Þjóðólfur - 01.09.1911, Blaðsíða 3

1
ÞJOÐOLFUR.
127
Pilskipaafli 1911
i Reykjavík.
Hjer er í i. lið talinn afli á vetrarvertíð,
þá á vorvertíð, og svo sumarafli.
I. Frd Duus-verslun:
vetur vor sumar
1. Sæborg . . • 4L5°° 16,000 19,000
(P. Bjarnason).
2. Björgvin . . . 35>ooo 11,000 22,000
(E. Schram).
3. Svanur . . • 35.ooo 14,000 16,000
(Sig. Guðm.).
4. Keflavík • 30.000 -D 0 Ln 0 0 21,000
(E. Þórðarson).
5. Milly . . . . 30,000 17,500 0 8 tF
(Jóh. Guðm.).
6. Ása . . . 4^ O Ut 0 O 27,000 33,000
(Fr. Ólafsson).
7. Sigurfari . . . 30,000 21,000 22,000
(J. Magnússon).
8. Iho . . . . . 21,000 15,000 15,000
(B. Þorkelsson).
9. Hákon . • . 20,000 13,000 19,000
II. Sjdvarborgarskipin (frá Edinborg);
1. Geir .............45,000 22,000 26,000
(Kr. Brynjólfsson).
2. Jósefína . . . 24,000 11,000 17,000
(Jóh. Einarsson).
3. Guðrún Zoéga . 23,500 16,500 18,000
(Jaf. Sigurðsson).
4. Fríða .... 28,000 11,500 15,000
(Ól. Ólafsson).
5. ísabella . . . 16,000 12,000
(J. Arnason).
III. Frd P. J. Thorstánsson & Co.\
1. Portland . . .
(Eir. Eiríksson).
2. Greta ....
(Ól. Kristófersson).
3. Ragnheiður . .
(Ól. Teitsson).
4. Guðrún . . .
(Sig. Oddsson).
5. Tojler ....
(Þ. Þórðarson, síðar
6. Björn Ólafsson .
(Ingv. Lárusson).
7. Langanes . .
(J. Matthíasson).
8. Skarphjeðinn
(G. Pjetursson).
9 Sljettanes . .
(Erl. Hjartarson).
23.500 13,000 18,500
27,000 16,500 15,000
34.500 17,000 22,000
35,000 12,000 19,000
16,000 12,000 23,000
D. Jónsson).
33,000 18,000 22,000
38.500 18,000 18,500
30.500 18,000 15,000
21,000 10,000 19,000
IV. Frd Brydes verslun:
1. Valtýr .... 34,000 24,000 16,000
(P. Sigurðsson).
2. Níels Vagn . . 15,000, haetti svo.
ISt. Bjarnason).
1 I
V. Frd Th. Thorsteinsson-.
1. Margrjet . . . 28,500 14,500 23,000
(F. Finnsson, meðeigandi í skipinu).
2. Guðrún Soffia . 19,000 9,000 9,500
(Á. Gunnlaugsson).
VI. Skip Jóns Laxdals:
Hildur . . . 40,000 28,000 32,000
(G. Guðnason).
VII. Frd L. Tang d tsafirdi:
Haraldur . . 32,000. Eftirþaðgert
(Jóh. Guðmundsson). út frá ísafirði.
VIII. Skip Sig. Jónssonar i Gördunutn:
Haffari . . . 35>°°°, hætti svo.
(Sig. Jónssoi^ eigandinn).
IX. Skip Guðrn. Ólafssonar, Nýjabce o.fl.:
Bergþóra . . . 27,000 9,000 21,000
(Bergþ. Eyjólfsson).
•
X. Skip Jóns Þórðarsonar íRdðagerðiO-fl-:
Seagull . . . 44,000 15,000 I9,5°°
(J. Þórðarson, eigandinn).
XI. Skip Jóns Ólafssanar skipstj. o. fl.:
Hafsteinn . . 30,000 14,000 14,500
(J. Ólafsson, eigandinn).
XII. Skip P. J- Thorstcinssons:
Ester .... 20,500 16,500 14,500
(Sig. Mósesson).
Um dóccntsembffittið
í guðfræði við háskólann saekja
þeir Guðmundur Einarsson prestur í
Ó'afsvík og kand. theol. Magnús
Jónsson.
*/ívað er að frétta?
