Þjóðólfur - 10.07.1918, Blaðsíða 4

68
ÞJÓÐÓLFUR
Arni Eiríksson.
Heildsala
Smásala.

Talsími: 265. Pósthólf 277.
Yeínaðarvörur, Prjónavörur
mjög’ f jölbreyttai*.
Saumavélar
með hraðhjóli.
Verksmiöju-
ábyrgð til 5 ára.
Smáyörur er snerta saumavinnu og hannyrðir,
Þyotta- og hreinlætisTörnr, beztar og ódýrastar.

Gosdrykkja og aldinsafagerðin
,SAN1TAS‘
í Reykjavík
mælir með vörum sinum. Notar að eins n^7
aldini og beztu efni.
Alt vatn er dauðhreinsað og jafnan gætt hins
mesta hreinlætis í hvívetna.
Guðrn. Björnson, landlæknir, er eftirlitsmaður.
Spyrjist fyrir um verð og biðjið um s5rnis'norn.

(Brödr. Braun) er bezt
Kostar kr. S.C50. Verzlun
Andrésar Jónssonar, Eyrarbakka.
ónotalega í stúf við fjárhús og
hlöður, er gerð eru úr torfi.
Þeim öllum, er torfbæjum unna
og sjá eftir þeim, verður það því
víst fagnaðarefni, að útlendur húsa-
gerðarmeistari hefir talið þá að
nokkru nýta og fagra, og að hann
er þeirrar skoðunar, að þróun í
þessum efnum, „hefir framleitt
frækorn, er ný íslenzk bygg-
ingarlist getur sprottið upp af, ef
vel er að farið". Hann ritar svo:
„Bæði í grunnmynd og hinu ytra
sniði torfkirkjunnar og hins gamla
íslenzka bæjar eru fyrirmyndir,
gotnesks uppruna og eðlis, er sem
bezt má nota við ætlunarverk og
byggingar í framtíðinni. Hinir
traustu þykku hliðveggir og sund-
greindu gaflar með hvössum þök-
um eru ágætur grundvöllur til að
reisa á fyrirmyndir til bygginga
með þjóðlegu sniði og í samræmi
við landslagið". Hr. Rávad hefir
orðið þess var, að íslendingar hafa
litla trú á, að nokkuð geti sprott-
ið af islenzkum listfræjum, er
ræðir hér um. „Eg hefi reynt að
tala við ungan íslenzkan lista-
mann, um notkun hinna gömlu
þjóðlegu fyrirmynda, er eg gat
áður, en hann veikst undan, rétt
eins og sá, sem á tal við mann
með sérkreddum þeim, er hann
þekkir, en vill ekki sjálfur láta
leiðast út í“.
Hr. Rávad gerir meira en benda
á, að bæir og kirkjur geymi vísi
þjóðlegrar húsagerðarlistar. Upp-
drættir fylgja ritlingnum, er sýn-
ir, hversu honum kemur í hug að
byrja megi. Þar er t. d. framhlið
á kirkju, klukkuhlið og sveita-
bær. Hann gerir ráð fyrir, að
klukkustöpullinn verði reistur yfir
sáluhliði. „Þessi stöpull er í raun
og veru ekki íslenzkur að uppruna,
en það er ekki nema eðlilegt, að
í hliðinu sé dyraumbúningur (dyra-
stólpar), sem sé gerður svo hár,
að klukkurnar geti hangið þar;
með þessu má sneiða hjá erfið-
leikum á eðlilegan hátt; turn með
spíru upp úr á svo lítilli kirkju getur
ekki samrýmst við kröfur listar-
innar“, segir hr. Rávad.
Ritstjóri Þjóðólfs er maður ófróð-
ur um húsagerð og getur engan
dóm kveðið upp um uppdrætti
þessa. Getur það eitt sagt, að hon-
um þykja þeir ijómandi fallegir.
Hitt er annað mál, hve hentug
slík hús væri. Guðmundur próf.
Hannesson mun rita rækilega um
ritling þenna í næsta hefti Skírn-
is, er kemur út innan skamms.
Eitt er ámælisvert í ritlingnum:
Það er, að ekki verður annað séð,
en hr. Rávad kalli Kaupmanna-
höfn höfuðstað vorn, eða það má,
að minsta kosti, skilja orðalag
hans svo.
Þingmenn ættu að lesa ritling
þenna og athuga tillögur hr. Rá-
vads um þörf landsins á húsa-
gerðarmönnum „með fullnaðar-
námi í list sinni, gáfaða innborna
menn, sem þekkja sögu og fram-
farir landsins".
og
fðiálHnr
keyptar hæsta verði
(hvor tegund fyrir sig) í
V0ruhúsinu.
Ritstjóri:
Signrðnr Guðmnndsson.
Sími 709.
Prentsmiðjan Gutenberg.
2
dramblátur og ráðríkur var hann, en ekki vitur að því skapi,
og hugrekkið meira en háttlægnin. Hann var einráður i öllu,
þoldi engin afskifti annara, og fór með Indiánana svo sem væru
