsku.
Hann tók mikinn þátt í öllum velferðar-
málum hreppsins, var hreppsnefndarmaður
og oddviti nokkur ár. Búhöldur var hann
góður og bú hans hið blómlegasta á Nes-
inu. Einkum lagði hann síðustu árin mikla
stund á landbúnað og tókst það vel sem
allt annað, því öll ráð hans þóttu og voru
vel ráðin.
En fyrst og fremst var hann sjómaður,
ágætur sjómaður; „að stýra dýrum knerri",
var list sem honum lét, enda stundaði hann
það starf frá barnæsku, varð fyrst formaður
18 ára gamall; mun það næstum eins dæmi
hér á landi, og aflaði hann þá og æ síðan
manna mest. Hann var áræðinn, en þó
gætinn, svo ef hann ekki treystist að fara
á sjó á áttæringnum sínum, var öllum ófært
um sjóinn á opnum skipum, enda fór hann
opt um hið((æðandi haf, er enginn annar
þorði að ýta frá landi, og opt hef eg heyrt
háseta hans segja, að fremur kysu þeir að
vera með honum á sjó en nokkrum öðrum,
þegar öldurnar risu og stormurinn léki við
hvítfexta öldutoppana.
Guðmundur sálugi var gleðimaður hinn
mesti, kátur og skemmtinn, en þó hægur;
þótti þv( vinum hans ætíð mikið vanta, ef
hann var ekki til að fylla hópinn. Hans er
því að maklegleikum saknað af öllum þeim,
er hann þekktu, og miklu tjóni hefur byggð
arlag vort orðið fyrir'við missi hans. (G.).
fatent strokkarnir
hinir frægu, sem allir vilja fá, þegar
þeireruekki til, fást nú, með sama verði
og áður, hjá kaupm. S. B. Jöns-
syni í Reykjavík.
margþráðu, eru nú komin til
cT&8 SZimsen.
Fra og med 1. Juni er hidtilvær-
ende Prokurist Poul Kragh-Miiller
optaget som ansvarlig Deltager i
Firmaet Chr. Fr. Nielsen hvis Drift
fortsættes uforandret under Firma-
navnet Chr. Fr. Nielser & Co. Vi
anbefale os som staaende i F'orbindel-
se med de bedste og billigste inden-
og udenlandske Huse, og paatage os
Köb af alle udenlandska Varer samt
Salg af islandske og færöiske Pro-
dukter til rimelige Betingelser. Dansk
Korrespondance udbedes.
Chr. Fr. Nielsen & Co.
Peter Skramsgade 26. Köbenhavn K.
Telgr adr.: Fjallkonan.
Lambskinn
er bezt að selja
Jes Zimsen.
Vorull
kaupir
Jés Zimsen.
Reikningur
yfir tekjur og gjöld sparisjóðsins í Stykkis-
hólmi fyrir árið 1905.
Tekjur:
1. Peningar í sjóði frá f. á. . . 5,775 96
2. Borgað af lánum:
a. fasteignarveðslán . 785 00
b. sjálfskuldarábyrgð-
arlán............16,730 00
c. lán gegn annari
tryggingu . . . 500 00 ^ojg 00
3. Innlög í sparisjóðinn
á árinu .... 21,890 71
Vextir af innlögum
lagðir við höfuðstól 1,267 58 23.158 29
4. Vextir:
a. af lánum . . . 2,498 77
b. aðrir vextir . . 16 34
5. Ymislegar tekjur................ 18 50
6. Ógreiddir vextir................ 38 01
7. Frá Islandsbanka..............8,605 04
Alls 58,125 91
Gjöld:
1. Lánað út á reikningstímabilinu:
a. gegn sjálfsk.ábyrgð 35,390 00
b. gegn annari trygg-
ingu.............2,000 00 37,390 00
2. Útborgað af innlög-
um samlagsmanna . 13,630 89
Þar við bætast dag-
vextir.................. 8 64 13,639 53
3. Kostnaður við sjóðinn:
a. Iaun................ 150 00
b. annar kostnaður
(nýr járnskápur
m. fl.) .... 429 03 579 03
4. Vextir:
a. af sparisjóðsinnl. 1,267 58
b. aðrir vextir . . 150 °4 1,417 62
5. Til jafnaðar mótitekjul. 6 . . 38 01
6. I sjóði hinn 31. des. . . . 5,061 72
Alls 58,125 91
Jafnaðareikningur
sparisjóðsins í Stykkirhólmi 31. des. 1905.
Aktiva.
1. Skuldabréf fyrir lánum:
a. fasteignarveðsk.br. 2,950 00
b. sjálfskuldarábyrgð-
arskuldabréf . . 45,010 00
c. skuldabr. fyrir lán-
um gegn annari
tryggingu . . . 4,250 00 c;2.2IO qq
2. Útistandandi vextir, áfallnir
við lok reikningsttmab. . . 38 01
3. I sjóði.................. 5,061 72
AHs 57,309 73
Passiva.
1. Innlög 257 samlagsm. alls. . 44,957 54
2. Fyrirfram greiddir vextir, sem
eigi áfalla fyr en eptir lok
reikningstímabilsins . • . 1,487 12
3. Skuld til Islandsbanka . . 8,605 04
4. Til jafnaðar móti tölulið 2 í
aktiva.......................... 38 01
5. Varasjóður....................2,222 02
Alls 57,309 73
Stykkishólmi 31. desember 1905.
Ldrus H. Bjarnason. Sæm. Halldórsson.
Agúst Þórarinsson.
Reikning þennan höfum við endurskoð-
að og ekkert fundið athugavert við hann.
Stykkishólmi 7. maí 1906.
A. Lorange. Lngólfur Jónsson.
I
rrr
kaupir
c7es SEimscn.
uhs Is kas

ungur, góður og gallalaus
lieiðliestiu*
[helzt t'óltari). Ritstjóri vísar á.