Þjóðólfur - 03.07.1908, Blaðsíða 3

MOÐULKUR.
Hundrað ár
eru í dag liðin frá fæðingu eins af
merkismönnum vorum, Konráðs pró-
fessors Gíslasonar. Islenzk tunga á
honum mikið að þakka, því að hann var
meðal hinna fyrstu, sem á síðastliðinni
öld vakti menn til umhugsunar um, hve
mikilsverð íslenzkan væri fyrir þjóðerni
vort og hver nauðsyn bæri því til að
fara vel með hana og láta hana ekki
spillast. Eins og kunnugt er, var hann
einn af útgefendum »Fjölnis«, og átti hann
ekki rninnstan þáttinn í því, bæði bein-
línis og óbeinlínis, með áhrifum á sam-
verkamenn sína, að endurreisn íslenzkrar
tungu og þjóðernis varð aðalstefnumark
»Fjölnis«. Hann var sá af útgefendunum,
sem mesta þekkingu hafði á íslenzkri
tungu, og varð hann mikils metinn fyrir
vísindastörf sín í þeirri grein.
Brunninn póstflutnfngur
Meðan »Vesta« lá á ísafirði kviknaði í
póstinum, og brann að miklu leyti póst-
urinn frá Vopnafirði, Sauðárkróki og
Blönduósi. Veit enginn hvernig það hefur
atvikast, og heldur ekki hve miklu skað-
inn nemur. Voru margar sendingar stór-
skemmdar og bréf meira og minna brunn-
in, sum alveg.
Fréttapistill úr Nleðallandi
30. m a í.
Tíðarfar hefur mátt heita gott allan
síðastliðinn vetur; þó voru öðru hvoru um-
hleypingar síðari hluta vetrarins. En með
einmánuði brá til stilltrar og blíðrar veður-
áttu, er hélzt til sumars, en með sumrinu
breytti til stórviðra, fyrst á norðaustan
með mikilli frosthæð, síðan af austri, og
hefur það veður gert sveitinni tilfinnanlegan
skaða með sandfoki, er sveitinni stendur
beinn voði af, og væri mikil nauðsyn, að
einhverjar tilraunir væru gerðar til varnar
gegn þeim vogesti, þó með annari aðferð,
en hingað til hefur átt sér stað, með svo
miklu fjártillagi af sveitarinnar hálfu, er
miðar til að drepa kjark úr mönnum til
stórra og nauðsynlegra fyrirtækja hjá Meðal-
lendingum, þótt ýms stórmenni í nærsveit-
unum og víðar liggi þeim allmjög á hálsi
fyrir að gefist var upp við Eldvatnsáveituna
fyrir skemmstu, en hvað um það ; fé er ausið
út bæði úr landsjóði og sýslusjóði, sjálfsagt
til gagnlegra og góðra fyrirtækja, en heilt
sveitarfélag er að verða sandeyðimörk. Þetta
láta hinir góðu herrar sér f léttu rúmi liggja.
Skyldu þeir hugsa sem svo: þið eruð skyld-
ugir að bjarga ykkur sjálfir og hepta sand-
fokið; við leggjum eigi fé til þessa fyrirtækis,
nema þið leggið drjúgan skerf líka, hvort
sem þið getið það eða ekki. Graslendi ís-
lands er nógu stórt, þótt þessi skækill verði
sandi orpinn". Meðallandið fer undir óslitna
sandhellu fyrir þá skuld, að íbúar þess geta
ekki lagt mikla fjárupphæð til heptingar
sandinum.
Afkoma sveitarbúa eptir hið góða, liðna
ár, er þo með bezta móti, því að næstl.
sumar var hið æskilegasta, er á verður
kosið, sakir hinna miklu þurka, er þurkuðu
upp flóð og ógöngur, sem í votviðratíð eru
að mestu eða öllu leyti óvinnanleg. Hey-
skapur var því með bezta moti, enda var
full þörf á þvf eptir hinn erfiða vetur 1906
—1907, er menn gáfu upp allt hey sitt, eða
því sem næst.
Heilsufar er yfirleitt fremur gott, síðan
mislingarnir gengu yfir sveitina, sern þó voru
ekki mannskæðir, og tíndu upp flesta bæi
fyrir sunnan Eldvatnið, og var það tals-
verður slóðaskapur, að láta þann slæma gest
komast í sveitina, eins vel og nærsveita-
menn vörðust, t. d. Skaptártunga og vestur-
hluti Sfðunnar og Landbrotið, og mega þeir
menn, er fluttu veikina um sveitina, sárt
blygðast sín fyrir, að hafa verið orsök f svo
slæmum veikindum, fyrir eintómt kæruleysi,
11
því mörg dæmi hafa sannað það, hve hægt
er að verjast þeim, því að tvö heimili á
sóttarsvæðinu, sem þó eru ekki lengra en
sem svarar 5 mfnútna gangur frá heim-
ilum þeim, sem mislingarnir komu á, vörð-
ust sýki þessari algerlega.
