Þjóðólfur - 08.09.1911, Blaðsíða 2

130
ÞJ OÐOLFUR.
ráðið beiðast þess, að þjer látið því í
tje skýrslu um ferð yðar til hátíða-
haldsins, og um það, á hvern hátt
þjer þar hafið rækt erindi það, er al-
þingi fól yður, sem sje að sækja há-
tíðina fyrir landsins hönd, og væntir
stjórnarráðið að fá þessa skýrslu þegar
um hæl".
Tveim dögum síðar, hinn 6. þ. m.,
kom
svar Skúla.
Það hljóðar svo:
„Á bréfi hæstvirts ráðherra til mfn,
dags. 4. þ. m„ en meðteknu í gær,
hefur mig furðað stórlega, þar sem
ráðherranum getur eigi verið ókunn-
ugt um það, að mér var það einum í
sjálfsvald sett, og mitt að ákvarða,
hvernig mér þóknaðist að haga móti
mínu við hátíðahöldin í Rouen, og
kannast eg ekki við, uð ráðherranum
beri jafn vel hinn allra minsti réttur
til þess að krefja mig nekkurs reikn-
ingsskapar í því efni, eða blanda sér
í það, sem mér einum bar að taka
ákvörðun um.
Ekki sfður hefur mig furðað á þeirri
ókurteisi í minn garð, er mér virðist
lýsa sér í því, er ráðherrann fer að
hlaupa eftir þvaðri lítt merkra, og
ráðherranum — að eg hygg — vitan-
lega mér afar-óvinveittra blaða, ekki
sfzt þar sem eg þykist mega ætla, að
ráðherrann hafi séð það, sem eg hefi
sjálfur ritað um för mína til Rouen,
sbr. 30.—31. nr. „Þjóðv." þ. á.; en
vilji hann engu að síður vefengja, að
eg hafi farið til Rouen — og annað
kemur honum alls ekki við, né held-
ur öðrum fremur, en mér þóknast —,
getur hann leitað upplýsinga í gisti-
hósinu „Hotel de la Poste" *í Rouen,
þar sem eg bjó, meðan er eg dvaldi
þar, — eður og int forstöðumann há-
tíðahaldanna eftir því, hvort honum
hafi eigi verið kunnugt um þangað-
komu mína.
Að öðru leyti finn eg eigi ástæðu
til, nje tel hina aiira minstu skyldu á
mjer hvíla, að svara brjefi ráðherrans
frekar, — þessu bréfi, sem mér reynd-
ar virðist líkara því, að nota ætti í
pólitiskri agitation, eða í hefnileik —
þótt eigi sé þess vænt — en að það
væri frá ráðherra íslands".
Brjef þetta mun vekja hina mestu
eftirtekt um land alt. Ritháttur sá,
sem þingforseti vor lætur sjer sæma
að nota gagnvart stjórnarráðinu er út
af fyrir sig ærið umhugsunarefni. En
innihaid brjefsins er þó ennþá furðu-
legra.
Forsetinn dirfist að staðhæfa, að
engum komi við, hvernig hann hafi
rækt starf það, sem honum var veitt
fje til að inna af hendi og lætur rað-
herrann vita, að honum komi ekki
annað við en það, hvort hann, Skúli,
hafi komið til Rúðu. Eins og nokkr-
um lifandi manni þyki það máli skifta,
hvort Skúli hefur verið í Rúðu eða
ekki, iir því að hann hefar með öllu
vanrcekt það erindi, sem honum var
falið og veitt fje til! Ur því að hann
gjörði ekki vart við sig við hátíða-
höldin, stendur á einu, hvar hann
hefur haldið sig meðan á þemi stóð.
Það skiftir ekki máli, hvort hann hef-
ur verið meira eða minna nálægur
hátíðahöldunum; hitt er mergurinn
málsins, hvort hann hafi komið fram
sem fulltrúi íslands eða ekki.
Og á því getur enginn efi leikið, að
það hefur hann ekki gjört. Nærri má
geta, að hann hefði fyrir iöngu iagt
fram sannanir fyrir sínu máli, ef hon-
um væri það á nokkurn hátt mögu-
legt. En nú tekur hann það ráð, að
svara stjórnarráðinu skætingi.
