Þjóðólfur - 20.08.1909, Blaðsíða 3

ÞJOÐOLFUR.
137
Hlustandi á söng.
Eg fór að að hlusta á sönginn, eða
„hljómleikinn", sem þeir kalla, niðri í
„Bárubúð", á miðvikudagskveldið var.
Pétur Jónsson, stúdent, var formaður
söngsins.
Húsið var troðfult, þó að flestir séu nú
peningalausir; en af því að vanalega er
heldur dauft lif um þennan tíma ársins í
Reykjavík, þá þykir fólkinu gott að nota
tækifærið og þiggja skemtun, þegar hún
er í boði, þó að dýr þykji ánægjan.
Maðurinn við dyrnar tók á móti silfrinu
og koparnum, fékk mér aðgöngumiða úr
þykkum „pappa"; og svo tróðst eg inn í
söngsalinn.
ínni var rökkur.
En þegar fjölga tók fólkinu, brá skyndi-
lega leiptri um allan salinn og rafmagns-
ljósin kviknuðu og ljómuðu í allri sinni
töfradýrð.
Svo biðu menn og vonuðu nokkra stund
og hver horfði framan í annan, hjón sátu
saman og bjónaleysi, karlar og telpur,
unglingar og kerlingar og miðaldra mann-
eskjur, allt heiðarlegt fólk að sjá.
Síðan byrjaði Pétur, og söng „Vorgyðjan
kemur", fallegasta kvæðið eptir Guðmund
skáld Guðmundsson, einkum hvað rím-
snild snertir; hefur þó karlinn sá margt
laglega kveðið; en kvæðið mun vera eitt
af rímfegurstu Ijóðum á íslenzku. Lagið
er eptir Arna Thoisteinsson; getur það
ekki jafnast við kvæðið, en þó er Jagið
mjög snoturt.
Péttur Jónsson hefur dillandi hljóð og
gríðarmikil, og mun hann sjálfsagt fá þýð-
leikann í röddina, þegar hann eldist, ef
hann lifir.
Hann söng, að þessu loknu, annað lag,
sem var útlent, með útlendri tungu; var
„klappað" ákaflega á eptir.
Svo varð dimmt, sem um tungl-lausa
haustnótt, inni 1 salnum, því að ljósin
dofnuðu allt í einu svo mjög; og vissi
fólkið ógerla hverju þetta sætti.
Varaði myrkur þetta nokkra stund.
Hófst svo hljóðfærasláttur, þegar eldaði
aptur.
Kristrún Hallgrímsson og Brynjólfur
Þorláksson spiluðu, og fórst báðum það
mjög vel.
Af lögum þeim, er hér fór á eptir, var
eitt prýðisfallegt, eptir Sigfús Einarsson,
við „Nótt“ hugðnæma vísu eptir Sigurð
Sigurðsson. Hefur varla heyrzt fallegra
lag eptir hann.
Fæst af kvæðunum, sem sungin voru,
voru íslenzk. Er það leiðinlegt á þessum
viðkvæmu þjóðréttindatímum, að menn
skuli ekki reyna af fremsta megni að
nota móðurmálið „mjúka og ríka“, á sam-
söngvum, ekki minna en er þó til af ís-
lenzkum skáldum, sem geta víst ort
kvæði við hvaða lög sem er, eða þýtt
útlend ljóð, ef á liggur.
— En hvað sem þessu líður, þá var
þetta söngkvöld til skemmtunar. —
Hlustandi.
€rlcnö símskeyti
til Pjóðólfs.
Ráðaneytisbreytingin í
Damnörkn.
Kanpmannahöfn Í4. ágúsl.
Frijs hefur gefizt upp við að mynda
nýtt ráðaneyti. Holstein-Ledreborg greifi
hefur verið kvaddur til þess. Hans fyrir-
ætlun er að láta hin gömlu landvirki
standa eina tylft ára. Landvarnarvinir
hafa tekið höndum saman við Christen-
sen. Frestað er að útvega hermálaráð-
herra.
Khöfn 16. ágúsl.
