Þjóðólfur - 11.02.1910, Blaðsíða 1

7
62. árg.
Reykjavík, Föstudaginn 11. Febrúar 1910.
Tóuskinn,
hvít og mórauð, kaupir
verslun
Gunnars Þorbjörnssonar.
852 kjósendur krefjast
aukaþings.
839 kjósendur lýsa vantrausti
sinu á þingmönnum
bæarins.
Eins og auglýst var í síðasta blaði,
voru almennir kiósendafundir haldnir
hér í bænum 6., 7. og 8. þ. m., og
birtum vér hér fundargerðirnar.
I. lijördeíld.
Ar 1910 hinn 6. febrúar kl. 8 e.
h. var haldinn almennur kjósenda-
fundur út af bankamalinuí Goodtempl-
arahúsinu héríbænum. Til fundarins
hafði verið boðað af samtals 31 borg-
ara bæarins. A fundinn voru boð-
aðir allir aiþingiskjósendur, sem búa
í Þingholtum að meðtóldu Banka-
stræti, Skólavörðustíg, Njalsgötu og
Grettisgötu. Þeim einum var hleypt
inn á fundinn, sem heima eiga á
þessu svæði, og sannað höfðu rétt
sinn sem alþingiskjósendur til að fá
aðgöngumiða að fundinum, og voru
þeir samtals 322 að tölu, er þannig
sóttu fundinn. Enn fremur hafði
ráðherra og þeim þingmönnum, er
hér eru búsettir, verið boðið á fund-
inn, sömul. endurskoðendum Lands-
bankans og hinni fráviknu banka-
.stjórn og loks ritstjórum blaðanna.
Jón Jónsson alþingismaður bauð
fundarmenn velkomna og skýrði frá
tildrögum fundarins.
Því næst var kosinn fundarstjóri
Guðmundur Björnsson landlæknir;
setti hann fundinn með nokkrum orð-
um, brýndi fyrir mönnum fundarsköp
og kvaddi þá Sighvat Bjarnason
bankastjóra og Thor Jensen kaup-
mann til fundarskrifara.
Þá tók til máls Lárus Bjarnason
lagaskólastjóri. Talaði hann um frá-
vikning bankastjórnarinnar og afleið-
ingar hennar svo og um skýrslu rann- j
sóknarnefndarinnar í bankamálinu. í
lok ræðu sinnar bar hann fram svo
hljóðandi tillögu:
(Krafa um aukaþing).
»Af því nú er eigi lögleg gœslu- ’
stjórn siarfandi í Landsbankan-
um; af því að óröskuðum úr-
skurði dómsvaldsins er ekki hlgtt,
og af því að Alþingi eilt hefur
vald lil að heimta öll skjöl og
skilríki í bankamálinu og. til að
koma bankanum í löglegt lag, þá
krefjast alþingiskjósendur í Reykja-
vík þess, að kvatt sé sem allra
fyrst til aukaþings, er haldið verði
svo fljótt sem auðið er í sumar«.
Fleiri tóku eigi til máls, og var
því tillagan borin undir atkvæði, og
hún samþykt með 318 samhljóða at-
kvæðum. Þrír fundarmenn greiddu
eigi atkvæði, auk fundarstjóra.
Jón Ólafsson alþingismaður tók þá
til mals og leiddi athygli fundarins
að því, hve óheppilega þingmenn
bæarins hefðu komið fram, að því
er þetta fundarhald snerti. — Var
síðan borin upp svohljóðandi tillaga
frá Pétri Zóphóníassyni ritstjóra :
(Vantraustsyfirlýsing til þing-
nianna Keykjavíkur).
»Pingmenn Reykvíkinga hafa
reynst ófáanlegir til að boða til \
almenns kjósendafundar út af \
bankamálinu. Peir hafa heldur
ekki verið fáanlegir tit að sœkja j
fundi vora, og þeir hafa nú síð- \
ast J. dag gerst samsekir í lilraun I
til að spilla öllum fundahöldum; j
þetta er ósœmilegt athœfi þing-
manna gagnvart kjósendum,og því
lýsum vér hér með óánœgju og
fullu vantrausti á þingmönnum
vorum, og skorum á þá, að leggja
tafarlaust niður þingmenskua.