Og hvernig mun almenningi Iítast
á þá kenning forsetans, að engum
komi við, hvernig menn reki þau er-
indi, sem þeim hefur verið veittur
styrkur til af almanna fje. Á land-
sjóður hjer eftir að vera með
öllu rjettlaus gagnvart styrkþegum
sínum P
Þar sem Skúli víkur að því í brjef-
inu, að formanni hátíðahaldsins hafi
verið kunnugt um komu hans til Rúðu,
þá mun hann þar með eiga við það,
að hann — eftir því sem honum sjálf-
um hefur sagst frá í „Þjóðviljanum"
— hafði látið formanninn vita um
væntanlega komu sína til Rúðu, áður
en hann fór þangað. En eins og allir
sjá, er það ekki að mæta sem fulltrúi
íslands við hátíðina!
Fróðlegt verður nú að vita, hvort
„Sjálfstæðis“liðið færist það í fang, að
verja þetta athæfi.
*
Avarp,
sem háskólarektor B. M.
Ólsen ílntti Kristjaníu-
liáskóla
irá háskóla íslands.
A aldarafmæli hins konunglega
Friðriks Háskóla í Kristjaníu tel-
ur hinn nýstofnaði Háskóli Islands sjer
það sóma og fagnaðarefni, að eiga kost
á að bera fram heilla- og blessunaróskir
sínar.
íslendingar geta aldrei gleymt þvf,
hvaðan forfeður þeirra komu, þeir er
fyrstir bygðu Island; og vjer höfum oft-
sinnis sjeð þess vott, hversu norska
þjóðin minnist og skyldleikans| og lætur
ekki góðvildarhuginn fyrnast, nú síðast
við stofnun hins íslenska háskóla næst-
liðinn 17. júní. Vjer teljum það gæfu-
merki, að vor litli háskóli komst á stofn
sjálft aldarafmælisár Kristjaníu Háskóla.
Minnigar Islendinga og Norðmanna
frá söguöldinni og eftirfarandi öldum
eru svo samgrónar og fornbókmentirnar
á svo margan hátt sameiginlegur fjár-
sjóður beggja, að vjer þykkjumst full-
vissir um, að Háskóli yðar og Háskóli
vor gæti átt og muni eiga mörg sam-
hygðarmál á komandi árum, alla þá
stund, sem tunga Snorra Sturlusonar er
töluð á Islandi, og vonum, að ávallt
megi haldast trygt vináttusamband milli
vor og yðar.
Með þeirri innilegri ósk, að Háskóli
Norðmanna, sem á umliðnum hundrað
árum hefur unnið svo mikið og bless-
unarríkt starf í þarfir þjóðar sinnar og
vlsindanna, megi blómgast og eflast á
komandi öldum, sendir Háskóli vor há-
skóla yðar alúðarfylstn kveðju slna.
Guð blessi Kristjaníu Háskóla!
Háskólaráð ísland.
Reykjavik, 15. dag ágústmánaðar ign.
Björn M. Olsen. Jón Helgason.
rektor.
Lárus H. Bjarnason. G. Magnússon.
Leiðangur til Jan Mayen.
í byrjun ágúst kom til Seyðisfjarðar
enskt skemtiskip sem hafði innanborðs
um 20 manns, sem höfðu slegið sjer saman
til þess að fara til Jan Mayen. Voru
það mest vlsinda- og mentamenn frá Eng-
landi, Vmeríku og Þýskalandi, og var
í för með þeim Klinckowström barón
frá Svíþjóð, sem mikið hefur ferðast hér
á landi, og nú nýlega gefið út bók um
ísland á sænsku. Sömuleiðis var með í
þessari för Ameríkumaðurinn Russell sem
hér var á ferð í fyrra, og getið var um í
blöðum. Höfðu þessir menn með sér
alls konar tæki, bæði til þess a^- taka
ljósmyndir með litum, lifandi myné’r og»
annað sem þurfti til að sýna góðan á-
rangur fararinnar, þegar heim kæmi, en
þeim átti nú ekki að verða kápan úr því
klæðinu. Þeir hreptu ilt veður alla leið
til eyjarinnar, og þar var svo mikill sjó-
gangur og brim, að óhugsandi var að
komast í land, með því að eyjan var
hafnlaus, og urðu þeir að snúa aftur.
Komu þeir inn til Seyðisfjarðar á heim-
leiðinni, og sögðu sínar farir ekki sljettar.