Prófessor í frönsku
hefur Frakkastjórn boðist til að senda
hingað til þess að kenna frönsku við há-
skólann, og vill hún greiða laun hans að
mestu eða öllu leyti. Það mun ekki vera
óvenjulegt, að Frakkar styrki þannig út-
lendar vísindastofnanir og fjelög til þess
að efla og útbreiða þekkingu á franskri
menningu og franskri tungu. Alliance
Francaise I Kaupmannahötn, fjelag sem
vinnur að því að auka þekkingu Dana á
Frakklandi, hefur þannig notið styrks frá
Frakkastjórn. Óhugsandi er annað en að
þetta boð verði þegið með þökkum, en
þó kvað ekkert vera afráðið um það
enn.
Jón Jónsson sagnfr.
er nú að búa ritgerð sína um Skúla
fógeta til annarar prentunar. Ætlar hann
að auka hana talsvert og endurbæta, og
á hún að koma út á tveggja alda afmæli
Skúla, sem verður 13. des. nú í haust.
Margir munu óska að Jón hljóti kenn-
araembættið í sögu við háskólann. Það
embætti ætti einmitt að skipa manni,
sem hefur tök á því að vekja áhuga al-
mennings á sögulegum efnum og laða
menn að fyrirlestrum sinum, því að ekki
má búast við að margir fari fyrst um
sinn að gefa sig að vísindalegu sögunámi
hjer, en einmitt að þessu leyti gæti em-
bættið haft mikla þýðingu. En til slíks
starfs er Jón Jónsson mjög vel fallinn.
Hrafninn í Gaulvcrjabæ.
Hrafn sá, sem trygð hafði tekið við
kirkjuna í Gaulverjabæ og gert sjer þar
hreiður í, vor hefur nú verið sviftur þessu
hæli sfnu af hjátrúarfullum safnaðarfull-
trúa þar, sem rjeðist á hreiður krumma
í sumar við annan mann og ruddi því
niður úr kirkjuturni. Þetta var mjög á
móti skapi bóndans að Gaulverjabæ Jóns
Magnússonar frá Elliðavatni og fyr kaup-
manns hjer í bæ og sömuleiðis sjera
Runólfs. En fortölum þeirra var ekki
sint. Safnaðarfulltrúanuin var annara um
sáluhjálp sína eða sinna en svo, að hann
Ijeti aftra sjer frá þessu verki, en hann
hefur eflaust óttast reiði drottins (eða
djöfulsins) ef hreiðrið sæti.
Hrafnarnir höfðu þann sið í sumar, að
þeir komu ætíð að áliðnum degi og sett-
ust ungarnir í hreiðrið en foreldrarnir
hvíldu sig á kirkjubustinni þar hjá, voru
þeir svo farnir aftur um fótaferðatíma.
Kvöld það, sem þeir komu að niður-
rifnu hreiðrinu, voru þeir mjög hryggir (
bragði, en samt hafa þeir komið 1 sama
mund að kirkjunni síðan. Búast menn
nú við, að hinn hjátrúarfulli safnaðar-
fulltrúi komi einhvern dag alvopnaður og
vegi að þeim. En —
hver borgar fyrir hrafninn?
(Eftir Vísi).
Húsbrunar.
Stórt hús, sem Islands banki átti, brann
nýlega á Akureyri. Sömuleiðis brann ný-
lega veitingahúsið á Hvammstanga, stórt
hús og vandað.
Til Viðeyjar
fór gufubáturinn Ingólfur skemtiferð á
mánudaginn. Pjetur hótelstjóri Gunnars-
son hafði boðið til þeirrar ferðar þjón-
ustufólkinu af »Hótel ísland« ög nokkr-
um fleiri og urðu um 40 manns I ferð-
inni. Úti 1 Viðey hjelt Þorvaldur bóka-
afgreiðslutnaður Guðnrundsson fyrirlestur
um sögu Viðeyjar. Þeir, sem voru í ferð-
inni, skemtu sjer hið besta.
í Snðurmúlaprófastsdænii
er skipaður prófastur sjera Jón Guð-
mundsson í Nesi í Norðfirði 1 stað sjera
J. L. Sveinbjarnarsonar á Hólmum.
»Reykjavíknr banki«.