Tillagan var samþykt með 313
samhljóða atkvæðum; 4 fundarmenn
greiddu eigi atkvæði og 4 voru gengn-
ir af fundi áður en atkvæðagreiðsla
fór fram um þessa tillögu.
Fleiri mal voru eigi rædd á fund-
inum.
Fundi slitið.
G. Rjörnsson.
Sighv. fíjarnason.
Th. Jensen.
II. kjördeild.
, 2. alm. kjósendatundur fyrir kjós-
endur úr Austurbænum, norðan
Laugavegar að honum meðtöldum,
var haldinn samkv. fundarboði, í
Goodtemplarahúsinu Mánudaginn 7.
Febrúar 1910, kl. 8 síðd.
Þess var nákvæmlega gætt, að
ekki mættu aðrir á fundinum en
kjósendur af ofantöldu svæði bæar-
ins.
Fyrir hönd fundarboðendanna setti
Jón alþm. Jónsson frá Múla fundinn,
skýrði frá tildrögum hans og tilgangi,
tilraunum fundarboðenda til þess að !
fá ráðherra, þingmenn bæjarins o. fl. |
til þess að mæta á fundinum, og
ennfremur frá tilraunum nánustu stjórn-
arliða til þess að koma fundarhaldi
þessu á ringulreið. Loks stakk hann
upp á bæargjaldkera Borgþóri Jósefs-
syni fyrir fundarstjóra, og var það
samþykt með lófaklappi.
Fundarstjóri tilnefndi þá Svein Sig-
íússon kaupmann og Karl verslunar-
stjóra Nikulásson skrifara fundarins,
og var það einnig samþykt.
Þá tók til máls Jón Ólafsson al-
þingismaður; talaði hann langt og
snjalt erindi um bankamálið, og bar
að lokum upp þessa tillögu:
(Krafa um aubaþing).
„Af því að o. s. frv. (sjátil. fyrsta
fundarins).
Honum var þökkuð ræða hans
með lófaklappi.
Með því að ekki báðu fleiri um
orðið, var tillagan borin upp til at-
kvæða, og hún samþykt í einu hljóði.
7 greiddu ekki atkvæði, og skýrði
einn þeirra frá því, að hann greiddi
ekki atkvæði vegna þess, að hann
áliti sig ekki hafa rétt til þess að
greiða atkvæði á þessum fundi, þar
sem hann væri að koma af fundin
um úr Iðnaðarmannahúsinu og hefði
greitt atkvæði þar á móti 3 tillögum.
Á fundinum mættu alls 282 kjós-
andi, og var því tilagan samþ. með
275 atkv. samhljóða.
Þá var borin upp svohljóðandi til-
laga:
(Yantranstsyflrlýsing til þing-
manna Reykjankur).
„Þingmenn Reykvíkinga o. s. frv.,
(sjá síðari tillögu fýrsta fundarins).
Þessi tillaga var samþykt með 271
samhljóða atkvæði, en 11 greiddu
ekki atkvæði.
Því næst var fundi slitið.
Borgþór Jósefsson.
Karl Nikulásson.
Sv. Sigjússon.
III. kfördeild.
Ár 1910, 8. dag febrúarmánaðar,
var almennur aiþingiskjósendafundur
fyrir vesturhluta Reykjavíkurbæjar
vestan lækjar, haldinn í Goodtemplara-
húsinu, til þess að ræða um banka-
rnálið.
Þess var nákvæmlega gætt, að
ekki greiddu aðrir atkvæði, en kjós-
endur af ofantöldu svæði.
Fundinn setti verkfræðingur Jón
Þorláksson og stakk hann upp á
Eggert Claessen yfirrjettarmálaflutn-
ingsmanni til fundarstjóra og var
hann samþyktur. Skrifarar voru
kosnir Magnús Einarsson dýralæknir
og Þorv. Þorvarðsson prentsmiðju-
stjóri.
Til máls tók fyrstur bankastjóri
Hannes Hafstein og endaði mál sitt
með því, að lesa upp eftirfarandi til-
lögu til fundarályktunar:
(Krafí/urn aukaþing).
„Af því að o. s. frv. (sjá tillögu
fyrsta fundarins).