Holstein-Ledreborg yfirráð-
herra, án annara ráðherrastarfa. Neer-
gaard fjármálaráðherra, Christensen her-
varnaráðhejra og Thomas Larsen fólks-
þingsmaður samgöngumálaráðherra. Aðr-
ir eru kyrrir.
Þáð fór þá svo, að Frijs greifa tókst
ekki að mynda nýtt ráðaneyti og gerast
yfirráðgjafi, þótt gengið væri út frá því
sem vísu, að honum tækist það. Til þess
varð að leita annars greifa H o 1 s t e i n-
Ledreborg, er nú hefur myndað nýtt
ráðaneyti og er orðinn yfirráðgjafi, án þess
að hafa þó annað ráðherrastarf á hendi.
Holstein-Ledreborg greifi er nú rúmlega
sjötugur að aldri (f. 10. júní 1839) og
hefur næstl. 19 ár, eða síðan 1890, að hann
sagði af sér þingmennsku, alls ekki skipt
sér af stjórnmálum. En áður var hann
samfleytt 18 ár á þingi, frá 1872—1890,
og þótti þar mikið að honum kveða,
enda er hann hæfileikamaður og mælsk-
ur vel. Komst hann fljótt í mótstöðu-
flokk Estrupsstjórnarinnar, og varð aðal-
foringi vinstrimannaflokksins, er hann
átti mikinn þátt 1 að stofna 1885. En
sakir þess, að vinstri menn skiptust brátt
1 ýmsa smáflokka og Holstein-Ledreborg
tókst ekki að vinna bilbug á stjórninni
samkomulagsleiðina, lagði hann niður
þingmennsku og lýsti þvf þá yfir, að
hann mundi ekki framar gefa sig við
stjórnmálnm.
En nú er hann samt orðinn yfirráð-
gjafi um feið og hann fitjar upp 8. áratug-
inn. Hann er katólskur. Hið nýjaráða-
neyti hans er sambræðslu-ráðaneyti og ó-
víst, að það eigi sér langan aldur. Ein-
kennilegt, að Christensen skyldi hola sér
aptur í ráðgjafasæti svona stuttu eptir
Alberti-hneykslið. Annars eru litlar breyt-
ingar á ráðaneytinu. Brun fjármálaráð-
gjafi og Jensen-Sönderup samgöngumála-
ráðgjafi hafa þokað burtu, Neergaard tek-
ið við fjármálunum og Thomas Larsen
orðið samgöngumálaráðgjafi. Hann er sá
eini í þessu ráðaneyti, er ekki hefur áð-
ur verið ráðgjafi. Hann er bóndi í Vraa
á Vestur-Jótlandi, einn af helztu mönn-
um umbótaflokksins, og kom fyrst á þing
1895. Hann er hálfsextugur að aldri.
Islenzki liáskólinn.
Heimsblaðið »Times« skýrir frá þvf 6.
þ. m., að íslenzka alþingið hafi ákveðið,
að setja á stofn háskóla í Reykjavík, höf-
uðstað landsins, og eigi hann að vera í
4 deildum, með 16 kennurum (prófessor-
um, dósentum og aukakennurum). Blað-
ið segir, að íslenzkir stúdentar við Kaup-
mannahafnarháskóla njóti þar ýmissa hlunn-
inda, bæði ókeypis húsnæðis og styrks, en
íslenzk háskólastofnun sé að sögn sprott-
in af almennri ósk þjóðarinnar um, að
vera svo óháð Danmörku, sem unnt sé.
Um falsskeytið,
er getið var um 1 síðasta blaði, urðu
allmiklar rannsóknir á sfmastöðinni hér, en
lftið hafðist upp úr þeim annað, en marg-
háttaðar flækjur og ósannindavefur. Lauk
svo, að einn símastarfsmaður (Eggert Stef-
ánsson) þótti bera svo að sér böndin um
hlutdeild í þessu, að honum var vikið frá
starfi sínu um stund, og er hann nú far-
inn aptur til Akureyrar. Fákunnandi
verkamaður hér í bænum kvað hafa ver-
ið flekaður með nokkrum krónum til að
bera ranga skýrslu í þessu máli, enhann
tók hana aptur síðar. Ritstj. »Reykjavík-
ur« sagður bendlaður eitthvað óþægilega
við það atferli, og hefur ekki borið það
af sér í varnargrein í »ísafold« síðast,
þótt hann neiti þar að hafa átt þátt f
sendingu skeytisins. Útgefendur »Reykja-
víkur« kvað nú hafa verið að ráðgast
um það síðustu dagana, hvenær þeir ættu
að gefa piltinum lausn í ónáð frá ritstjórn-
inni, hvort þeir ættu að láta hann lafa til
nýjárs eða ekki.