Framfarir eru nú töluverðar, þótt þær
séu langt of litlar, enda eru þær rétt ný-
byrjaðar. Búnaðarfélag er hér, en er
ungt og starf þess þvf eigi stórt, þótt nokkuð
vfða megi sjá þess merki, og það að töiu-
verðum mun sumstaðar, og er það hreinasta
furða, hvað Meðallendingar eru áræðnir, að
voga að gera jarðabætur, t. d. túngarða-
hleðslu, áveitur, varnarskurði og því um
líkt, og sjá ekki annað fyrir, en að öll sfn
verk verði að engu gagni að stuttum tíma
liðnum.
Bindindisstúka er hér í sveit, en
hefur eigi svo marga meðlimi, sem skyldi,
og eru sveitarbúar því miður að mjög miklu
leyti eptirbátar nágranna sinna flestra í því
efni, en sem betur fer hefur stúkan nokkra
góða starfsmenn, er styðja þetta velferðar-
mál (bindindismálið) mjög vel. Er vonandi
að sveitarbúar sjái bráðlega aðsér; en ekki
er þetta svo að skilja, að þeir séu svo miklir
drykkjusvolar, er fyrir þá skuld þurfi fremur
öðrum að vera bindindismenn, heldur er
það málefnið, er allir góðir drengir ættu að
styðja.
Lestrarfélag er og til í hreppnum,
stofnað fyrir ári síðan, og byrjar að starfa
nú síðastliðinn vetur, og byrjaði eptir öllum
vonum, því það er fremur fáliðað, en von-
andi er, að félagsmenn fjölgi eptir þvf sem
árin líða, og menn sjá betur gagnsemi þess,
að lesa góðar bækur, auk þess sem það er
miklu kostnaðarminna, heldur en bókakaup
einstaklinganna upp á eigin spýtur.
Utan úr heimi.
Frá Finnlandi.
Það sjálfstæði innan rússneska rlkisins,
sem Finnar fengu aptur árið 1906, eptir
að Rússastjórn hafði þröngvað kosti þeirra
svo sem framast mátti verða, virðist ekki
ætla að verða langætt, því að nú hefur
Rússastjórn upp á sitt eindæmi ákvarðað
að takmarka það að miklum mun. Sam-
kvæmt því á nú rússneska rfkisráðið að
gera út um ,það, hver finnsk mál jafn-
framt snerti hag ríkisins, og skuli því
leggjast fyrir ríkisráðherrana. Landstjór-
inn á Finnlandi er þvf skyldur til að senda
öll mál, sem leggja á fyrir keisarann til
staðfestingar, ekki einungis til finnska
ráðherrans, heldur líka til ráðaneytisfor-
setans. Meðal slfkra mála teljast öll laga-
frumvörp og þær uppástungur finnsku
stjórnarinnar (senatsins), er snerta land-
stjórnina almennt. Ennfremur á ríkis-
ráðið að fjalla um allar skýrslur, sem
snerta hin æðri stjórnarvöld, áður en
þær verða lagðar fram fyrir keisarann.
Þau mál, sem valdið geta ágreiningi milli
ríkisráðsins og Finnlandsstjórnar, má
landstjóri Fmklands og finnski ráðherrann
ekki leggja fyrir keisarann, nema ráða-
neytisforsetinn eða einhver annar ríkis-
ráðherra sé viðstaddur.
Af Árnessýslufundunum
hafa nú borist þær fregnir, er blaðið var
að fara í pressuna, að allir hafi þeir verið
frumvarpinu andstæðir, eins og það liggur
fyrir.
Á fundinum á Húsatóptum á
Skeiðum á mánudaginn, hafði tillaga 1 þá
átt verið samþykkt með þvl nær öllum
atkvæðum, en sá fundur hafði verið all-
fjölmennur.
Síðasti fundurinn, sem haldinn var á
S e 1 f o s s i í gær, stóð yfir um 6 klukku-
stundir, og töluðu þar bæði þingmanna-
efnin, Hannes Þorsteinsson og Sigurður
Sigurðsson, og auk þeirra ráðherrann, Jón
sagnfræðingur og Bjarni frá Vogi. Töl-
uðu þeir ráðherra og Jón sagnfræðingur
fyrir frumvarpinu óbreyttu, en hinir mæltu
á móti. Á fundinum vai tillaga um að
breyta frumvarpinu, samþykkt með 26
atkv. gegn 13. Voru margir þá farnir af
fundi, en nokkrir greiddu eigi atkvæði.
Veðurskýrsluágrip
frá 37. júní til 3. júlí 1908.
Júní Júlí Rv. Bl. Ak. Gr. Sf. Þh.
