Þjóðólfur - 04.08.1911, Blaðsíða 4

X I 2
ÞJOÐOLFUR .
■I
I
I
skilur á klukkust.
90
130
260
Hvers vegna grei^a hátt verð fyrir
Skilvindur, þegar vér getum boðið yður
Prímus-skílvinduna
okkar fyrir ofanritað afarlága verð?
Besta og þó ódýrasta skilvinda á heims-
markaðinum. Auðtekin sundur, auðhreinsuð
og auðvarðveitt.
Hlotið verðlaun hvarvetna á sýningum.
Biðjið um verðskrá. Umboðsmaður Möliers Enke, Köbenhavn.
a|b B. A. Hjorth & Co.
Stockholm (Sverige).
Klæíevaever ííling, Viborg Danmark
sender Portofrit 10 Al. sort, graat, inkblaa, inkgi'ön, inkbrun
finulds Ceviotsklæde til en flot Damekjole, for kun 8 Kr. 85
Öre, eller 5 Al. 2 Al. bred sort, inkblaa, graanistret Renulds Stof til
en solit og smok Herredragt for kun 13 Kr. 85 Öre.
Ingen Resiko! Kan ombyttes eller tilbagetages. — Uld köbes 65
Öre Pd., strikkede Klude 25 Öre Pd.
Pantid sjálíii* íataeíiii yðar
beina leið frá verksmiðjunni. Stór sparnaður. Án þess að borga
burðargjald getur sérhver tengið móti eftirkröfu 4 Mtr. 130 Ctm.
breitt svart, blátt, brúnt, grænt eða grátt ektalitað alullar-KLÆÐI
í fallegan, haldgóðan kjól- eða sparibúning fyrir einmigis IO fer.
2,50 pr. Mtr. Eða 31/4 Mtr. 135 Ctm. breitt, svart, myrkblátt eða
gráleitt hamódins efni í sterk og falleg karlmannsföt fyrir aðeins
14 Rr. 50 anr. Ef vörurnar eru eigi að óskum kaupanda verða
þær teknar aftur.
Aarhus Klædeveveri, Aarhus, Danmark.
arðu að drepa mig, djöfull!« og sá um
leið, að hvíti díllinn var hálslínið. Fjósa-
maður vill reisa klerk á fætur, en getur
það ekki. Hann sækir því læknirinn og
fleiri menn til þess að flytja Geir heim í
Garðshorn, sem nú reyndist að vera fót-
brotinn. — Meðan klerkur lá í meiðslum
þessum, fékk hann góðan tíma til ýmsra
hugleiðinga; komst hann að þeirri niður-
stöðu, að villan og byltan hefði ekki
verið einleikið, heldur mundi Slagsíða
hafa vilt sig, svipur Jóns heit. slegist í
leikinn, lagt á sig draugabragð og ætlað
að kirkja sig, en hefði linast við það,
þegar hann sjálfur hefði heitið á Maríu
guðsmóður og Marteín hinn helga.
Seinna um veturinn, þegar Geir var
orðinn heilfættur, skýrði hann barn fyrir
Bensa á Hóli; saup hann þar skírnar-
pelann hjálparlaust, sem var þá aðeins
ein þriggja-pela-flaska af hreinu korn-
brennivíni. Fór Geir sfðan heim í Garðs-
horn. Um kvöldið, skömmu seinna, kenn-
ir hann þyngsla og lasleika 1 höfðinu,
sendir hann þá um nóttina að Hálsi til
þess að biðja um eina flösku af »spritti«,
til uppbótar á skírnarpelanum. Mun þá
sumum hafa verið nóg boðið af klerki,
sem einu sinni þóttist vera í bindindi; en
á það mátti samt líta, að prestbörnin gat
hafa langað í leka, þegar lykt var af
föður þeirra.
Sá siður var í Hólssókn, að slá saman
með að halda vikivaka úti undir berum
himni í lok túnasláttar, dansa þar og
drekka, mæla fyrir minnum o. s. frv.
Svo var og þetta sumar, sem Geir var í
Garðshorni. Vikivakinn var þá haldinn
á laugardegi, í djúpu dalverpi, þar sem
koma saman afréttir og bútjárhagar. Alt
fór þar prýðilega fram, ekki nema io af
hundraði drúkku um daginn, en aðeins
rúmlega 20% drukku um nóttina. Þór-
arinn skakki mælti fyrir minni hins dauða
konungs, þriðja í röðinni, og sagðist vel
um það, sem ekki átti sér stað. Séra
Geir mælti fyrir minni landsins og sókn-
ar sinnar, A eftir sagðist hann »hafa
verið fjóra daga að hugsa ræðuna og 1
dag að skrifa hana niður«. Margir töl-
uðu þar fleiri, þar á meðal Grjótgarður
skólameistari fyrir minni kvenna. Hon-
um varð það samt á, að atyrða konu
sína mjög freklega á heimleiðinni, fyrir
það, að hún hefði eigi burstað nógu
rækilega hattinn að nýju eftir ræðuhaldið,
því melafluga hafði sest á hann á meðan
hann sat ekki á höfðinu.
