Þjóðólfur - 10.07.1918, Blaðsíða 3

ÞJÓÐÓLFUR
67
nýkomið í verzlun
Andrésar Jónssonar, Eyrarlialka.
endurtekBingar, er sömu atriði í
sömu fræðum eða námsgrein þarf
að taka fram oft á dag, vetur
eftir vetur, ár eftir ár, áratug
eftir áratug. Enginn sanngjarn
maður getur ætlast til, að óreynd-
ir og litt þroskaðir nemendur skilji
kennnararaunir og kenslustrit. A
námsárum eru menn og harðir í
kröfum og hvatir í dómum. Þreytt-
ir kennarar mega engrar miskunn-
ar vænta, ef út af ber í einhverju.
En það er meinið mikla, að á
því brestur menn skilning, bæði í
sveitum, stjórnarráði og þingsal,
að kensla sé þreytandi, eins og
þá vanhagar sorglega um skilning,
hve óskapiega mikils virði góð
kensla er. Merkur prófastur, ein-
hver allra bezti maður kirkju
vorrar, hefir sagt mér, að sér hafi
veitt örðugt að koma fræðslu-
nefnd í sveit sinni í skilning um,
að kennarar gætu ekki kent lát-
iaust frá morgni til kvölds. Fræðslu-
nefnd bar það fyrir sig, að bænd-
ur gætu staðið og mættu standa
við slátt frá morgni til kvölds.
Hann kvaðst þá hafa hreyft hand-
legginn nokkrum sinnum, beðið þá
að leika það eftir sér og segja
sér síðan, hvort þeir héldu, að
þeir þreyttust ekki, ef þeir ættu
áð gera slíkt frá morgni til kvölds.
Þetta dæmi sitt hefði skerpt skiln-
ing fræðslunefndar ótrúlega vel.
Alþinnismönnum, er vorkenna
minst kennurum, væri ráðlegt að
flytja ræðu 6 stundir með 10 mín-
útna hvíld, frá kl. 8 árdegis til 2
Vasa-iir
(g-vi.ll og silfu.r>
karla og kvenna.
Úrkeðjur
sterliar og fallegar
i verzlun
^æírésar jjénssonar,
Eyrarbakka.
siðdegis, tala síðan nokkrar klukku-
stundir síðdegis frá 4—6 eða 7 og þá
heila stund hvíldarlaust. Þetta ættu
þeir að gera nokkrar vikur. Segi
þeir svo, hvað þeim sýnist um
slíkt starf. Þetta mega sumir reyk-
vískir kennarar gera og hafa þó
ekki svo mikið sem efni á að afla
sér nauðsynlegs bókakosts.
Fastir kennarar Mentaskólans
eru ekki skyldugir til að kenna
nema fjórar stundir fyrir þau laun,
er þeim eru ætluð. Höfundar þessa
ákvæðis hafa kunnað betur skyn
á starfi kennara, en sumir lög-
gjafar vorir, stjórnendur skóla-
mála vorra nú. Það er aðeins galli,
að svo hefir verið gengið frá, að
flestir kennarar mega fram eftir
allri æfi kenna helmingi meira en
4 stundir daglega og hrekkur ekki
til samt. Og afleiðingarnar hafa
bitnað á nemöndum. Þreyta kenn-
arans hefir smitað þá. Ðeyfð og
drungi dauðþreyttra stritenda á
kennarastóli hefir smogið inn í
ungar sálir og valdið áhugaleysi
þeirra á námi og andlegum iðk-
unum.
Að þessu mikilvæga málefni
verður síðar vikið.
Embættisafsögn Böðvars Krist-
jánssonar hefir haft ekki alllítil
áhrif á þingmenn vora, þá er finna
til ábyrgðar þeirrar, sem á þeim
hvílir. Þeir játa, að ríkið hafi
mist nýtan starfsmann, er ensku-
kennari Mentaskólans fer úr vist
þess. Brottför hans úr skólanum
færir löggjöfum vorum heim sann-
inn um, að það dugir ekki að líta
sömu augum á launamál starfs-
manna landsins sem litið var á
þau um seinustu aldamót. Og því
mega löggjafar vorir trúa, að fleiri
munu láta af embættisstörfum en
Böðvar Kristjánsson, ef kjör þeirra
skipast ekki skjótt verulega til
hins betra. Sparnaður í launamál-
um getur með því móti orðið
landinu dýrari en tölum verði
talið.
nýkominn í miklu úrvali
á yngri og eldri.
Verðið mjög lágt, t. d.
verkmannastígvél kr. 14.50
Skóáburður ,’r“vna,;lar°*
mjög góður í verzlun
^nðrésar jónssonar,
Eyrarbakka.
fást hjá
Andrési Jónssyni, Eyrarb.
Mentir og fræði.
Alfred J. Rdvad:
ísienzk húsagerðar-
list. islandsk Archi-
tektur. Kaupmanna-
höfn 1918. (Dansk-
islandsk Samfunds-
smaaskrifter Nr. 1).
20 bls.