27- J- 8,0 + 9-3 hi3,5 +i°.5 + 17,5 + 13,3
28. +io,3 +10,5 -13,5 + ii,5 + 9,i + 11,2
29. + 15.1 +14,3 -17,6 +16,5 + 14,5 + 13,6
30. + 11,6 + 12,7 -16,2 + 16,0 +12,4 +11,2
I. +12,3 +12,0 -i3,7 4-18,3 + io,6 +14,6
2. +12,4 +16,7 -16,8 4-16,6 +10,8 + 14,6
3- + 13,6 + !7,8 -21,2 4-18,0 1+10,7 + 12,1
Stjórnvalda-birtlngar.
Skuldum skal lýsa í dbúi Péturs Gests-
sonar frá Þaravöllum á Akranesi innan 6
mán. frá 15. þ. m., í þrotabúi Þorsteins Sig-
urðssonar kaupmanns í Rvík innan 12 mán.
frá s. d., í dbúi Jóns Björnssonar í Bjarna-
nesi í Nesjahreppi innan 6 mán. frá 25. þ.
m., og í dbúi Guðmundar Guðmundssonar
frá Grænhól í Skagaf. innan 6 mán. frá 2.
júlí.
Erfingjar Ingveldar Sæmundardóttur frá
Selnesi í Breiðdal gefi sig fram innan 6 mán.
frá 25. þ. m.
Uppboð auglýst á jörðunum Múla í Gufu-
dalshreppi 6. júlí, Efriteig á Akranesi 10. s.
m., Höfðahúsum í Fáskrúðsfirði 7. sept. og
húseign R. Á. Bjarnasonar á Torfunesi á
ísafirði 1. ágúst.
Glataðar sparisjóðsbækur nr. 285 og 444
við útbú íslandsbanka á Seyðisfirði. Hand-
hafi gefi sig fram innan 6 mán. frá 21. f. m., og
nr. 5513 Q bls. 13 og nr. 8796 — X — bls.
436 við sparisjóðsdeild Landsbankans innan
6 mán. frá 25. þ. m.
<36n <3irisíjánsson
nuddlæknir.
Aöalstrætl 18. Telef. 1*4.
Heiina til viðtals kl. 2—3
og 5—6 daglega.
llrval af beztu
Saumavélum
hjá
jtfagnúsi Sesjanínssyni,
Veltusundi 3.
Fyrst um sinn tek eg enga
borgun íyrir að vísa á húsnæði.
Gísli Porbjarnarson.
Björn Árnason
gullsmiður
(frá ísafirði) smíðar á
Laugave^i 5
allskonar nýja
gullgripi.
D» |U er ómótmælanlega bezta og langódýrasta
A. li líftryggingarfélagiö. — Sérstök kjör fyrir
bindindismenn. — Langhagfeldustu kjör fyrir sjó-
menn. Allir ættu að vera liftrygðir. Finnið að
máli aðalumboðsm. 1). 0STLUND. Rvik.
Cggori Qlacssen
yflrréttamálalitiiDgsiaönr.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima kL
10—ii og 4—5. Tals, 16.
U I0ZK1 Y
Hans Brogesgade 2, Aarhus.
Skólinn, sem stofnaður er af hinni
józku verzlunarstétt, og stendur undir
umsjón ríkisins og nýlnr styrks af
ríkissjóði, byrjar árskennslu og hálfs
árs kennslu sína 1. nóvember og 1.
maí. Kennsluskrá er send, ef óskast.
Henningsen forstöðumaður (skólans)
veitir inntökubeiðnum móttöku.
c£ív söiu
hús og jarðir með gjafverði.
Gtísli Porbjarnarson.
Hangiket,
liarðfiskur og sauðskinn
i verzlun
Jóns frá Vaðnesi.
Veíðiáhold.
Silungsstengur frá 70 aur.
do. 14 feta, sundurtekn-
teknar, frá kr. 2,00.
Færi, Hjól, Forsnúrur, Önglar og
Toppar með tiltölulegu verði.
Alt lang-ódýrast i
1 kiiin.
Hér með er öllum fyrirboðið að
hafa nokkurn umgang um »Utnorð-
urvöll« við lækinn niður undan
verksmiðju Eyvindar Arnasonar &
Setberg. Þeir, sem brjóta á móti
þessu, verða sóttir að lögum.
Gísli Forbjarnarson.
Ljáblöðin
eru að vanda bezt og lang-ódýrust í
Björn Kristjánsson
Reykjavík.
Alltaf nægar birgðir af allskonar
VEFN AÐ AR V ©RU,
svo sem fatatauum, Kjólatauuni. gardínutauuin, Oxford,
sængurdúkum, svuntutauuin, silKl, o. s. frv.
Einnig miklar birgðir af utanylirfatnaði og nærfatnaði.
Farfavörur hvergi betri.
HarmoniKur, mjög mikið úrval, væntanlegar bráðlega.
SíSari árs/unður
Heykjavíkurdeildar Bókmenntafé-
lagsins verður haldinn í Iðnaðar-
mannaluisinu (salnum uppi á lofti)
miðvikudaginn 8. þ. m„ kl. 5 síð-
degis.
Rvík 1. júlím. 1908.
Kristján Jónsson.