Um Ódáðahraun og Öskju
hefur Heinrich Erkes frá Köln
ritað nýlega rækilega grein í 9. hepti af
»Mittheilungen des Vereins fiir Erdkunde«.
Lýsir hann fyrst Ódáðahrauni, gefur svo
yfirlit yfir sagnir um það og þær rann-
sóknir, sem gerðar hafa verið þar og
skýrir loks frá ferð sinni þar um í fyrra
sumar. Kort af Dyngjufjöllum og Öskju,
sem hann gerði á ferð sinni, fylgir með
ritgerðinni.
„Sterling“
kom frá útlöndum að morgni 14. þ.
m. Meðal farþega voru Björn Kristjáns-
son alþm., Georg Ólafsson cand. polit.,
frú Kristjana Thorsteinsson með börn sín,
konsúlsfrú Brillouin, frk. Ingibjörg Sig-
urðardóttir, Páll Zópbóníasson cand. agr.,
Jakob Appel lýðháskólastjóri frá Askov,
Chr. Eriksen stofnandi Hjálpræðishersins
hér á landi, 4 háskólakennarar frá Stutt-
gart (Wildermulh, Maule, Reichstadt og
Hammer) og nokkrir fleiri Þjóðverjar og
enskir ferðamenn.
«3»
um hent inn í ytri hringinn og hópur manna þrýstist inn að umsjónarmanna-
röðinni. Löngu svipurnar komu á lopt og var veifað af sterkustu örmunum á
Englandi, en óðar en menn hrukku veinandi eitt eða tvö skref aptur á bak
undan hinum miskunnarlausu höggum, var þeim hrundið aptur 1 fangið á um-
sjónarmönnunum. Smátt og smátt hrökklaðist múgurinn undan til hliðanna,
en í skarðið, sem myndaðist, ruddust inn óróaseggirnir að aptan, allir með
stór barefli í höndunum, og grenjuðu: »Engin rangindi við Gloucester!« A-
hlaup þeirra var svo ákaft, að umsjónarmennirnir hrukku undan, innri snúran
hrökk í sundur eins og tvinni, og að vörmu spori var hringurinn orðinn fullur
af mönnum, sem börðu 1 kring um sig með svipum og bareflum, en í miðjunni
héldu þeir smiðurinn og Wilson áfram hinni langvinnu viðureign, án þess að
skeyta um, hverju fram fór umhverfis þá.
Það var ekki auðvelt fyrir okkur að fylgjast rneð, þar sem við vorum sjálf-
ir mitt inni 1 þessum tryllta múg, sem bylti okkur hingað og þangað og stund-
um jafnvel lypti okkur alveg frá jörðunni. En við reyndum eptir megni að
haldast að baki Jacksons og Berkeley Cravens, sem ennþá sögðu fyrir um at-
rennurnar og gættu að viðureign hnefleikamannanna, þó að svipurnar og bar-
eflin mættust yfir höfðum þeirra.
»Hringurinn er rofinnL kallaði sir Lothian Hume upp. »Eg skýt því til
leikdómarans! Hnefleikamennirnirnir geta ekki notið sín!«
»Þér eruð níðingur!« kallaði frændi minn til hans í bræði. »Þetta er yðar
verk«.
»Þér eigið eptir að gera upp reikninginn við mig«, sagði sir Lothian með
illilegu glotti og var í því bili hrundið af múgnum rétt í fangið á frænda mínum.
Það voru ekki nema fáeinir þumlungar á milli andlitanna og varð þá sir Lo-
thian að lfta undan, því að óskammfeilnin í augnaráði hans stóðst ekki hina
kuldalegu fyrirlitningu, er skein út úr augunum á frænda mínum.
