Norðri - 01.08.1854, Blaðsíða 4

á&ur þjófcin varí) vör vií), aí> stjórnin beytti og
hefur beytt, ýmisiega lögubum undandrætti á úr-
sliti málsins, þótt hún árlega síÖan haíi ver-
ib beÖin um, ai) því yrfei hraÖaö sem bezt mætti,
og naubsyn þess skýlauslega af máluÖ fyrir
henni; enda hafa danskir kaupmenn og áháng-
endur þeirra ekki sparaí) ab spilla máli Islend-
ínga f þessu efni, bæÖi til ríkisþíngsins f Dan-
mörku og víöar.
þaÖ mun því flestum, sem nokkurt skin bera
á almenníngs gagn, og abferb danskra kaupmanna
í verzlunar vibskiptura vib Islendínga, í augum
uppi, ab hin inesta þörf sje á, aÖ sem fljótast
yrbu reistar einhverjar skorbur viÖ einokun þeirri,
er þeir kúga landib mei), ekki sízt á sumura
verzlunarstöbum þar, sem einstakir eru; en
hvernig aii slíkar skorbur yriiu bezt reistar, hafa
Ísfirbíngar ekki einasta sýnt, heldur þar aÖ auki
hvernig aublegb og velmegun landsins yrfei auk-
in hvai) afla og útrjettíngarnar til sjávarins áhrær-
ir, nl. meí) því, ef komi?) væri þiljuskipum á gáng
kríngum land allt. þ>ví setjum, ai) hverri sveit
viii sjávarsííiuna tilheyrbi 1 eÖa fleiri þess liátt-
ar skip, mundi þá ekki gagnlegra fyrir Islend-
fnga at> flytja vörur sínar til þeirra varzlunar-
staba vii) Iandií), hvar betra veri) væri á út-og
innlendum vörum, heldur enn þurfa ab neyÖast
til aí> una vib þá verzlunarslabi, .sem vegna af-
stöbunnar bæbi geta kúgab allar þeim næstiiggj-
an'di sveitir meb verbhæbár mun á vörunum, og
þar ab auk haft skemmdar vörur á bobstólum
fyrir sama og enda meira verb, heldur enn abrir
kaupmenn óskemmdar, og þar í vibbót láta vöru-
skort vera vib slíka verzlunarstabi, til þess ab
menn hljóti ab kaupa skemmdu vörurnar meb ok-
urverbinu, eins og títt var á Raufarhöfn næstl.
sumar, vegna þess ab reibárinn þar vissi ná-
kvæmlega ab sveitin sem þángab þurfti ab leita
naubsynja sinna, ekki hafbi tök á ab leita ann-
ara verzlunarstaba. þab er líka alþekkt, ab verzl-
un Dana er ekki jafn einokunarsöm allstabar vib
landib, t. a. m. Reykjavík, Akuruyri og víbar. Fyr-
ir utan þessa flutnínga nytsemi sem af þiljuskip-
unum mætti ieiba, mundi sú?ekki minni ab halda
þeim þess á milli til aflafánga, og sýnir þab bezt
livaba bjargræbi ■ og aublegb ab þau færa á
land, þar sem ab þau nú tíbkast, frá hverju ab
dagblöbin nú ljóslegp skíra, og mundi hib sama
gagn af þeim leiba víbar kríngum landib, ef ekki
skorti einíngu og samtök til ab koma þeim á
gáng. Eba hversu tilfinnanlegt má þab ekki vera
fyrir þjób þá, sem farin er ab unna framför sinni
og vísindum, ab sjá útlendar þjóbir flytja árlega
yfir mörg hundrub mílna leib, lífsbjörg og aub-
legb frá ströndum lands síns, enn innlendíngarn-
ir, sem slíkt heyrir til méb rjettu, sitja á fjöru-
steinunum og ab eins dást ab listum og kunn-
áttu hinna, án þess ab hafa minnstu vibleitni á
ab afla sjer nokkra hagsmuna meb sama hætti.’
Hin frjálsa verzlun — ef hún fengist nokk-
urntíma — mundi því ab'eins geta orbib Islandi
ab libi, ab þjóbin hefbi eitthvab talsvert til ab
verzla meb, hvab ekki getur þó orbib eins og
þyrfti, nema ab atvinnuvegir landsins, bæbi til
sjós og lands, fjölgi og eflist. þ>ab er kunnugra
enn hjer þurfi frá ab skíra, ab mikill þorri manna,
getur valla og ekki lokib skuldum sínum árlega
vib föstu höndlunarstabina í landinu, auk held-
ur ab geti notib nokkurra hagsmuna af verbhæb-
armun lausakaupmanna, og hvernig gæti slíkir
fátæklíngar haft nokkur not af frjálsri verzlun?
því ólíklegt er ab útlendar þjóbir viiji opt flytja
vörufanna út híngab, til þess ab færa þá ab mestu
eba öllu leyti óselda til baka aptur, ebur ab selja
þá fastakaupmönnum sem brátt mundu aptur
selja þá meb okurverbinu, og hvaba gagn hefÖi
þjóbin af slíkri frjálsri verzíun? AÖ vísu eru
þab auÖmennirnir í landinu sem færir eru um ab
byrja á, ab verba eigendur þiljuskipanna, ann-
aÖhvort í fjelagskap ebur einstaklega; en undr-
unarvert er hversu lítin gaum ab þeir hafa gefib
ab þörf landsins í slíku efni, jafnvel þó þeir ár-
lega hafi kvartab og kvarti yfir mebferÖ danskra
kaupmanna á sjer og öÖrum í verzlunarvibskipt-
um, og hins vegar vita ab flutníngar á íslenzk-
um vörum til ýmsra verzlunarstaba, sje þab eina
mebal til ab koma nokkuÖ í veginn fyrir okur
nefndra kaupmanna, eins og líka þab, ab slíkir
flutníngar, ekki gætu almennt framkvæmst meb
neinum umsvifa og kostnabar minni máta enn á
þiljumskipum. AÖ sönnu hafa sumir ekki ósjald-
an hreift þessari spurníngu: „hvernig fer ef
skipiÖ tapast?“ en allir þeir sem þekkja til
undanfarins ástands Islendínga, munu álíta spurn-
fngu þessa meir sprotna af óvana ab ráÖast í
nokkuÖ sem til nýbreytni horfir, heldur enn af
skeytíngarleysi um almenna velfarnan ebur af
nyrfilshætti; samt sem ábur hefur þeinkíngar-
háttur þessi staÖib þjóbinni almennt fyrir fram-
förum, jafnvel þó vitanlagt sje ab þeir aubugu