Ditlev Thomsen konsúll hefur sett hjer
á stofn banka, sem svo á að heita. Þetta
á að vera hlutafjelagsbanki, en ekki er
hlutafjeð fyrst um sinn meira en 50 þús.
krónur, en auka má það alt upp í 1 milj.
kr. Ekki mun bankinn taka til starfa
fyr en í haust, og mun hann þá hafast
við í húsi Thomsens, þar sem steinolíu-
fjelagið danska hefur skrifstofu sína.
Þáttur
Gunnars sterka Halldórs-
sonar á Skarði.
[Saminn af Sveini prófasti Nielssyni].
(Niðurl.). Margar sögur hefi jeg um
það heyrt, hve þarflega hann oft neytti
afls síns, þegar hann var þar viðstaddur,
sem mönnum barst á í lendingu; eða
þegar þurfti hjálpar við, að koma skipum
undan brimsjó. Einkum hef jeg heyrt
orðlagða framgöngu hans og handtök,
þegar Rifsar einu> sinni hleyptu alment til
lendingar á Sandi, en stórviðri var og
brim. Sögðu menn að hann hefði þá
e i n n dugað betur í manna- og skipa-
björgun, en margir til samans aðrir,
eins og líkindi eru til, þegar nokkurra
manna afl er í eins manns höndum.
Ræðari var hann svo góður, að það
skip gekk ætíð rjett, sem hann var á,
hvernig sem mannað var. Oftar en einu
sinni sýndi hann það, að honum var auð-
velt að róa á móti fjórum fullgildum
mönnum. En þegar hann reri á 2 árar,
sögðu menn skipið gengi eins og góðar
3 árar væri á hvert borð, en svo var
hann lagræður, að sjaldan braut hann ár
eða keip. En alsagt er, að þegar hann
sá, að hann mundi þurfa á meiri en vana-
legum róðri að halda, þá hafi hann bund-
ið hlunn við keip sinn, til að treysta hann
gegn átaki.
Það var fullyrt, að Gunnar gæti sitj-
andi haldið svo hægri hendi á knje sínu,
að enginn einn gæti hrært hana. Maður
hjet Jón Þórarinsson, knár maður og mik-
ill á lofti. Hann kemur til Gunnars og
biður hann að lofa sjer að reyna, hvort
hann geti ekki komið hönd hans af knjenu.
Gunnar var tregur til, en lætur það þó
eftir honum; setst á rúm sitt, en Jón kem-
ur með gildan snærissnúning á langri
lykkju, leggur annan lykkjuendann í lófa
Gunnari, og biður hann beygja höndina
á knje sjer, sem hann og gerði, en smeygir
hinum lykkjuendanum yfir herðar sjer,
tekur á með báðum höndum og spyrnir
fótum í rúmstokkinn, en gat ekki hrært
hönd Gunnars hið minsta; reyndi hann
þetta lengi, því hann ætlaði að Gunnar
mundi þreytast 1 hendinni, en honum
reyndist það ekki og gafst hann svo upp
við þann leik.
Það var öðru sinni, að tveir menn,
honum mjög samrýmdir, Sveinn Jónsson
og Jón Þórðarson, báðir hraustmenni til
burða, fengu af Gunnari eftir langa bón,
að reyna þannig afl við sig. Gunnar svaf
1 rúmi um þveran gafl uppi á lofti; biti
lá um þvera baðstofu, rúma alin frá rúm-
stokknum. Gunnar sat á lágum sessi
fyrir framan bitann þannig, að bitinn væri
fyrir neðan brjóst honum, en þeir báðir,
Sveinn og Jón, settust á rúmið. Nú tóku
þeir digurt band og gerðu af lykkju;
smeygði Gunnar báðum höndum í annan
lykkjuendann og hjelt höndunum ofan á
bitanum föstum við brjóst sjer; en í hinn
lykkjuendann ljetu þeir kefli, sem þeir
tóku um báðum höndum sinn hvorum
megin við bandið, og spyrna til fótum
í bitann og leituðust við að draga hendur
Gunnars frá brjóstinu og innar af bitan-
um, en þeim tókst það ekki, svo þeir
gáfust upp við það. Þá segir Gunnar:
Nú vil jeg vita, hvort jeg get hrært ykk-
ur nokkuð á leið til mín með annari
hendi, en þeir spyrntust við með sömu
tökum af öllu megni, en gátu ekki við-
nám veitt, og kipti hann þeim í fyrsta
átaki fram á bita, og spyr um leið:
Gerðuð þið nú, hvað þið gátuð ? Þeir
kváðu svo verið hafa. Þá furðaði mjög
hans ofurafl og þóttust varla báðir til
samans hafa haft afl við aðra hendi hans.
