Þjóðólfur - 03.07.1908, Blaðsíða 2

112
ÞJOÐOLFUR.
Þeir sem kannast við ósamræmið, munu
auðvitað krefjast þess, að danska textan-
um verði breytt þannig, að hann ótvl-
rætt verði samhljóða íslenzka textanum.
Þeir, sem halda fram þeirri skoðun, að
þetta sé að eins orða-, en ekki efnis-
breyting, virðast ekki geta haft neina á-
stæðu til þess að vera mótfallnir slíkri
breytingu. (Frh.).
Stjórnmálafundir.
Nú er sem óðast verið að halda þing-
málafundi í héruðunum og undirbúa kosn-
ingarnar í haust, því að nú fer mesti
annatiminn í hönd og því ekki að búast
við, að almenningur hafi mikið tóm til
að skifta sér af þingmálum þann tímann
þar til kosningar fara fram. Að því er
ráða má af hinum síðustu fregnum um
fundahöld i héruðunum, virðast hugir
manna almennt út um landið ekki hneigj-
ast að því, að ganga að frumvarpinu ó-
breyttu.
Ritstjóri þessa blaðs og Sigurður bú-
fræðingur Sigurðsson, sem báðir bjóða
sig fram til þingmennsku í Árnessýslu,
hafa verið að halda fundi þar eystra
þessa vikuna. Af fundum þessum hafa enn
ekki borizt greinilegar fregnir, nemahinum
fyrsta, sem haldinn var á Stokkseyri
á sunnudaginn var (28. f. m.). Á fund-
inum var staddur Lárus H. Bjarnason
sambandsnefndarmaður, sem hafði tek-
izt ferð á hendur rakleitt sunnan úr
Reykjavík til þess að vera á fundinum,
ásamt Halldóri bankagjaldkera Jónssyni.
Menn þurfa því ekki að efast um, að
fundarmönnum hafi verið bent á ágæti
frumvarpsins. En þó að L. H. B. færi
allgeyst til að byrja með, fór svo, að
fundurinn samþykkti svohljóðandi tillögu
frá Helga Jónssyni verzlunarstjóra:
» Fundurinn tjáir sig mótýallinn sam-
bandslagauppkastinu, eins og pað er
ordað, og telur breytingar á pví sjálf-
sagðar.
Fundurinn lýsir fullu traustu sínu
til ýundarboðendanna (H. Þ. og S. S.)
í pessu máli'!.
Fyrri hluti tillögunnar var samþykktur
með 42 atkv. gegn 13, en síðari hlutinn
með 28 gegn 13.
Ennfremur var samþykkt tillaga frá P.
Nielsen verzlunarstjóra um að þakka
nefndarmönnunum fyrir starf þeirra í
nefndinni, og urðu með henni 43 atkv.,
en auðvitað ber einungis að skoða þetta
sem yfirlýsingu fundarins um, að hann
vilji ekki gefa þeim sök á þeim annmörk-
um, sem á frumvarpinu séu, en ekki neitt
fylgi við frumvarpið sjálft, enda urðu ekki
nema 13 til að greiða atkvæði með síð-
ari lið tillögunnar, um að heita frum-
varpinu fylgi sínu. Sagt er, að séra Gísli
Skúlason hafi lfka komið með tillögu um,
að fundurinn hallaðist að frumvarpinu,
en ekki hafi nema 22 atkvæði orðið með
henni og er hún þó svo óákveðin, að all-
ir þeir, sem ekki vilja beinlínis fella frum-
varpið, gætu greitt atkvæði með henni.
Ekki var L. H. Bjarnason á fleiri fund-
um þar eystra, enda mun honum ekki
hafa þótt 13 manna fylgið við frumvarpið
á Stokkseyri spá neinu góðu. Reið hann
suður til Reykjavíkur næsta dag, ásamt
Halldóri Jónssyni.
í fyrra dag fór ráðherrann austur til
þess að vera á síðasta fundinum, sem
haldinn mun hafa verið í gær á Selfossi.