Höfundur ofannefnds smáritlings, |
Alfred J. Rávad, er húsagerðar-
meistari og bróðir hr. Thors Jen-
sens. Hann hefir ferðast hér um
land og veitt húsagerð vorri eftir-
tekt. Og það er gaman að sjá
það, að hann heflr í húsagerð
vorri fundið snotran vísi til þjóð-
legrar listar í þessari grein.
-Margir harma það, að torfbæ-
irnir íslenzku sýnast ætla að líða
undir lok. Með sundum sínum,
bröttum þökum og göflum virðast
þeir stældir eftir fjöllum vorum
með skörðum þeirra og giljum.
Og hvort sem það er íslenzkt
landsiag eða íslenzkt húsaeíni eða
hvorttveggja, er sniðið hefir bæ-
ina, þá er það víst, að þeir eiga
mjög vel við íslenzka náttúru,
bæði að efni og gerð. Er fallegt
að líta heim á suma reisulega
totfbæi, þar er blasa við mörg
stafnaþil, ekki sízt ef bærinn stend-
ur hátt, eins og í Stóradal í Húna-
vatnssýslu, þar sem eg hefi svip-
mestan torfbæ séð. Aftur verður
því ekki neitað, að timburhús,
bæði í sveit og kaupstað, eru mörg
næsta tilkomulitil, og að þau eiga
einkum illa við í sveitum og stinga
4
lengi, að jafnvel hið rólega Indíánaeðli hennar stóðst nú ekki
lengur mátið: „Hvað ætlar faðir minn Alþabaska að gera“?
spurði hún.
„í iðjuleysinu linast vöðvarnir og stálharkan hverfur úr arm-
inum“. „En þegar hugsanirnar eru harðar sem steinn, er líkaminn
harður eins og líkamir hinna voldugu manna í Kimash hæðum.
Þegar boginn er löngu bentur, ber að varast örina".
„Það er ekkert svar“, sagði hún, „hvað ætlar faðir minn
að gera“?
„Þeir voru úr gulli, sem aldrei ryðgar", sagði hann. „Fullir
aðdáunar voru menn minir, er þeir stóðu frammi fyrir mér, og
aðrir þjóðflokkar litu þá öfundarauga, er þær fóru hjá. Nú eru
horfin hundrað tungl og einn rauður sumarmáni, síðan hið vold-
uga félag festi þá á axlir mér. Létt var að bera þá, en þó var
sem bæri eg heilan her. Enginn höfðingi mátti við mig jafnast.
Þessu er öllu lokið. Þegar þjóðflokkarnir fara hjá, munu þær hlæja,
og mínir menn munu fyrirlíta mig, ef eg kem ekki út til að
fagna þeim með gullskúfana á öilunum“.
„En hvað ætlar faðir minn að gera“? spurði hún enn.
„Eg hefi hugsað margt, og um nætur hefi eg ákallað and-
ana, sem ríkja. Ofan af tindi Grafarhæðar he,fi eg barið hina
hljómþýðu bumbu, hefi ákallað, og sungið ijóðið, sem vekur hina
sofandi anda, og eg kann ráðið".
„Hvert er ráðið"? í augunum brá fyrir ótta og áhyggju, og
mörgum sinnum hvarflaði hún augUnum af föður sínum til
verzlunarhúsanna og aftur á föður sinn. En höfðinginn þagði.
Þá leiftraði reiðin á andliti hans.
„Hví þorir faðir minn ekki að tala við barn sitt“? sagði hún.
„Eg skal tala skýrt. Eg elska manninn, en eg elska föður
úiinn líka“.
AXLASKUFARNIR
EFTIR
SIR GILBERT PARKER
Gamli Aþabaska, höfðingi Indíánaflokksins „Little Gree“, sat
við kofadyr sínar, og starði niður í dalinn, þar sem Penteeost
verzlunarhúsið stóð, og Mítawawa dóttir hans sat hjá honum,
og togaði ólundarlega í kögrið á fallegu skinnúlpunni sinni. Og
>að var von, að hún væri áhyggjufull, því að Fyles, verzlunar-
stjóri, hafði svívirt föður hennar mjög. Verzlunarstjóra einum í
Pentecost hafði fyrir tuttugu árum þótt Aþabaska góðs makleg-
ur, og gefið honum í launaskyni tvo axlaskúfa, sem einhver liðs-
foringi í þjónustú Englandsdrotningar hafði skilið þar eftir. Þetta
voru góðir, sterkir og vandaðir axlaskúfar, er vel þoldu slitið í
hinum miklu veizlum og embættisvastri Aþabaska, sem jafnan
bar þá við slík tækifæri. Þjóðflokkur hans dáðist að þeim, þeir
voru furðuverk í augum annara, og margir höfðingjar litu þá
öfundarauga. Það var mælt, að Aþabaska bæri þá með sæmd,
og væri jafn rólegur og hátíðlegur í framkomu sem sá maður
skal vera, sem öðrum fremur heflr verið sómi sýndur.
En árin liðu, og til verzlunarinnar í Penecost kom maður,
sem ekki þekti Aþabaska. Hann var ungur, hár vexti og hraust-
ur, bráðlyndur var hann og, en þekti 'ekki vitund mannlegt eðli;