Þannig hafa þeir báðir, sinn I hvort sinn,
sagt frá atviki þessu í mín eyru.
Það var einu sinni, að hann eftir mikla
áleitni ljet til leiðast, að halda hægri
hendi á knje móti fjögra manna átaki, en
þó með því skilyrði, að þeir gerðu enga
rykki; en svo leyfði hann að bættust við
aðrir 4, en þá slitnaði bandið, en hönd
hans gátu þeir ekki hrært af knjenu.
Þessa ótrúlegu sögu sagði greindur og
skrumlaus sjónarvottur, einn af þessum
8, og kvaðst með eiði voga að sanna
hana.
Það var stundum leikur hans, þegar
hann var í veri og menn voru í lándi og
úti staddir, að hánn gekk að tveim mönn-
um, tók í bak þeim, sinn með hvorri
hendi, hóf þá nokkuð frá jörðu, rjetti
handleggi beint út frá öxlum og gekk
þannig með þá spölkorn í höndum sjer,
upprjetta. Líka Ijek hann sjer stundum
alllanga stund í senn að brennivínstunnu,
eða lýsistunnu, fyrir ofan höfuð sjer, og
sagði þeim er á horfðu, að tunnan væri
tóm, en hún var raunar jafnan full.
Framanritaðar aflraunasögur eru allar
hjer sagðar eins og sjónarvottar hafa mjer
sagt. Ekki allfáar sögur þessum líkar
hef jeg af Gunnari heyrt, en þó fáar
þeirra af munni sjónarvotta. Ein af
sjónarvottasögnum er sú, að hann ljek
sjer að því að setjast á liggjandi tjöru-
tunnu fulla, standa upp með hana, bera
hana stundarkorn áfram og aftur á bak
fyrir aftan sig og láta hana síðan á sama
stað og hann tók hana. Önnur sjónar-
vottasaga er sú, að hann bar á herðum
sjer yfir klungur og stórgrýti brimil dauð-
an; vóg spikið af honum 20 fjórðunga
og hefur hann þá verið þungur í fullu
líki, eins og Gunnar bar hann.
Einn merkur maður, Þórður Jónsson á
Rauðkollsstöðum, sem dó 1866, og var
lengi samtíða Gunnari og reri nokkrar
vertíðir á sama skipi og hann, sagði við
mig, þegar jeg mintist við hann á nokkr-
framanritaðar sögnr og spurði hann, hvort
hann, sem manninum gagnkunnugur,
hjeldi, að nokkuð væri ýkt í þeim, —
kvaðst hann álíta þær allar sannar, og
bætti við þessum orðum: »Jeg þekti
Gunnar svo vel, að jeg mun ekki heyra
svo ólíkindalegar sögur af afli' hans, að
jeg trúi þeim ekki, og mun roega fullyrða,
að hann vissi ekki sjálfur afl sitt og því
síður aðrir, því það kom aldrei fyrir, að
hann þyrfti að taka á öllu sínu afli«. Þá
sagði jeg: »Mun hann ekki hafa beitt
því, sem til var, við Odd — skipið, sem
þegar er áminst — um árið?« Þórður:
»Jú, það held jeg, enda var hann eftir
það þrekvirki nokkuð bólginn um bakið,
því hann beitti bakinu við skipið«.
Það, sem hjer er sagt, hygg jeg nægi
til að sýna, hvílíkur afburðamaður Gunn-
ar var að afli. En nú vil jeg lítið eitt
frekar á hann minnast. Hann var vel
meðalmaður á hæð, um 65 þumlungar,
og mjög þrekvaxinn og manna útlima-
gildastur og vöðvamikil, handþykkur og
holdugur, þykk- og rauðleitur í andliti;
greindur og góðmannlegur á svip. Hann
var manna lundbestur og sást aldrei skifta
sinni sínu; manna greiðugastur og sást
ekki fyrir. Að öllum jafnaði mjög fátal-
aður, en þó greindur og viðræðugóður,
þá hann var tekinn tali. Honumvarsvo
sýnt um að reikna í huganum, að æfðir