Morguninn eftir kom þeim klerki og
meðhjálpara saman um það, að halda
gleðinni áfram í þrjá daga og hafa þrí-
heilagt. Á sunnudagsmorguninn leigðu
þeir þv( skip og urðu 7 saman, er allir
höfðu nokkuð líkt á höfðinu;. fluttust þeir
á því yfir fjörðinn til Hólmasóknar, hús-
vitjuðu þar á sunnudeginum og nóttina
ettir og mánudaginn, ýmist gangandi eða
ríðandi (sumir sögðu skríðandi). A sunnu-
daginn eftir vikivakann fór margt fólk í
Hólssókn til kirkju og beið þar, en klerk-
ur var þá farinn yfir fjörðinn, án þess að
gera boð um þennan sinn Hólmasóknar-
krók. Á þriðjudagsnóttina lagði Geir og
fjelagar hans aftur út á fjörðinn heim-
leiðis. Þegar komið var út á fjörðinn
miðja vegu, virtist þeim höfuð og efri
hluti klerksins vera riðamikið. Hann
segir þá við félaga sína: »Eg ætla nú
að stfga hér af baki, piltar*, og steypist
um leið á höfuðið fyrir borð og í kaf.
Eiríkur meðhjálpari sat þar á næstu þóftu,
og seildist þegar út og ofan í sjóinn eftir
klerki, og náði í brókarskálmina og dreg-
ur hana upp að borði. Hlaupa þá.þrír
af félögunum, er næstir sátu undir árum,
til að hjálpa meðhjálparanum að innbyrða
þennan helga hákarl. Þeir lofuðu guð
fyrir gæfu sína og hamingju, að ná þess-
um happadrætti, sem komst með tærnar
á takmörk lífs og dauða. Að sönnu
fanst þeim þessi atburður óviðkunnan-
legur, og komu sér því saman um, að
láta engan vita af þessari niðurdýfingar-
skírn; en fögnuðurinn var svo mikill yfir
þessu happi, að það duldist eigi til fulls.
Þegar í land var komið, skjögraði Geir
heim í Garðshorn eftir afstaðna þriggja
daga gleði. Hann lagðist þegar upp 1
rúm, og reis eigi úr rekkju fyr en á föstu-
dagsmorgun.
Nokkrum tíma þar á eftir var hann
daufur í bragði eftir kalda baðið á fertugu
djúpi, sem hann fékk síðar að vita, hjá
ósýnilegum anda, að stafað hefði af ó-
hreinum anda. I þessari legu hugkvæmd-
ist Geir það, að biðja Óspak hinn helga,
bróður sinn, að heimsækja sig sem fyrst,
til þess að hughreysta sig og særa frá
sér alla illa anda, og hét honum aftur á
móti liðveislu sinni til þess, að komast á
alþing, sem í þá daga þótti mikil upp-
hefð. En þótt Óspakur helgi væri fóta-
veikur, svo að hann gat í hvorugan fót-
inn stigið, út af gömlu fótakali 1 alþingis-
reið, brá hann við skjótt og reið í Garðs-
horn. Varð þar mikill fagnaðarfundur.
Honum sýndist Geir fölur framar venju.
Geir segir Óspaki hvað fram við sig hefði
komið á síðustu missirum, og biður hann
nú að duga sér eftir mætti. Síðan segir
hann:
Er mér brugðið, eg er lotinn,
engin ráð að bjarga mér;
eg er votur, anda þrotinn,
upp á rekinn flæðisker.
Óspakur svaraði: »Verum hughraustir;
en hvar er þinn liðsafnaður ?« Geir
mælti: »M(nar vonarstjörnur eru Eiríkur
meðhjálpari, Grjótgarður skólameistari,
Þorbjörn haiti, andar og svipir, er þú
eigi sér«. Óspak hnykti við, brá litum
og mælti:
»Mín von er veik og völt sem brotinn fótur,
vil samt á hólminn ganga og falla þar;
yfir mér skríður, undir djúpar gjótur,
óhreint í kring og brigðult skýjafar«.
Geir mælti: »Eg skal styðja þig til
ráðhússins; þar sem allur búalýður er
saman kominn, þar skaltu kalla eld af
himni yfir óhreina anda, sem ásækja mig,
en hella salti þíns munns yfir hinn þrjósku-
fulla lýð, sem líkist gömlum útigangs-
sauðum á mörkinni, mun hann þá skift-
ast og skjóta saman handa þér fararskjót-
um til þingreiðar«.