Á Akureyri varumræðufundurhald-
inn 17. f. m. Töluðu þar með frumvarp-
inu óbreyttu Stefán kennari, Jón í Múla,
Guðlaugur sýslumaður og Magnús Krist-
jánsson, en Sigurður Hjörleifsson ritstjóri
»Norðurlands« hreyfði andmælum gegn
þvf. Engin ályktun var tekin á fund-
inum.
Á Húsavík var fundur haldinn ix.
f. m. og töluðu þeir bræðurnir Steingrím-
ur sýslumaður og Pjetur á Gautlöndum
fyrir frumvarpinu, en gegn því töluðu
Gísli Pétursson læknir ogjóhannes hrepp-
stjóri Þorkelsson á Fjalli. Engin ályktun
var gerð á fundinum.
Pétur á Gautlöndum lýsti því yfir á
fundinum, að hann byði sig fram til
þings, en frétzt hefur, að Sigurður bóndi
Jónsson á Arnarvatni bjóði sig fram gegn
honum, og er hann sagður mótfallinn
frumvarpinu.
Á Vopnafirði segir »Reykjavík« að
fundur hafi verið haldinn um síðustu
helgi og hafi hann verið fylgjandi frum-
varpinu, en engin ályktun var þar gerð.
Aftur á móti var um sama leyti hald-
inn almennur fundur fyrir Norður-Múla-
sýslu við Lagarfljótsbrú. Töl-
uðu þeir Jóhannes sýslumaður og Gutt-
ormur Vigfússon alþm., sem nú bjóða sig
báðir fram í Norður-Múlasýslu, með frum-
varpinu, en ekki fengu þeir meira fylgi á
fundinum en svo, að við atkvæðagreiðsl-
una höfðu 80 atkv. orðið móti uppkast-
inu, en ekkert með því.
Bergmálið.
Það var und brattri hamrahlíð
við hraunflóðs storkur runnar,
að sat eg opt um sumartíð
í samkyrð einverunnar,
og þar við bergið bratt eg var
að byggja hús og syngja,
en hvert mitt orð eg heyrði þar
í hömrunum endurklingja.
Mitt hjarta átti stormljóð stríð
og straumfalls þunga niðinn,
og aptankylju andvörp þýð
og árdagssöngva kliðinn.
Á hugans strengi hrannar óð
mér huldar raddir sungu,
og gott mér þótti þessi Ijóð
að þýða á bjargsins tungu.
Um hamrakleif og klettastall
úr kvæðum mínum öllum,
hver dýpsta lffsþrá sveif og svall
í samkliðs endurgjöllum,
og lét sem sterkra stormagnýr
á stuðlabergsins tungu,
og var sem kraptur vakinn nýr
er varpar fargi þungu.
Það söng eins létt og sunnanblær
í sólró væri’ að hjala,
og buldraði sem berglind tær
við blóm í fylgsnum dala;
það skýrði allt, sem skáldlegt var,
í skyggni einverunnar,
og sælt mér fannst að syngja þar
í samklið náttúrunnar.
Því þar við kalda klettagátt
eg kvika fann og leika
svo huggrípandi hjartaslátt
hins hulda mikilleika,
er lét sem hljómdrag alls og eins
í ómsins tónakyngi,
það var sem hjarta stáls og steins
hvert strenglag lífsins syngi.
Sem dragi hressing heiðarblóm
úr himindaggar veigum,
svo drakk eg þennan hamrahljóm
1 harmléttandi teigum; >
hann kvað við andans eyra hljótt
í einfaldleika sínum,
og sveif sem blæþot blítt og rótt
í bernskudraumum mínum.
En burt frá þessum bergmáls óm
eg barst í tímans hengjum
að margrödduðum mannlífshljóm,
hvar misjafnt þaut í strengjum,
í heimsins miklu hljómaþröng
var hljóðtak margt að finna,
en ekkert hjarta eins þar söng
í einklið tóna minna.
