Bóndi - 19.04.1851, Blaðsíða 9

73
Raðabyggingin er nú oröin mikiö tiökanlegri en hin, og
er hún álitin bæði fallegri og líka þykir það sparnaður við
veggjableðsluna, að geta haft einn vegg undir tveimur liús-
vænt fyrir þann, e5a þá, sem veikir eru orðnir, heldur fá þeir heilbrigðu
pví heldur sama sjúkdóm, sem loptið er óholiara inni hjá þeim veiku,
jtegar þeir koma inn til jteirra eða sofa í sama húsi sem þeir eru í. Menn
hafa opt dæmi til ftess, að rotnunarsóttir hafa komið upp, hvar mörgu fólki
er eins og safnað saman í litlum hýhílum, og hafa þær úthreiðst þaðan og
orðið mörgum að hana, sem hefði mátt hiudra í fyrstu, liefði vel verið
hirt uin, aö lialda hreinu lopti í húsinu, með því að hafa jafnaðarlega
opinn I eða 2 glugga, hvar óvanalega margt fólk sefur i einu herhergi, t,
a. m. i sjóhúðum hvar margar skipsafnir liggja í á vertíðum, og í fjölmennum
haðstofum. Jiegar einn eða fleiri eru veikir orðnir, ætti opt á hverjum degi
að opna glugga á þeiin enda, eða jteirri hlið af herherginu, sem er i hlje
fyrir vindinum í hvert sinn, ef vindur er. Hvar raki er í húsum, minkar
hann nokkuð við að hafa jafnaðarlega opna glugga þegar þurviðri eru og
þerrir, en raki er ei að eins vondur gestur í húsuin að því leyti hann feigir
ogskemmir marga hluti., heldur er hann líka mjög óhollur, einkum unguni
liörnum, liklega inest af því, að þau koma sjaldnar út i hreina loptið,
lieldur en fullorðnir.
Að varna raka í húsum, er ei allstaðar auðvelt, því hann er gjarn-
an mestur hvar hús standa lágt, eða á niýrlendi, einkum ef þau Iika cru
gralin í jörð niður, en rakaminnst eru þau, sem hyggð eru á lióluin og liarð-
lendi og hafa nokkurn grunilvöll, svo að gólfið í húsinu er hærra, en yfir-
horð jarðarinnar fyrir utan; Sá eini vegur til að minka hann, er, að
þurka sem bezt húsin innan á sumruni, ineð því að liafa opin vindaugu,
og hafa gættir opnar allt sumarið, hvar þiljur eru, svo að húsið allt þorni
sein bezt á sumrin, og með því að varna leka, og sjá um, að ei renni vatn
inn í hæina livar þeir slanda mjög' lágt, og loksins með þvi, optsinnis að opna
glugga líka á veturna þegar þurt veður er. Ofnar í bæjmn eru svo sjald-
gæfir hjer á landi, að varla eru teljandi, annars þurka þeir vel. Loksins
iná geta þess, að öll íveruhús, hvort heldur eru brúkuð til svefns eður
setu, eða hvorutveggja, ættu ætíð að vera hrein og þokkaleg, svo að eng-
in óhreinindi safnist þar saman, allra sízt má ueitt það, sem af er ó-
lykt eða ódaun, safnast þar sainan, eða vera þar að staðaldri, því allt
það gjörir loptið einstaklega óhollt, og óheilnæmf. Lopt ogþiljugólf, ættu
ætíð að vera hreinsuð og þveigin í hið minnsta einusinni í viku; Ilúsaskúm
migla og þessháttar ætti að sópast hurtu bæði úr öllum krókum, hornuni,
neðan af lopti og þekju, því öll slík óhreinindi þegar þau safnast saman
gjöra loptið óheilnæmt, og þó gólfin sjeu víðast hjer á landi jarðgólf, niá
þó halda þeim þurruin og hreinum eptir því sem verður, hvar ei er