þeir þrælar félagsins en ekki vinir þess og bandamenn. Hann leit
og Mítawawa hýru auga, og hún ekki síður hann, en langir tím-
ar líða, áður en það sæist, hve djúpar rætur þessar tilfinningar
áttu. Stúlkan naut mikillar virðingar meðal hinna ungu manna
þjóðflokks sins og margir þeirra rendu til hennar hýru auga, enda
var hún fögur, og höndin lipur og hög við sauma. En það barí
frá, hve vel hún fór með boga og örvar, og allra kvenna fót-
hvötust var hún. Vart varð við óánægju út af því, að hvíti mað-
urinn, Fyles, kom oft og sat í híbýlum Alþabaska, og loks var
það, að Konto, ungur Indiáni, stöðvaði Fyles á förnum vegi, því
hann gat sér mjög rétt til um ætlun hans, ög bað hann með
mestu ró og stillingu að sanna ást sína með því að berjast við
sig til þrautar, vopnlaus, og skyldi sá, er banaorð bæri ,af öðr-
um, heygja hinn þar sem hann félli. Fyles var ekkert flón, og
ekki var hann heldur ragur. Það hefði Verið fásinna að hætta á
að láta eftir fólkið og verzlunina forustulaus, og bleyðiskapur hefði
það mátt heita að hafast ekkert að. Fyles greip því upp skamm-
byssu sina, og bauð keppinaut sínum að lalla á undan sér til
húsanna. Þessu hlýddi Konto mjög stiljilega, en bað hann láta
sig hafa nokkuð að reykja á leiðinni.
Fyles krafðist þess, að Aþabaska. sæti í dóminum, og gerði
Konto að minsta kosti rækan úr flokki sínum, og gaf jafnframt
í skyn, að komið gæti til mála, að hann yrði að senda Konto
kúlu í höfuðið fyrir þrjósku hans, ef eigi væri látið að orðum
hans. Hann hafði hér um mörg stóryrði í nafni Huðsonfjarðar-
félagsins, og furðaði stórlega, er Aþabaska lét þau sem vind um
eyrun þjóta. — En er höfðinginn hafði hugsað málið lengi, drukk-
3
ið kaffi og etið, hvorttveggja á félagsins kostnað, lýsti hann yfir
því, að hann gæti ekkert gert, því að Konto hefði boðið kosta-
boð, og hér hefði liðið hjá hið ágætasta tækifæri til mikilshátt-
ar einvígis. Þetta var sagt í viðurvist nokkurra minniháttar em-
bættismanna Indíána og skógarbúa. Fyles var hégómagjarn og
skapið óþjált. Hann formælti nokkuð, óð fram að höfðingjanum
með rausi miklu og reif af öxlum hans skúfana til smánar hon-
um og refsingar. Aþabaska mælti ekki. Hann reis á fætur og
rétti fram hendurnar svo sem beiddi hann um að fá aftur skúf-
ana, og er Fyles neitaði, hvarf hann á burtu, og sveipaði skikk-
junni upp um axlirnar. Áður var honum gjarnt að láta hana
síga nokkuð, svo að sjá mætti merkin tignar hans og bandalags.
Þetta var í það mund sem Indíánar voru að búast á vís-
undaveiðar, og er foringi þeirra hélt kyrru fyrir í kofa sínum
og vildi ekki ganga út, fóru þeir til hans og spurðu, hverju þetta
sætti; og Jþeim var skýrt frá því. Þeir vildu gera veður af, en
hinn aldraði foringi kvað þessa deilu koma sér einum við, enda
lézt hann mundu skipa henni, svo sem honum þætti vera mega.
Hann vildi ekki fara á veiðar, en kvað Konto skyldi koma í
sinn stað, og er mennirnir kæmu aftur, skyldu þeir hafa veiziu
stóra, því að þá mundi málinu lokið.
Meira en hálfur mánuður leið, og þá kom Aþabaska út úr
kofa sínum, út í dagsbirtuna, fyrsta sinni eftir að liann var sví'
virtur. Hann og dóttir hans sátu þögul og starandi úti fyrir kofa-
dyrunum. Engin orð höfðu farið milli Fyles og Alþabaska, °S
ekki höfðu þau hafst orð við heldur, Mítawawa og Fyles. Verzlun-
arhúsin voru nú nálega mannlaus, því að kynblendingarnir höfðn
og farið á vísundaveiðar, og heima voru aðeins verzlunarstjórinn,
skrifarinn og matsveinninn Duc, kynblendingur.
Mítawavra varp öndinni óþolinmóðlega. Hún hafði þagað sv®