Svb. Björnsson.
Skiptapi
varð 12. f. m. í Tálknafirði. Um það
er skrifað þaðan 15. þ. m,:
»4 menn drukknuðu: Bjarni Gísla-
son frá Lambeyri, lætur eptir sig ekkju
og 8 börn, 6 uppkomin og 2 í ómegð.
Hann var formaður bátsins, en hásetarnir
voru: Gísli sonur Bjarna, lætur eptir sig
ekkju og 3 börn, öll í ómegð, elzta á 3.
ári, yngsta 2 mánaða; Þ o r 1 e ifur nokk-
ur, nýkominn hér í sveitina, lætur eptir
sig ekkju og 2 börn í ómegð, og N í e 1 s
Þórðarson lausamaður gamall, um 60
ára. Fimmti maður var ráðinn ; hann var
kominn í skinnklæðin, en er hann var að
ganga til skips, datt hann og kom niður
á síðuna, og kenndi svo til, að hann gat
ekki farið á sjóinn, og frelsaðist þannig
frá dauðanum.
Þegar þetta slys vildi til, var aftaka
norðanveður, og fóru fáir á sjó þann dag
og engir eins langt út. Hvernig slysið
hefir að borið, veit enginn, hvort það
hefur heldur orðið á siglingu, eða undir
lóðum«.
»Vesta«
kom kringum land 30. f. m. með marga
farþega, þar á meðal voru Björn M. Ólsen
prófessor, Guðm. Scheving læknir og Sig-
urður Hjörleifsson ritstjóri, báðir á 25 ára
stúdentaminningu, þýzku vísindamenn-
irnir dr. Paul Hermann og Hugo Gering.
»Vesta« fer héðan í dag, og fer með
henni Jón bóndi Jónsson á Hafsteinsstöð-
um í Skagafirði, er kom hingað landveg
og dvaldi hér nokkra daga. Landlæknir-
inn kvað og fara með henni í embættis-
ferð.
Slysfarir.
Bát hvolfdi á innsiglingu til Borgar-
fjarðar 10. f. m., og drukknaði þar maður
að nafni SigurðurÓlafsson. Ann-
ar bátur var þar viðstaddur og gat bjargað
hinum mönnunum 2, er á kjöl komust.
Norðmann tók út af mótorbát frá
Norðfirði 9, f. m, og drukknaði hann.
Stúlka, að nafni Mekkln Ólafs-
dóttir, drukknaði fyrir nokkru í Húsá,
er rennur í Jökulsá á Dal. Karlmaður
fylgdi henni yfir ána, en reið á undan,
og vissi ekki fyrri til, en að hann sá hana
fljóta niður í Jökulsá. Líkið var ófundið,
er sfðast fréttist.
Stúlka hrapaði í smalaferð 27. f. m.,
og beið bana af. Hún hét R a g n -
heiður Bogadóttir frá Hringsdal í
Arnarfirði, var 17 ára, dóttir ekkjunnar,
er býr þar.
Barnaveiki
hefur gert víða vart við sig á Norður-
landi. En svo illa hefur farið, að barna-
veikismeðalið (serum) er hér í lyfjabúðum af
mjög skornum skamti, og þarf að útvega
það hið bráðasta frá öðrum löndum.
Dáin
er 20. aprll s.l. á Eáskrúðsfirði Þrúð-
ur Briem, kona Haraldar Briems fyr
bónda í Búlandsnesi. — Hún var dóttir
Þórarins próf. Erlendssonar á Hofi í Álpta-
firði.
Umsjónarm.jfræðslumála
er skipaður Jón Þórarinsson
skólastjóri.
Prestkosning
15. f. m. var Guðlaugur Guð-
mundsson prestur 1 Skarðsþingum kos-
inn prestur á Stað í Steingrímsfirði með
78 atkv. Böðvar Eyjólfsson aðstoðar-
prestur í Árnesi fékk 19 atkv.
