Þjóðólfur - 07.07.1911, Blaðsíða 2

9Í>
ÞJOÐOLFUk
aðra utanbæjarviðskiftavini fara jafnt
°g þjett vaxandi. Slík ávísanakaup
námu því nær ómilj.króna árið 1910,
en voru ekki fullar 4 milj. kr. árið
1909.
Bankinn innheimti fyrir aðra (í víxl-
um, ávísunum, hleðsluskjölum o. fl.)
fyrir rúm 277/ púsund kr. Það fer
óðum í vöxt, að útlendingar brúki
bankann tll að innheimta borgun fyrir
erlendan varning, sem fluttur tr hing-
að til lands.
Af sedlum hatði bankinn mest úti í
lok októbermánaðar (1586 þúsund kr.
rúmar), en minst í marslok (tæp 569
þúsund kr.). Það er ætíð svo, að
mest er af seðlum í veltu seinni part
sumars og nokkuð fram á haustið, en
fer svo aftur minkandi fram á næsta
Vor. —
Það sem af er árinu 1911 hefir verið
óvenjumikið af seðlum f umferð.
Páll postuli
fyrir hliðum Römaborgar.
Eftir Karl Gerok.
„Hannibal við hliðin stendur,
hersa vora sex er vann,
og sem við þann eið er kendur,
oss að steypa skyldi hann".
Þessi fregn lík dauðadómi
dunaði forðum yfir Rómi;
eins og leifturs-loga brendur
lýðurinn skalf við boðskap þann.
Aftur nálgast hetja hliðið:
Hræðstú, mikla Róm, í dag!
Drottning heims sá haslar sviðið,
hvert hans orð er reiðarslag.
Búst þú, Neró, vígin verja,
vopnast láttu þína herja,
bið nú sigur-söngva liðið
syngja með þér styrjarbrag.
Samt með engu heiftar-hóti
hetjan nýja ógnar þér,
enginn hér með hjörvi og spjóti,
hógvær þjónn er kominn hér,
skip hans brotið, bundinn fjötrum,
borinn sökum, klæddur tötrum;
allri Róm þó ræðst í móti,
ríkið alt því heimtar sér.
Trúin skjöldur hetju heitir,
heilagt orð hans bitra sverð,
lid hans eru englasveitir,
andinn ræður víkings ferð.
Hátt hann kallar: „Kaupið griðin!"
klappar fast á borgarhliðin,
sálna vegna vopnum beitir,
voldug er hans ráðagerð.
Pálus heitir hann, sem stríðir,
heimsins drotni sendur frá. —
Út nú koma kristnir lýðir
kappann fræga til að sjá.
Drottinn sali Cæsaranna
sagði fyr hann mundi kanna;
lengur hann ei heiftum kvfðir,
hvessir sjónir staðinn á.
Ránum bygðan, svikum sorfin,
sér hann þennan regin-stað;
trygð er flúin, trúin horfin,
taumlaust ólgar lastabað,
yfir hofum hreggi barinn
hnípir sljór inn gamli arinn.
Kristí dúfa kærleik búin,
kom nú með þitt olíublað!
Sjá hve kappans sjónir loga
sárri raun og trúarglóð.
Kapítóls við breiðum boga
borgin skín og Tífurfióð;
húsamergð sem haf að skoða:
hér á Drottins náð að boða !
þar við ramma reip að toga
reynast mun, og kosta blóð.
Herrans vottur, heill og friður!
hjartaprúða stóra sál.
Sigurlúðra svelli kliður,
syrgi nú þitt raddarstál!
Afram goðin blind að brjóta,
banna stein og málm að blóta!
Loks er vopnin leggur niður,
lifa skal þitt frægðarmál!
Dýrð sé þeim er lífs þig leiddi
landi Zíons frá til Róm,
fleyi þínu götu greiddi,
gegnum stormsins feigðaróm.
Dýrðarhús úr dauðans strandi
Drottinn reisir allsvaldandi;
Krossins hans, sem dauðann deyddi,
dýrstan prýði helgidóm!
Hetja fyrir hliðum stendur!
Heyrið eigi lúðraskval?
Opnið sjónir, önd og hendur —
öðrum þó en Hanníbal:
Friðarherrann hér er sjálfur!
Hneigið yður, lönd og álfur!
öllum lýð til lausnar sendur,
lúta gervalt honum skal.
Matth. Jochumson.
Krýningin í Lundúnum.
[Eftir ,,Bjarma“].
í júnímánuði fór fram krýning
ensku konungshjónanna Georgs og
Mary (Maríu) og varð það heims-
frægur viðburður.