»Við skulum gera upp reikninginn okkar í milli, verið þér óhræddur um
það, þó að eg geri lítið úr mér með því að eiga við slíkan fant. Hvað er nú,
Craven?«
»Við verðum að láta hnefleikinn vera óútkljáðan, Tregellis«.
»En minn maður hefur algerlega yfirhöndina«.
„Það er sama. Eg get ekki gætt skyldu minnar, þegar eg á hverri stundu
má búast við að verða laminn til óbóta".
Jackson gerði síðustu tilraun til þess að þoka múgnum, en sneri aptur tóm-
hentur og súr á svipinn.
„Þeir hafa stolið úrinu mínu", kallaði hann itpp. „Einhver strákskratti
hrifsaði það út úr höndunum á mér".
J3S
að leikurinn væri nú svo að segja á enda, og ekki þyrfti nema eina eða tvær
atrennur enn, til að gera alveg útaf við smiðinn. Það var auðséð, að Wilson
hafði einsett sér að sækja fastara á, en fjörið var enn ekki farið úr augunum
á gamla manninum og sama brosið lék um varirnar á honum, og hann stóð
ennþá svo keikur og íbygginn, að eg fór að verða vonbetri.
Wilson reiddi vinstri hendi til höggs, en náði ekki til, og komst með naum-
indum itndan liættulegu höggi á síðuna. Það varð nú ofurlítið hlé, en rétt á
eptir heyrðist dynkur af heljarþungu kropphöggi, sem Wilson gaf, en smiðurinn
tók á móti með mestu stillingu. Síðan varð aptur hlé og menn stóðu nokkrar
sekúndur á öndinni, en þvf næst setti Wilson undir sig höfuðið og bjóst til að
stanga Harrison, en hann kom handleggnum fyrir sig og sífellt brosti hann og
kinkaði kolli að andstæðingi sínum.
»í hann aptur!« hrópaði Mendoza upp og Wilson stökk aptur fram, en var
hrundið aptur með þungu höggi fyrir brjóstið.
»Nú er tækifærið! hertu þig!« kallaði Belcher upp, og nú ruddist smiður-
inn fram og lét höggin dynja hvert á fætur öðru, en gaf engan gaum að högg-
unum, sem hann fékk, þangað til Wilson hné alveg lémagna niður í horn-
ið sín megin. Báðir voru þeir sárir eptir atganginn, en Harrison hafði veitt
betur, svo að nú kom til okkar kasta að hefja hattana á loft og æpa okkur
hása, en aðstoðarmennirnir klöppuðn á breiða bakið á hnefleikamanninum og
komu honum brátt aptur í hornið sitt.
»Hvernig lízt ykkur nú á?« hrópaði Harrisons flokkur og hældist um, en
menn Wilsons setti hljóða.
»Aldrei hefur hollenzki Sam staðið sig betur«, kallaði sir John Lade upp.
»Hvað líður nú veðmálunum, sir Lothian?«
»Eg er búinn að veðja þvf sem eg ætlaði mér; en eg held ekki, að minn
maður geti orðið undir«, svaraði sir Lothian; en brosið sem hafði leikið um
varirnar á honum við fyrstu atrennurnar var samt horfið, og eg veitti því at-
hygli. að hann var sífellt að horfa um öxl sér til mannfjöldans fyrir aptan.
Á meðan þessu fór fram, færðist yfir dimmt ský frá útsuðri, er tók nú
að gera vart við sig og brátt var skollin á hellirigning, svo að það stirndi á
skrokkinn á hnefleikamönnunum af vætunni. Eg tók eptir því, að Belcher
varð alvarlegur á svipinn og hvíslaði einhverju að Harrison um leið og hann
sióð upp og að smiðurinn kinkaði kolli með einbeittum svip, eins og sá, sem
skilur og fellst á skipun þá, sem hann heftir fengið.
Hver þessi skipun var, varð brátt ljóst. Hairison átti nú ekki lengur að
láta sér nægja vörnina eina, heldur átti hann nú að fara að sækja á. Nú var
grasið orðið sleipt af rigningunni, svo að Wilson átti erfiðara með að snúast