Þjóðólfur - 04.10.1907, Blaðsíða 1

Þjóðólfur - 04.10.1907, Blaðsíða 1
59. árg. Reykjavík, föstudaginn 4. október 19 07. Jú 43. að næsta (60.) árgangi Þjóð- ólfs 1908 fá ókeypis það sem út er komið af þessum ár- gangi til ársloka, og um leið og þeir borga áranginn 13. hepti af sögusafni blaðsins, svo lengi sem það hrekkur. En með því að heita má að upplagið sé á förum er viss- ara að hraða sér með pönt- un og borgun á næsta ár- gangi. í haust verður prentað 2. hepti af íslenzkum sagnaþáttum, og verður það sent hverjum þeim, sem útvegar 2 eða fleiri nýja kaupendur að blaðinu og annast um borgun frá þeim, og fá þá allir hinir nýju kaupendur þetta hepti ó- keypis og kostnaðarlaustsent. Gamlir kaupendur, sem skuld- lausir eru við blaðið um ára- mót; geta og fengið hepti þetta ókeypis gegn því að senda upp í burðargjaldið 20 aura fyri«* hvert hepti i peningum eða frimerkjum. Utan úr heimi. Pjóðernisvernd og þjóðaréttur. Jafnvel þótt engir stórviðburðir hafi gerzt t heiminum nú upp á síðkastið og ritsíminn flytji tiltölulega ómerkar fréttir, að því er mönnum þykir, þl er ekki svo mikið að marka það. Það er enginn vafi á því, að nóg eru íkveikjuefnin hing- að og þangað í heiminum nú sem stend- ur. Það sjást að eins einstakir gneistar við og við, en þá er minnst varir, getur allt verið orðið að björtu báli. Sérstak- lega er eptirtektarverð sú stefna, er stöð- ugt virðist vera að ryðja sér meira og meira til rúms í heiminum, eptir því sem þjóðirnar vakna til meðvitundar um rétt sinn,. en það er þjóðernisstefnan, samtök þjóða af sömu rót að reka annarlega þjóðflokka af höndum sér, burt úr lönd- um sínum. Allir vita hversu Kínverjum er hlýtt til Evrópumanna eða hitt þó heldur, og hvernig þeir hafa hvað eptir annað reynt að reka »hvítu úáendu djöfl- ana« af höndum sér. Hin alvarlega »box- ara«-uppreisn fyrir skömmu var ekkert annað, en tilraun þjóðrækinna Kínverja til að hrista erlenda okið af sér. Nú á þessu ári hefir einmitt annarsstaðar bólað mikið á samskonar hreyfingum. Óeirð- irnar í Marokko eru t. d. af sömu rót- um runnar. Marokkómenn vilja losna við forræði eða yfirumsjón Frakka, Spán- verja og Þjóðverja og hrinda þeim af sér. Á Indlandi hefur verið óvenjulega mikil ókyrð þetta ár og upphlaup, sem meira hefur kveðið að en kunnugt er, því að Englendingar vilja látasem minnstáþessu bera. En allir vita, að það er að mynd- ast mjög sterk mótspyrna á Indlandi gegn veldi Englendinga, og svo alvarleg, að enska stjórnin er smeik við hana, og leitast við af öllum mætti að sefa óánægj- una með góðu. Nú í ár var 50 ára af- mæli uppreisnarinnar frá 1857 og hyggja menn, að undirbúningur hafi verið til þess gerður af hálfu Indverja að halda það afmæli hátíðlegt með því að rjóða branda sína í blóði Evrópumanna, en upphlaupið tókst að hepta að þessu sinni í fæðingunni. Heitir sá Bepin Chander Pal, er mest áhrif hefur á lýðinn. Er hann mælskumaður allmiklll og pré- dikar uppreisn gegn Englendingum og brottrekstur allra Evrópumanna úr Ind- landi. Svo mikill geigur stóð yfirvöld- unum af honum, að þau þorðu ekki að taka hann fastan meðan óspektirnar voru sem mestar, en bönnuðu honum að eins að halda ræður opinberlega. En eptir að stjórninni hafði tekizt að sefa óspektirn- ar með hörkubrögðum hefur Chander Pa) 11. f. m. verið dæmdur til 6 mánaða þrælkunar. Þá er dómurinn var birtur urðu miklar æsingar meðal lýðsins, og réðu stúdentar indverskir á lögregluliðið og Norðurálfuhermennina og múgurinn stöðvaði alla umferð um aðalgöturnar í Calcutta. Hingað og þangað í Bengal hefur verið ráðizt á Evrópumenn og all- margir