Lanztíðindi - 07.01.1850, Page 3

35
hinar aðrar tegnndir, t. a. m. laungu (g. molva),
keilu (g. brosma) og isu (g. aeglefinus) fiykir verzl-
unarmönnum minna variö. Jýegar hin fyrstlalda af fiski-
tegunduin þessuin er verkuð einsog saltliskur, gengur
hún þó vel út í heitu löndunum, af þvt að liún geym-
ist vel í hita og því tlytja vesturheimsmenn liana enda
til Canton og Manilla.
Áðuren menn fundu Nýafúndland 1497, urðu kat-
hólskar þjóiir að sækja fisk sinn til Norvegs oglslanz,
en eptir það urðu menn þess bráðiim varir, að þar var
Tandðijrður af fiski og tóku þá suðlaegu þjóðirnar að
g;jöra þángað út fiskiskútur, og fjölguðu þær óðum svo
mjög, að sumarið 1578 áttu Frakkar við vesturálfu
strandimar 152 fiskiskip, Spánverjar 123, Portúgals-
menn 50 og Enzkir 23. Á öndverðri 18. öld komust
fiskireiðar þessar einkum í hendur Enzkra og árin
1787—89 fóru eptir meðaltafi 402 stór eirzk skip ogl9ll
minni til liskiveiða á miðinn nndir Nýafúndlfindi og vóru
á þeiiu 10,S58 manns. Meðan stóð á stjórnarbiltíngun-
um á Frakklandí fóru fiskiveiðarnar í vöxt og er fiski-
atlinn þau árinn metin ár hvert 25 tnillíónir dala. I
friðnum, sein kendur er við Parisarborg afþvíað liann
var saminn þar, feingu Frakkar aptur forn rjettindi
sín og siðan liafa fiskiveiðar Enzkra undir Nýa-
fúndlandi farið æ mínkandi, sro að þeir nú sem stend-
tir fiska þar lítið sem ekkert, en þarámót talsvert við
lönd þau, er þeir eiga norðarlega í vestiirheimi.
Eptir skýrslum þeiin, er seinast Irafa verið gefnar
út á prentil), eru 1,033 skip, er taka 38,733 lestir, að
fiskiveiðiim við Nýafúndland, en af þeim eiga 299 heiina
þar á eyunni og rúmá þau 11, 766 lestir, auk 3,797
báta, sem veiða netafisk. Eptlr 12 ára meðaltali eru
þaðan árlega fluttt
til Spánar, Portúgals og Italíu 235,646 skp. af saltfiski.
— Bretlanz ens mikla........... 16,893 —
— Vesturindía.................. 32,784 —
— enzkra landa í vesturálfunni . 4,796 — —
samtals árlega 297,119 skp.
Aflinn af netafiskinum liefur aldrei verið eins mikill og
1815; þá vóru flutt frá Nýafúndlandi 415,269 skp. af
saltfiski. Verðið á fiskinum befur leikið á 8 — 12 s.
,,qvintal“ eða eptir 12 ára nieðaltali:
hezti (merchantable) 10s.9 d. qvint. eða 15 rd. 32 sk. Skp.’)
meðal (madeira) 9s. — — 12— 64-------------
lakasti (vestindies) 7s.6d. — — 10— 48----------------3)
Fiskinum er skipt í S. Jolins eptir gseðuni í þrjá staði,a:
Mercliantable eða gallalaus, sein er flutliir til miðjarð-
arbafsins. Madeira hlakkur eða sólbrendur, er sendur
til suðuraiiieríku. Vcstinilies, úrkastsfiskur til Jamaika
og Irlanz. (framhaldið síðarj
Um náttúruafbrigbin, er Gestur Vestfirðmg-
ur seffir frá.
(cptir skólakcnnara riddara B. Gunnlaugsson)
II.
Dýrið, sem Gestur Vestfirðíngur sagði frá árinu
áður bls. 41 og 42 að hafi sjest í Yztey hefur að lík-
indum verið Otur (Lutra). Allir eru otrar af Výslu
kyni (Mustelæ); þær hafa allar lángvaxinn og liðugann
búk með lágum fótum. Otrarnir hafa þaraðauki sund-
fit á milli tánna og höfuðið flatt að ofan.