Síðan studdi Geir Óspak að ráðhús-
tröppunum, en ekki lengra; liðveislu hans
var þar lokið. Óspakur hinn hélgi staul-
aðist svo upp á tröppur ráðhússins, tók
ofan hattinn, hóf upp sínar hendur til
himins, leit yfir mannfjöldann og mælti:
»Eg er kominn hingað að tilhlutun
Geirs bróður míns og annara vina vorra,
og heiti nú á drengskap yðar mér til full-
tingis. Þér skuluð vita, að guð er í verki
með mér. Hann bendir yður nú á síð-
ustu náðarstundu með því, að leiða mig
hingað fram fyrir yður í liðsbón. A
þessu augnabliki kemur aðvöruri með
sýnilegu teikni af hiranum ; gandreið með
ráðherra! leyftrar sem vígbrandur í vor-
um höndum. Eg særi yður nú við alt
það, sem heilagt er á himni og jörðu, að
hlýða orðum mínum. Eg skora á yður í
nafni velferðar landsins, að taka orð mln
og teiknið til greina. Nú er um himna-
ríki eða helvíti að tefla. Ef þér nú gegn-
ið eigi guðs rödd og bendingu, mun
Hekla ausa eldi og brennisteini yfir alt’
láglendi og mannabygð. Danskurinn mun
koma á þúsund vígdrekum og setja her-
virki sín í hvert kauptún; þaðan mun
hann senda eitraðar sprengikúlur yfir
bændur og búalið í stað kaffibauna frá
kaupmönnum; þær munu rífa upp túnin,
róta upp bæjunum, sundra sauðahúsunum
og mölbrjóta bátana. Börn yðar verða
tekin 1 þrældóm. — Hugleiðið framtíð
barnanna og angist mæðranna. — Allir
verkfærir menn verða sendir til Græn-
lands að mylja þar niður alla jökla og
gera landið að einum hveitiakri, og planta
þar pálmaskóg til skýlis hveitinu. Harm-
þrungnar konur og hrukkótt gamalmenni
munu þá hlaupa sem vitstola til fjalla og
jökla, hrópandi: Hrynjið yfir oss, og
skýlið oss fyrir þrældóminum! Eg sver
það við Marlu og alla ísrfkisdýrlinga, að
komist eg á alþing, skal öll yfirvofandi
bölvun og þrældómur snúast í blessun,
og ekkert landsbarn skal festast á dönsk-
um öngli«.
Þannig hélt Óspakur áfram að úthella
sinni andagift yfir mannfjöldann með
þrumandi ræðu, svo bergmálaði í ráð-
húsinu og öllum nálægum húsum og fjöll-
um, en kvinnurnar tárfeldu. Raddahvin-
urinn varð svo mikill, að reiðskjótar þrír,
sem búið var að leiða þangað, fældust,
þutu sinn í hverja áttina og veifuðu tögl-
unum. En búalýðurinn tók þetta sem
óvænta bendingu um, að snúa bakinuvið
Óspak og Geir, og elta reiðskjótana, svo
þeir ærðust ekki ofan fyrir hamra eða í
sjóinn.
Óspakur lét þá hendur síga og þagn-
aði. Geir hætti undir eins að segja
»bravó« og heyr, en gekk til Óspaks,
sem stundi þungan og var náfölur, og
mælti:
sFótbrot og skírn á frelsisári
er feigðar-teikn á okkar hóp.
Það er nálykt af þessu sári;
þér dugar ekkert neyðaróp.
Drýpur af okkur dauðablóð ;
djöflar í kring og heljarglóð«.
Óspakur hinn helgi fluttist síðan á fær-
leik einum, er Dísa gamla sótti, beinleið-
is heim til sín, og lét aldrei framar ginn-
ast af Geir í Garðshorni. En það er frá
Geir að segja, að hann hröklaðist aftur
frá Eiríki f Garðshorni, og atti ætíð
andstreymi við anda og forynjur, og tog-
streytu til æfiloka með að halda hemp-
unni vegna skulda.
„Land og lýöur44. í þessari
ræðu minni, sem prentuð var í 27. tölu-
blaði Þjóðólfs eru nokkrar misprent-
anir. Þá, sem kynnu að geyma blað-
ið, bið jeg leiðrjetta þetta tvent: Prent-
að er „sá er drengur, er við gengur“,
en á að vera „sá er drengur, sem við
gengur". 1 niðurlaginu er prentað
„aldinn og óborinn", en á að vera
„alinn og óborinn".
Um leið vildi jeg mega geta þess,
að glímukappinn, sá er vann Skarp-
hjeðinsskjöldinn í Þjórsártúni, heitir
ekki Bjarni Magnússon; hann heitir
Bjarni Bjarnason, er frá Auðsholti,
hefur oft glímt hjer f Reykjavík og
getið sjer góðan orðstír".
G. B.
&ggart Qlaassen
yflrréttarmálaflntningsinaöiir.
PósthásstrsEti 17. Venjulega heima kL
*o—ii og 4—5. Tals. 16.
Ág'ætur starfl.
Sérhver ætti að reyna að nota tækifærið
til þess að græða mikið fé með því að selja
vörur eftir stóru myndaverðskránni minni
sem er 112 blaðsíður að stærð; þar eru
hjólhestar, hjólhestahlutar, úr, úrfestar, næl-
ur, hljóðfæri, járnvörur, glysvarningur, vindl-
ar, sápur, leðurvörur og álnavörur. 5°%
ágóði. Einstaklega lárft verð. Verulega
fyrsta flokks vörur. Verðskrá og upplýsing
ar ókeypis og burðargjaldslaust.
Chr. Hansen.
Enghaveplads 14. Köbenhavn
Ábyrgðarm.:
______Jón < >I;i< swon alþm,__________
Prentsmiðjan Gutenberg.