drepnir. Ensk blöð þar stinga upp á því, að brýna nauðsyn beri til, að gefin verði út sérstök hegningarlög ein- mitt til þess að taka harðar í taumana en lög landsins leyfa. En haldið er að stjórnin muni hika sér við það, enda gæti það orðið til þess að hleypa öllu 1 bál. Blöð heima á Englandi leggja það hins- vegar til, að Indverjar séu látnir taka beinan þátt í stjórn landsins, en nú má heita að þeir séu alveg útilokaðir frá allri slíkri hlutdeild, nema ef telja skyldi, að hið svonefnda »indverska ráð« á að hafa ráðgjafaratkvæði í einstökum málum. Það eykur og óánægjuna meðal Ind- verja, að landar þeirra, sem búsettir eru 1 Transval og reka þar verzlun eða stunda aðra atvinnu, hafa sætt þungum búsifjum af stjórninni í Transval, og jafnvel verið reknir úr landi. Og ensku stjórninni er svo kennt um, að hún verndi ekki rétt indverskra þegna 1 öðrum brezkum lönd- um En Transvalsbúar vilja ekkert hafa við Asíumenn saman að sælda, og vilja reka þau aðskotadýr af höndum sér. Samskonar mótspyrna gegn innflutningi frá Asfu hefur nýlega komið alvarlega í ljós í Californíu og British Columbía, sérstaklega gegn Japönum og Kínverjum, er hafa verið hraktir og særðir, og orðið að flýja á náðir lögreglunnar. í Wash- ingtonríkinu var snemma í f. m. gerður aðsúgur að innfluttum Hindúum, er höfðu fengið vinnu þar í verksmiðjum. Múgurinn ruddist fyrst inn í svefnhús þeirra, dró þá sem þar voru inni ofan úr rúmunum, rak þá nakta út á götuna, og barði marga til stórmeiðsla. Þetta gekk alla nóttina, en um morguninn, fór múg- urinn í verksmiðjur þær, er voru fyrir utan bæinn, og rak burtu Hindúa þá er þar unnu. 400 hálfnaktir Asíumenn voru teknir í vörzlu lögreglunnar, en 750 flúðu yfir landamærin til Kanada. Þessir Hin- dúar eru þó allir brezkir þegnar. Og almenningsálitið kvað vera svo eindregið fjandsamlegt gegn Asíudjöflunum svo köll- uðu, að það er talið ómögulegt fyrir yfirvöldin að hegna forsprökkum þessara óspekta. En meira hefur þó kveðið að árásunum á Japana og Kínverja á Kyrra- hafsströndinni. I bænum Yancouver var ráðizt á sölubúðir japanskra manna, og allt brotið og bramlað en margir Japana stór-meiddir. Kveikt var og í japönsk- um skóla, en Japanar gátu slökkt eldinn. Mr. Macpherson þingmaður fyrir Vancouver sagði afdráttarlaust við Laurier stjórnar- forsetann í Kanada, að British Columbia hlyti að vera hvltra manna land, gulu dvergarnir (Mongólar) ættu ekki þar að vera. í San Fransisco er félag, sem starfar beinllnis að því að reka Asíumenn burt af Kyrrahafsströndinni, og forseti þessa félags kvað vera Skandínavi nokk- ur (Norðmaður?), æsingamaður mikill og ötull mjög. Það er þetta félag, sem valdið hefur þessum óspektum á Kyrra- hafsströndinni og áhrif þess fara vaxandi. Kanadastjórn og Bandaríkjastjórn er nóg boðið og hafa sent japönsku stjórninni afsakanir, og lýst óánægja sinni yfir þessu atferli. Mörgum blöðum á Englandi þykir þetta og úr hófi heyra og nefna það þjóðflokka-hleypidóma (»race-prejudice«) eða þjóðflokkahatur, sem byggt sé á misskilningi einum, en 1 raun réttri er þetta ekkert annað en þ j ó ð e r n(i s- vernd, sprottin af þeirri tilfinningu, að hver þjóð eigi sitt land, og verði að verja það gegn aðstreymi og yfirgangi annara; þjóðflokka. En þetta stendur aptur í beinu sambandi við þjóðrækni og ættjarðarást. Og ættu hinar svokölluðu siðuðu þjóðir að bera meiri virðingu fyr- ir slíkum tilfinningum, en þær hafa gert og gera enn, þá er þær í nafni m^nning- arinnar og mannúðarinnar eru að taka herskildi lönd hinna svokölluðu »villtu« þjóðflokka, og brytja þá niður eða bola þeim burt úr heimkynni