Þá talaði kaupm. Br. H. Bjarna-
son og bar upp ýmsar spurningar
fyrir fyrverandi bankastjórn. Svar-
aði þeim fyrv. bankastjóri Tryggvi
Gunnarsson og háyfirdómari Krist-
ján Jónsson.
Fyrnefnd tillaga til fundarályktun-
ar var sfðan samþykt með 259 at-
kvæðum gegn 2. Átta greiddu eigi
atkvæði.
Þá taiaði prófessor B. M. Ólsen
J* 6.
og bar fram tillögu til fundarálykt-
unar:
(Vantrauslsyflrlýsing til þing-
manna Beykjaríkur).
„Þingmenn Reykvíkinga o. s. frv.,
(samhlj. síðari tillögu fyrsta fundar).
Var hún samþykt n.eð 255 atkv.
gegn 2. Sex greiddu eigi atkv.
Fundi slitið.
Eggert Claessen.
Porvarður Porvarðsson.
Magnús Einarsson.
+
Páll Melsteð
sagnfræðingur
var fæddur 13. Nóv. 1812 á Möðruvöllum
í Hörgárdal, sonur Páls Þórðarsonar
Melsteðs, er síðast var amtmaður 1 Vestur-
amsinu (d. 1861) og Önnu Sigrlðar Stefáns-
dóttur amtmanns á Möðruvöllum Þórar-
inssonar. Hann var útskrifaður úr Bessa-
staðaskóla 1834 og lifði alla stúdenta
þaðan. Fór utan sama ár og tók að lesa
lög við Kaupm.hafnarháskóla, en lauk
eigi embættisprófi. Kom út aftur 1840
og reisti þá bú á Brekku á Alftanesi og
bjó þar til 1844, að bærinn brann þar
allur. Flutti þá til Reykjavíkur og dvaldi
þar, en þjónaði Árnessýslu veturinn 1848
—1849 í fjarveru föður síns, en 19. Mai
1849 var hann settur til að gegna sýslu-
mannsemþættinu í Snæfellsnessýslu og
þjónaði henni til 1854, og Mýra- og
Hnappadalssýslu 1853—1855. Bjó hann
1 þau ár í Bjarnarhöfn. 1855 fór hann
utan í annað sinn og tók próf f dönskum
lögum (examinati juris) 28. Jan. 1857, og
lifði hann lengst þeirra Islendinga, er það
próf hafa tekið. 1858 var hann settur
sýslumaður í Gullbringu- og Kjósarsýslu
og gegndi því embætti til vors 1862. Þá
(21. Jan. 1862) varð hann málaflutnings-
maður við Landsyfirréttinn, og gegndi því
starfi til 1886, að hann fékk lausn (5.
Febr.). Tfmakennari í sögu við Reykja-
víkur lærða skóla var kann 1868—1893.
Bjó hann í Reykjavlk, þar til hann and-
aðist 9. þ. m., og hafði þá lifað 7 vetur
hins tíunda tugar og 3 mánuði betur.
Varð Þórarinn Erlendsson prófastur á
Hofi í Álftafirði (d. 1898) einu ári eldri
(f. 1800), og hafa þeir tveir orðið elstir
allra skólagenginna manna hér á landi
síðan 1730, að séra Ólafur Sigfússon á
Refstað lést, er talið er að orðið hafi
104 ára, þó það sé eigi rneð fullri vissu.
i Alþingi 1885 veitti honum 1800 kr.
í frllaun sem sögukennara; en þegar hann
lét kensluna af hendi 1893, veitti þingið
honum sömu laun í heiðursskyni fyrir
sagnfræðisstörf hans. 27. Spt. 1892 var hann
sæmdur riddaramerki dannebrogsorðunnar.
Hann kvongaðist í fyrra sinn 30. Des.
j 1840 Jórunni dóttur ísleifs Einarssonar
háyflrdómara á Brekku og eignuðust þau
5 börn. Tvö þeirra dóu komung, og
Páll sonur þeirra dó rúmlega tvítugur,
nýlega útskritaður úr lærða skólanum, en
2 dætur eru á lífi: Sigríður ógift 1 Reykja-
vík og Anna kona Stefáns Stephensens