Var með þeim nokkur óeining, því að
sumir höfðu viljað bíða lengur við eyna
til þess að vita hvort ekki lægði sjóinn,
en fengu því ekki ráðið, með því að
kolarúm var lítið á skipinu, og birgðir
ekki meiri en svo að þeir gátu rúmlega
komist til íslands. Urðu þeir því að
láta sjer nægja að klifra um fjöllin á
Seyðisfirði, taka þar myndir at fossum og
safna grösum og steinum. Hjeldu þeir
síðan til Færeyja og þaðan til Englands.
Eins og kunnugt er, liggur Jan Mayer
fyrir norðan og austan Langanes, álíka
langt burtu og Færeyjar. Þar búa engar
menskar verur, en fult kvað þar vera af
refum, selum og bjargfugli. Fáir hafa
komið þar á land, enda liggur eyjan
ekki á leiðum annarra en norskra sel-
veiðara og hvalfangara sem koma þar
stundum á ferðum sínum um íshafið.
Jan Mayen er nokkrar mílur á lengd,
aflöng í lagi, og snýr frá suðvestri til
norðausturs. Sá hluti eyjarinnar, sem
hingað veit, er lægri, en á norðaustur
partinum er geysimikið eldfjall að nafni
Beerenberg, uppmjótt eins og keila, og
jökli hulið, og er hæð þess hvorki meiri
eða minni en 8000 fet, eða á annað
þúsund meiri en Öræfajökull. Var það
ein af fyrirætlunum leiðangursins fyr-
nefnda, að komast upp á þetta fjall, því
að þar mun enginn íyr hafa stigið fæti
sínum. Má nú búast við því að um það
hefjist nokkurt kapp meðal ferðamanna
að komast til Jan Mayen og upp á
Bjarnarfell, því að eins og mennn vita
þá vex kappið með hverjum örðugleika
sem kunnugt verður um.
Hjer á landi hafa margir haft hug á
því, að fara til Jan Mayen, til dæmis var
fyrir þremur árum boðað til slíkrar farar
með auglýsingu í blöðum og gekkst fyrir
því Þorsteinn Jónsson gestgjafi á Seyðis-
firði. En það strandaði sem annað fleira
á samtakaleysi. — Engin þjóð hefurenn-
þá helgað sjer þessa eyju, enda óvíst,
hvað upp úr henni væri að hafa, en leg-
unnar vegna stæði það oss Islendingum
nærri að grenslast eftir um hagi hennar.
Hver veit, nema þar sjeu kol eða aðrar
námur, ef leitað væri vandlega.
H.
Hvað er að frétta?
Líkneski Jóns Signrðssonar
verður afhjúpað á sunnudaginn kemur.
Ætlast er til, að athöfnin fari svo fram,
að hornaflokkurinn byrji að spila á Aust-
urvelli kl. 472. Kl. 5 gengur mannfjöld-
inn með lúðraflokkinn í broddi fylkingar
undir hergöngulagi upp 1 stjórnarráðsgarð.
Þar verður fyrst sungið kvæði, sem Þor-
steinn Gíslason hefur ort undir laginu
»Eldgamla ísafold«. Því næst afhendir
Tryggvi Gunnarsson ráðherra minnisvarð-
ann fyrir hönd nefndarinnar. Munu þeir
báðir halda ræður, ráðherra og Tryggvi.
því næst verður sungið brot úr kvæði
Matthíasar til Jóns Sigurðssonar, »Snill-
ingur snjalli« (lag: »Sittar i högen«).
Ætlast er til, að allir viðstaddir taki þátt
1 söngnum.
Þar á eftir verða skemtanir suður á
Melum,' sem íþróttafjelagið hefur efnt til.
Lappnesk fjölskylda
kom hingað með »Ceres« á sunnudag-
inn var. Sýndi það fólk listir slnar í
Bárubúð á miðvikudagskvöldið, og voru
þar mikil býsn og ferleg læíi að sjá og
heyra. Höfuðþáttur skemtunarinnar var
hjónavíxla. Hempuklæddum presti var
draslað inn á leiksviðið í poka, en hjóna-
vígslan fór svo fram, að hann sló brúð-
gumann með blautri tusku, flaugst á við
meðhjálparann og þuldi upp úr sjer ein-
hverja vitleysu, sem enginn skildi. Bæði
var dansað og leikið á flðlu og var það
alt á eina bókina lært, einn hinn fárán-
legasti skrípaleikur, sem nokkru sinni
hefur sjest hjer. — Ótrúlegt er að fólk
sæki oftar slíka skemtun.