feðra sinna. Nú síðast hafa Þjóðverjar varið miklu fé og fjöri margra manna til að kúga Hotten- totta í Suður-Afríku og leggja undir sig land þeirra, hafa sent þangað hverja herdeildina á fætur annari, að eins til að geta heitið nýlendueigendur í öðrum heimsálfum. En engin mun lá Hotten- tottum, þótt þeir verji land sitt og geri marga þessara land-ræningja höfði skemmri, því að engin nauður rekur Þjóðverja til slíkra herfara, og eru þær lítt frægilegar. Það er heldur engin furða, þótt Márar 1 Norður-Afríku hefjist handa gegn yfirgangi Evrópumanna, eða Ind- verjar vilji ná stjórn slns eigin lands í slnar hendur og losna undan yfirráðum Breta. Stefna tíðarandans gengur og öll í þá átt, að þjóðirnar verði sem sjálf- stæðastar og óháðastar erlendum yfirráð- um. Annað fyrirkomulag er ofbeldi, hnefaréttur hins sterkara gagnvart hinum veikari, eða réttara sagt hnefavald, því að réttur er það enginn, heldur ofríki eitt og óréttur, hver sem í hlut á, hvort heldur svo kölluð menntuð þjóð eða ó- siðuð, því að mannréttindi og eignarrétt- indi beggja eru í sjálfu sér alveg hin sömu, svo framarlega sem þjóðin er ekki á hreinu villidýrastigi og nábúunum hættuleg á einhvern hátt. Þá getur borið nauðsyn til að kenna henni betri siðu. En það má opt gera á annan hátt en með vopnum og landaráni. Eptirmæli alþingis veitti sannarlega ekki af að rituð væri í þetta sinn og almenningi sýnt fram á, hvernig framkomu ýmissa þingmanna hef- ur verið háttað, því að það sést ekki til fulls 1 þingtíðindunum, eða að minnsta kosti ekki svo ljóslega, að skýringa þurfi ekki. Þetta mundi að vísu ekki verða þakklátt verk frá sjónarmiði þeirra þing- manna, er gagnrýndir yrðu, en þarft verk væri það ei að sfður og nauðsynlegt. Mundi þar bæði meiri og minni hluti þingflokkanna fá sinn skerf tiltölulega og ættu það líka skilið, ef sanngjarnlega væri skipt ljósi og skugga, eins og ætti að vera. Flokkaskipting kom í raun og veru hvergi fram í nokkru máli, er nokkru skipti, nema ef vera skyldi í stjórnar- skrármálinu, sem enga þýðingu hafði nú þótt minni hlutinn fylgdist þar að fyrir siðasakir og áhugalaust. Að því undan- skildu og þingslitakómedíunniútaftrausts- yfirlýsingunni verður ekki séð, að minni hlutinn hafi haft nokkurt mál á samvizk- unni, er marki afstöðu hans andspænis meiri hlutanum. Þar mátti heita sami grautur í sömu skál. Meiri og minni hlutinn hrærðust saman í flestu eða öllu og eiga því óskilið mál, þá er reikningar þingsins eru gerðir upp. Minni hlutan- um tjáir því ekki að varpa ábyrgðinni fyrir ýmsar óheppilegar samþykktir þings- ins yfir á meiri hluta þingflokksmennina eða stjórnarliða svo kallaða, því að minni hlutamönnum var stundum í lófa lagið að ráða úrslitum, hefði hann kunnað eða viljað hagnýta sér þann ágreining, er stundum varð meðal meiri hlutamannanna í þýðingarmiklum málum. Mætti t. d. í því efni benda á úrslitin í hlutabanka- málinu, sem áður hefur verið skýrt frá í Þjóðólfi. I sambandi við ræðu þá, sem prentúð var í sfðasta blaði viljum vér geta þess, að það hefði ekki þurft svo marga úr minni hlutanum til þess að það hefði orðið ofan á í þinginu að láta e k k i íslands banka fá hlutafjáraukningu sína öldungis skilyrðislaust, öldungis ókeypis. Én eins og kunnugt er, þá hjálpuðu stjórnarandstæðingarnir meiri hluta stjórn- arliða til að berja þessa hlutafjáraukningu gegnum þingið, alveg eins og bankinn sjálfur hafði krafizt. Annað mátti ekki nefna. Og þeir sem það samþykktu eiga því óskilið mál, og ætti minni hluta- flokkurinn ekki að láta það liggja í lág-

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.