Frá undirbúninginum er sagt á
þessa leið: Fyrir löngu síðan er
tekið að búa alt undir. Allar konur,
sem heita Mary eða May (María),
senda drotningu ávarp með undir-
skrifuðum nöfnum sinum, og nefndin
sem fyrir þessu gengst, krefst þess,
að þær láti eitthvað af hendi rakna
í peningum, mest 18 krónur. Þessu
fé frá nafnsystrum drotningar hugsa
menn sér svo að verja til eins eða
annars. Drotning hefir lofað að taka
á móti gjöfum frá mörgum hinum
gömlu iðnaðarmannafélögum í megin-
hluta Lundúnaborgar (City), þar á
meðal blævæng úr fínustu kniplingum
ásamt skjaldböku-»stelli«. Frá garð-
yrkjumönnum fær hún feykimikinn
blómvönd; eru það tómar nellíkur,
því þær eru uppáhaldsblóm drotningar.
Nálasmiðir senda drotningu gullið
skrín með kórónu og fangamarki
drotningar. Hanzkarar senda drotn-
ingu nokkra hina fínustu ensku hanzka,
og eina af þeim á hún að bera við
krýninguna.
Kftir enskum hugsunarhætti, þá er
krýningarathöfnin trúarlegs eðlis. —
Gömlu konungarnir af kyni Nor-
manna og Tudors, töldu krýningu
sína jafngilda vígslu. Sami andinn
hvílir stöðugt yfir allri athöfninni.
Konungsvaldið á að halda uppi krist-
inni trú.
Georg konungur og Mary drotning
verða samkvæmt þeim helgisiðum,
sem geymst hafa frá dögum Játvarðar
konungs játara og Edítar drotningar.
í bókasafni Krosskyrkjunnar gömlu
og merkilegu, sem Westminster-abbey
heitir (þar sem konungar og frægustu
menn Engl. hvíla), er geymt handrit
af krýningarsiðunum, er Ríkharður
konungur annar var krýudur 1377,
og þeir siðir hafa eflaust verið not-
aðir miklu fyr. Westminster-abbey
var lokað 1. marz, sakir undirbún-
ingsins þar undir krýninguna.
Erkibyskupinn í Westminster á að
fræða konung út í hörgul um allar
skyldur hans bæði fyrir krýninguna
og á krýningardeginum. En bæði
eru þau konungur og drotning sér
meðvitandi um alvöru og ábyrgð
þessa mikla dags. Á krýningardeg-
inum verða þau umkringd af inni-
legasta kærleika og bænum þegna
sinna.
Hin viðhafnarmikla skrúðganga
verður gengin inn í miðkvrkjuna að
vestanverðu. Fremstir ganga höfð-
ingbornir menn og fulltrúar annarra
þjóða; þar næst ganga prestarnir og
fylgja þeim kallarar í miðaldalegum
búningi. Valdir menn bera konungs-
fánann og fána hins sameinaða kon-
ungsveldis. Sá, sem ber krýningar-
gimsteininn, hefir 2 rúbín-hringa að
auki. Þá koma riddarar sokkabands-
orðunnar svo nefndu, og erkibyskup-
arnir með föruneyti sínu rétt á undan
merkisberum drotningar.
Mary drotning fylgir hinum forna
sið. Sex ungar hefðarkonur af tign-
asta aðli bera hinn afar-skrautlega
kjólslóða hennar, úr purpurarauðu
flosi. —
Alexandra drotning braut gömlu
regluna með því, að hún hafði 8
hirðsveina.
Þá koma kallarar enn að nýju og
hátt standandi embættismenn, og inn
eru borin tignarmerki konungs. —
Sérstakir aðalsmenn eru valdir til að
bera sporana, hin þrjú sverð, sprot-
ann, hringinn og kórónuna. Síðan
verður sungið: Glaður varð eg, þegar
þeir sögðu við mig: vér viljum ganga
í hús drottins; á eftir fer stutt bæn,
og síðan segir erkibyskupinn: »Eg
leiði Georg konung fyrir yður, viljið
þér hylla hann og þjóna honum?«
Þá stendur konungur upp og þá er
svarað: »Guð varðveiti Georg konung«.
Síðan er litanían (tónbænirnar) sungn-
ar og pistillinn 1. Pet. 2, 13 og guð-
spjallstextinn Matt. 22, 15. Og á eftir
heldur erkibyskupinn í Jórvík (York)
stutta tölu.
Siðan fer fram eiðtakan og lofar
konungur að stjórna rétt og halda
lögmál guðs, hið sanna fagnaðarerindi
og prótestantiska trú. Konungur legg-
ur hönd sina á biblíuna og lofar að
halda heit sitt með aðstoð guðs og
ritar natn sitt undir á pappírsskrána,
sem það var lesið upp af.
Biblian, sem notuð verður, er öll
fagurskreytt og gylt. Á spjaldinu er
rósargrein meðal annars, sem á að
tákna endalok Rósa-styrjaldanna (milli
rauðu og hvítu rósarinnar, fjandstæðra
flokka er svo nefndust), þegar Hinrik
konungur 7. frá Lancaster gekk að
eiga Elizabetu frá Jórvik (York), síð-
ustu drotningu af enskum ættum, alt
þar til er núverandi drotning tekur
við. Merkjum landanna er líka ætl-
aður staður, smárablóminu, merki
írlands og þistilsgreininni, merki Skot-
lands.