Björn Jónsson
fyrv. ráðherra kvað koma hingað með
Sterling hinn 13. þ. m. Eftir því, sem
ísafold segist frá, hefur hann nú náð fullri
heilsu aftur. Ólafur ritstjóri, sonur hans,
kvað undanfarið hafa verið vestur t Barða-
strandasýslu til þess að treysta kjósenda-
fylgi föður síns.
Sjálandsbiskup dáinn.
P. Madsen Sjálandsbiskup er nýlega
dáinn. Hatin var lærdómsmaður mikill,
en einn hinn afturhaldssamasti guðfræð-
ingur meðal Dana, og mjög forn og
kreddufastur í kenningu sinni. Óvíst er
enn, hver eftirmaður hans verður.
Afmælishugleiðingar
heitir pólitfsk ritgjörð, sem Sigurður
sýslumaður Þórðarson hefur samið og
nýlega er komin út. Er þar tekið til
meðferðar stjórnmálaást-andið, eins og það
er nú hjer á landi, á hundrað ára af-
mælishátíð Jóns Sigurðssonar. Ritgjörðar
þessarar verður ítarlega minnst í næsta
biaði.
Klúbbarnir.
A mánudaginn var mál það dæmt f
landsyfirrjetti, sem höfðað hafði verið
gegn þeim Emil Strand og Bendtsen út
af ólöglegri vlnsölu »í »klúbbum« þeim,
sem þeir hafa veitt húsnæði. Dómurinn
gekk 1 þá átt, að vfnsala þeirra hefði
verið ólögleg, og hefur nú bæjarfógeti
innsiglað vínbirgðir þær, sem þeir höfðu
undir höndum.
»Ceres«
kom hingað á sunnudaginn var. Með-
al farþega voru J. G. Halberg og frú
hans, frú Sigríður Bruun, Jónatan Þor-
steinsspn kaupmaður o. fl. — Ceres fór
síðan til Vestfjarða á miðvikudaginn.
Með henni fóru Jón Jensson yfirdómari
og Skúli Thoroddsen til ísafjarðar.
„Mormónavillaa".
Þótt jeg undirritaður sje ekki sendur
hingað til þess að eiga í þrasi og ill-
deilum við fréttablöðin, þá álít jeg rjett
að rita fá orð á móti grein þeirri, er kom
út í »Þjóðólfi« föstudaginn 18. ágústþ. á.
með yfirskriftinni: »Mormónavillan«.
Sú heiðraða kona (persóna), sem grein-
ina hefur samið, virðist mjer skrifa meira
af vilja en mætti, því að hún færir eng-
ar ástæður fyrir því sem hún segir og
hefur ekki þekking á málefninu. Hún
minnist á Lorenzo Anderson, er hún
segir, að flækst hafi hjer urn land alt.
En sannleikurinn er sá, að hann varhjer
mjög stuttan tfma og ferðaðist lítið út
frá Reykjavík. Hann hafði að nokkru
leyti þá reglu, sem tfðkast í útlöndum,
nl. að fara frá húsi til húss og bjóða
fólki smárit tíl lesturs.
Riti því, er sjera Friðrik gaf út á móti
Mormónatrúarlærdómi, mun hafa verið vel
svarað af íslenska trúboðanum Jóni Jó-
hannessyni.
Hún talar um e i n n Mormónatrúboða.
Við komum hingað t v e i r til Reykjavík-
ur 16. júlí í fyrra sumar og gerði jeg
reglulega vart við okkur á ísafoldarprent-
smiðju.
Það er ósatt, að jeg láti mikið yfir,
að mjer takist að telja fólk á að fara til
Ameríku. Það er ekki mitt verk. Þeim,
sem spyrja mig um Utah, segi jeg það,
sem jeg veit og þekki eftir 30 ára dvöl
þar. Jeg hef oft verið spurður um söfn-
uð vorn, sem blómgast á svo yfirnáttúr-
legan hátt, og stafar það af trúmennsku
við guð og menn og innbyrðis elsku, frið
og einingu,