Fornmenjavörður
ogumsjónarmaður forngripasafnsins var
Matthfas Þórðarson cand. phil.
skipaður 20. f. m.
Samsæti
var Skúla Thoroddsen og konu
hans, frú Theodoru Thoroddsen,
haldið hér í bænum 27. f. m., og sátu
það um 120 manns. Ari Jónsson ritstj.
og Björn Jónsson ritstj. mæltu fyrir minni
minni heiðursgestanna, cn þau þökkuðu.
Fleiri ræður voru þar haldnar, og ýmis-
legt annað til skemmtunar.
Franskur konsúll,
er B r i e 1 o i n heitir, kemur hingað
með Sterling 16. þ. m., og tekur þá við
af Chr. Zimsen, er hættir að gegna kon-
súlsstörfum fyrir Frakka.
»Ceres«
fór héðan 28. þ. m. til útlanda. Með
henni fóru glímumennirnir 7 til Lundúna:
Hallgrfmur Benediktsson, Guðmundur Sig-
urjónsson og Sigurjón Pétursson úr Reykja-
vík, Jóhannes Jósepsson og Jón Pálsson
frá Akureyri, Pétur Sigfússon frá Hall-
dórsstöðum og Páll Guttormsson frá Seyð-
isfirði. Auk þeirra fór dr. Valtýr Guð-
mundsson til Hafnar, og til Vestmanna-
eyja fóru þeir þingmennirnir Björn Krist-
jánsson og Jón Magnússon.
Stúdentapróf.
30 f. m. voru útskrifaðir úr hinum al-
menna menntaskóla :
Eink. st.
1. Ásmundur Guðmundsson I. (ág.) 105
2. Jakob Jóhannesson........... I. 99
3. Tryggvi Þórhallsson ......... L 99
4. Bogi Ólafsson............... I. 98
5. Jón Sigtryggsson...........1 I. 90
6. Jakob Lárusson.............. I. 89
7. Skúli Thoroddsen............ I. 88
8. Magnús Björnsson ........... I. 85
9. Sigurður Sigurðsson .......II. 77
10. Árni Gíslason................II. 76-
11. Hjörtur Hjartarson...........II. 72
Einir 4 voru innan skóla (1, 3, 10 og
11), en hinir 7 höfðu allir lesið utan skóla.
Aeetylen-ljós.
Blöndahl og Einarsson verzlunarum-
boðsmenn hér í bæ hafa innleitt hér á
landi þessa nýju ljóstegund, sem vafalaust
á mikla framtíð fyrir höndum. Þessi Ijós
virðast sérlega hentug hér á landi. Eru
þau afar hentug í smákaupstöðum, sökum
þess, hve þau eru afaródýr og bera skæra
birtu (ljósið krfthvítt að lit). Þau mætti
leggja inn í alla kaupstaði hér á landi
rneð miklu minni kostnaði, en bæði gas-
eða rafmagnsljós mundu kosta. Sömul.
eru þau einkar hentug á sveitaheimil-
um; þau eyða ekki meiru en vanalegir
olíulampar, og þar að auki bera þau miklu
skærari birtu, auk margra annara þæginda
(ósa ekki, bera þægilega birtu o. s. frv.).
Ljósáhöld þessi eru fundin upp af Þjóð-
verjanum Jos. Margreta í fyrra sumar, og
hafa breiðzt afarmikið út þennan stutta
tíma, og eru hvarvetna hinn skæðasti
keppinautur rafmagnsljóssins.
Allsstaðar þar sem menn vilja hafa ljós,
sem bera góða birtu, en þó handhæg og
ódýr, má nota acetylen-ljós. Það eru.
því til margskonar tegundir af þeim, svo
sem: íbúðarhúsa-, sveitahúsa-, penings-
húsalampar, sérstakir borðlampar, mótor-
bátalampar, handluktir, gatnaljós, bryggju-
Ijós, stormblys o. fl.