Þegar konungur er búinn að vinna
eiðinn, þá er hann smurður. Stofnun
þessarar helgiathafnar á rót sína að
rekja til þess, er Móse klæddi Aron
hinum helga skrúða og smurði hann
og presturinn Sadok smurði Salómon;
þá er sunginn gamli sálmurinn: »Kom
heilagi andi, hef vora sál«, og erki-
byskupinn smyr höfuð, brjóst og
hendur konungs, og segir um leið:
»Höfuð þitt sé smurt viðsmjöri, sem
höfuð konunganna, prestanna og spá-
mannanna forðum«.
Síðan er konungur skrýddur krýn-
ingarbúningnum, og girtur hinu kon-
unglega sverði »til þess að fremja með
réttlæti, stöðva framgang hins illa,
og vernda guðs heilögu kyrkju«, og
enn fremur segir byskup; — »Drottinn
íklæðir þig skarti réttlætisins og hjálp-
ræðisins«.
Alt er þetta undanfari hátíðlegasta
augnabliksins, er erkibyskup setur
kórununa á höfuð konungi með þess-
um orðum: »Eins og hinn eilífi al-
máttugi konungur setur kórónu úr
skíru gulli á höfuð þér í dag, svo
blessi hann þig allri náð og blessun,
og krýni þig öllum konunglegum dygð-
um«. í kórónu konungs er rúbin-
steinn sá, er hinn svo nefndi »Svarti
prinz« bar í orustunum við C*cy og
Poitiers. í sama bili sem kórónan er
sett á höfuð konungi, þá setja allir
ættmenn konungs (Peers) kórónur
sér á höfuð og samstundis er hleypt
af fallbyssum úti í skemtigarði hins
helga Jakobs, til að gjöra inönnum
þennan atburð kunnan.
Að þvi búnu afhendir erkibyskup-
inn konungi biblíu með þessum orð-
um: »Vorhái konungur, vér afhend-
um þér þessa bók, dýrmætustu bók-
ina í heimi. í henni er fólgin speki,
í henni eru konungleg lög, hér er sagt
frá dásemdum guðs«. Síðan sezt
konungur í hásæti til að taka móti
hyllingum, og hyllir hann fyrstur
konungsefni Breta, hinn ungi prinz
af Wales; gengur hann fram fyrir
föður sinn og segir: »Eg, Játvarður,
er lénsmaður þinn, eg vil þjóna þér í
sannleika og trúnaði, með öllu sem
eg hefi, svo sannarlega hjálpi mér guð«.
Drottningin situr í stóli sínum og
meyjar hennar umhverfis hana. Hún
er líka smurð, og um leið og kórónan
með indverska demantinum í, er sett
á höfuð henni, þá setja tignustu
konurnar kórónur á höfuð sér líka.
Merkilegt er það, að drotningu eru
fengnir tveir sprotar, sinn í hvora
hönd, og erkibyskupinn biður: »Ó,
að ambátt þín, Mary, drotning vor,
mætti verða prýði liinnar háu tignar,
sem hún hefir náð með guðrækilegum
og mildum áhrifum sínum«.
Þá neyta þau bæði, konungur og
drotning, hinnar helgu kvöldmáltíðar;
en áður en þau krjúpa til að neyta
brauðsins og vínsins, þá taka þau af
sér kórónurnar og setja þær svo upp
aftur, er hinni helgu athöfn er lokið.
Þá er sunginn síðasti kórsöngurinn,
æfagamall, og með honum er hinu
stórkostlega hátíðahaldi lokið. —
Prestastefnan í Reykjavík
1911.
Ár ign, föstudag 23. júní, var synodus
sett í Reykjavík; hófst kl. 1 í lestrarsal
alþingis. Áður var guðsþjónusta 1 dóm-
kirkjunni. Prédikaði þar sr. Gísli Skúia-
son á Stórahrauni út af Opinb. 21,3.
Biskup setti fundinn. Skrifarar kosnir
sr. Bjarni Jónsson og sr. Jóhann Þor-
steinsson.
Við voru : prófastarnir Valdimar biskup
Briem, Jens Pálsson, Kjartan Einarsson,
Jón Sveinsson; prestarnir: Jóhann Þor-
kelsson, Gísli Skúlason, Halldór Jónsson,
Stefán Jónsson, Ásgeir Ásgeirsson, Einar
Friðgeirsson, Jóh. L. Jóhannesson, Páll
Stephensen, Skúli Skúlason, Eggert Páls-
son, Kristinn Daníelsson, Olafur Magnús-
son, Bjarni Jónsson. Ennfremur presta-
skólakennarar: prófessorarnir Jón Helga-
son, Haraldur Níelsson og docent Eiríkur
Briem. Þá var og viðstaddur prófessor
sr. Friðrik Bergmann frá Vesturheimi.
Loks voru viðstaddir: præp.hon. Guðm.