Sæoturinn (Mustela Iutris, eða lutra marina) verður
l^ alinar lángur, halinn ^ alin, framfæturnir 12 þuml.
apturfætur 15. þiinil. Hann hefur silkimjúkt skinn, þjett-
hært og stutthært, helzt gljásvart, en stundnm jarpt.
Loðnar eru tær á honmn. Hann er í Norðurameríku
og í kalda hafinu milli Asiu og Ameríku. Kvenndýr-
ið fæðir 1 únga í senn, og það á landi, her hanníuiunn-
inuin sofandi uppilopt, leikur sjer að honum eins og
soppi, kastar honum í vatn, svo hann læri að synda, en
tekur hann þaðan aptur þegar hann þreytist og kyssir
hann eins og blið móðir. Til eru otrar alhvítir, en mjög
sjaldgæfir, eru þá líklega gamlir og ofslægir til að veið-
ast. iþeir synda ágætlega og eru fljótir að hiaupa';
segir Steller, að varla verði fallegra sjeð en þetta silki-
klædda svartgljáanda dýráhlaupi; hefurhannnákvæm-
lega kynnt sjer þetta dýr á Kamtschatka, og er eptir
honum haft mestalt það, sem hjer er sagt um það.
jþetta dýr vil jeg helzt tilgeta, að sje það, sem Gest-
urinn uintalar. Eða hvornin mun annars tilkomið nafn-
ið Oturárdalur eða Otrardalur? Viti menn ekki af sög-
uin uppruna þessa nafns, þá sýnist það nafn benda til,
að þar bafi otur verið, eða hafi haldið sig við á þá,
er þar rennur, o» veiðt í lienni. j>að ætti þákannskje
að vera vatnaoturinn, er hjer verður seinna sagt frá.
Jiar á mót sýnast otrarnirá Breiðafirði (síá Gest Vest-
firðíng 3. ár bls. 65) hafa verið sæotrar, er flækst hafi
að landinu á ísum frá Ameríku, líkt og birnirnir frá
Grænlandi.
Annar otur er til, sem kallast Vatnaotur, Ferska-
vatnsotur (Mustela lutra eða Lutra vulgaris) lítið yfir
1 alinar lángur og ^ al. bár, dökkjarpur ofantil, hvít-
grár neðantil með berar tær; lieldur sig við tljótin í
Norðurálfunni og Norðurasíu, alt til Kamtschatka, einn-
ig í Persíu, en ekki í Ameríku. Á veturna er sagt, að
þessir otrar fari um vakirnar sfanuin ís og koini frain
í öðruro vökum, og veiði fiska. Úngana kvað meiga
venja til fiskiveiða.
J>riðja«lags otur er Brasilíu oturinn (Lutra brasjl-
iensís). Haitn er lílið stærri enn vatnaoturinn, rauð-
*) Colonial library VI. 310. !) samast. VI. 314. 317. s) þaraðauk er árlega flutt út frá Nyafúndlandi af öðru
fiskmeti 2,865 kjeröld af laxi; 1,799 tunniir af síld, 456 tunnur af upsum, 123,710 tunnur lýsis; 601,742 selskinn og
2,090kúta af fiskitúngum og söltuðum sundinöguin. Meðalverðið liefur verið þetta:62s. lOd.fyrir ,,Tjerce“ af laxi, eða
pimdiö á 9j sk. 11 s. 10d.fyrirtunnusíldar,tiinnan á 5^rd. 22 Lst. 8 s. „Tons“- lýsis, tunnan á20rd. INyafúndlandi
má ekki sigla upp nema einúngis eina höfn, er kaliast S. Johns og þaðan eru allar vörur íluttar til annara landa;
því mundi trauðlega nokkur trúa, að lanzmenn hjer láti sjer ekki lynda 30 lögskipaðar hafnir, þó vörumegn Islanz
sje, ef til vill, naumast tólfti partur þess í Nýafúndlandi.