Norðri - 01.01.1856, Side 7

7
faka, þútt þeir liufgra^ir leiti sjer inatar á livíldardpgi";
og þannig hefur Davíb konnngur skilií) boííoríií), þ'í ella
hefí)i hann ekki gjiirt þaT, sein hann gjörTi á h'ildardegi
Kn þjer tmnir farísear og skriptlærTii! sem bindiT
mönnuni þungar byrTir, og fyrirbjóíib aT gjora kjærleikans
hfdgasta rerk á hvfldardegi , h'ernig sem á stendur, leyfic)
þó prestum ylbar aí) vanhelga hvíldardaginn meí) vinnn í inust-
erinu, og þannig vertií) þjer sjálfum y^bur ósainhljóíía af þ'í
þjcr bindiT) yTur vií) bókstafinn, sem deyfcir, en sieppiT)
andanum, 6em lífgar; boT'orT'i?) eigiT) þjer vissnlega aí) halda,
og þjer gjöriT) þab í anda og sannieika, ef þjer brúkiT) hvfld-
ardaginn til uppfræt)iiigar og s'ölunar sálunni meT) giiTleg-
uui hugleiTMngum, ng forsómií) ekki uppfyllingn lielgrar skyldu
wær hún aT) ber á h'íldardegi. svo seni aT) auTsýna í verki
góbfvsi og mannelsku.
f>annig eiga öll but)orT:in andlega aT) skiljast, því allt
lögmáliT) er heilagt. og gott, og hver, sem hvetur aTra til
aT) brjóta eitt af boTorTunum eptir þessum skilningi á þcim,
niun minnstur kalUst f himnaríki.
Eptir tniarhöfuudarins á'ísun, fæ jeg ekki skiliT) þessa
til nefndu staTi N. T. öTruvísi, en vera kann jeg misskilji
þá, og h'órt svo er, langar mig aT) fræTast um, þ'í eitt af
tvennu verTur aT) vcra, annaThvort jeg misskiji þá, en hin-
ír, scm ekki álíta 3. boTorTiT) jafuheilagt liinum boTorT-
uniim, skilji þá rjettilega, ellegar aT) jeg skilji þá rjett, en
liinir sjeu á þeim villunnar vegi, er jeg ekki vil ]ýsa freni-
ur fyr en jeg hefi fe.ngiT) upplýsandi s'ar í þessu máli,
og ætla jeg aT) bíTa þess í hæfllegan tíma. En skyldi þessi
áskorun mín yerTa hrópandans rödd í eyTimörku, þá verT)
jeg aT) taka þögn þeirra, er mál þetta nánast snertir, anu-
aTilnort svo se.m þeir ekki treysti sjer aT) hrekja mfna mein-
ingu incT) röksemduin af ritningunni, eTur þeir ætli sjer aT
traTka þessu lieilaga málefni ineT fyrírlittiingar þögn; en
farí svo, mót von minni, þá lýsi jeg því hjer meT) yflr, aT)
jeg muni cngum þeirra maiiua hlífa, sem á síTasta alþingi
studdu aT þvf, aT sunnudagshelgin náTi ckki lengd sinni,
heldur npinberlcga lýsa, hvflík aT verk þeirra sjen, og hrópa
þá svo hátt, aT ekki verTi lengur svefnvært á koddauum, þv í
mjer er full alvara aT reyna til þess, aT fá þessari nýu
helgidagatilskipun svo um breytt, aT hún nái ekki aT eyTi-
leggja cpinbera giiTsdýrknn á Islandi, hvaT nógsamlega er
sannaT, hún í nærverandi búningi ónmflýanlega gjöri meT
tímanuin, aT minnsta kosti alstaTai þar, sem kirkjuvegur er
svo langur og örTugur, aT sú afsknmmtaTa helgi verTur úti
á‘.nr heim er komiT, þó hún má ske verTi ckki aT tjóni
kirkju og guTrækni Keykjavfkinga, og yfir höfuT suTurnes-
inga, livar víTast hvar er örstutt til kirkjutinar, og hvar
almúgi laTast svo ágætloga til guTrækni af skínandi eptir-
dæmi svo margra há-og lág- yfirvalda, er þar eru saman kom-
in, og lýsa munu í þessu scm öTru góTu og guTlegu sem
Ijós í myrkri, sanik'æmt skyldu þeirra; en svo fogru Ijósi
höfum vjer ekki aT fagna sveitabúar, cg höfum þ'f meiri *
þörf á, aT allt í helgidagalöggjöf vorri, freinur hvetji til
en tálmi kirkjurækni, og yflr höfuT, aT hún beri ekki meT
sjer ókristilegan óguTræknisanda; og á þvf vona jeg aT
leiTrjetting fáist^á næsta alþingi 1857, ef sannkristiiegur
andi fær aT ráTa þar flciri atkvæTum manna en síTast.
IIvaT nú hiT gíTara málefni áhrærir, er jcg hjet um aT
tala, þá kaun uiá ske mörgum aT sýnast þaT óvrTkomand;
höfuTtiIgangi lína þessara, sem cr aT fá rjcttan skilning
á kristinndómsins lærdómi um sabbatshelgina, og fá lagfær-
ingn á h' lgidíiga-tilskipuninni; en þaT er ekki örTugt aT sýna,
aT þetta er í nánu sanibandi hvort viT annaT. Sunnudaga-
tilskipunin er einasta yngri á'öxtur af söniu eitrnTn van-
trúarrót, er fóstur hins sama anda, er auTsjáanlega -stefnir
í söinu átt, nl. hægt og hægt aT smeygja iun í kristnina
skynsemistrúnni (Rationalismen), hverrar játendum kristur
er, sumum heimska en sumuni hncixli; hvers ljósasti vott-
ur cr á meTal vor, aT lögleidd er yfirtroTsla hans boTorTa;
álft jeg þvf á rjettnm staT aT hreifa þessu málefni ásamt
meT sabbatsmálinu, og freista hvort nokkur vill svara mjer
upp á ósk mfna; hver ósk þó sýnast mætti aT því leyti ó-
þörf, sem þeir staTir í Nýatestamentimi, er jcg hefl fyrir
injer, erii svo augljósir, aT rart geta veriT misskilningi und-
irorpriir, neuia af vantrúarinnar einkasonum ; eT», og þaT
er nú þaT, sem jeg vil fræTast nm: Eru þaT ekki augljós
oiT, sern frelsarinn segir hjá Math. 4, 32., 19, 9 , LÚk IG,
18., líómv. 7, 3.? ETa erþaT nokkrura ókunnugt, aT hvcrj-
um sem vill, háum og lágum, er náTarsamlcga leyft, eptir
aT vera skilinn viT konu sina fyrir alls engar sakir, aT inn-
ganga nýtt hjónaband meT konu, sem þannig er frá mann-
inum skilin, svo bæTi verTa hórsek, eptir minum skilningi?
AnnnThvort er þaT, aT -mikil hnla má h'íla yfir rjettum
skilningi þessara krists orTa, ellegar guTs heilögu orT eru
hjer meT beinlínis fóttroTin, hvaT mjer og einnig sýnist
ekki sfiur gjört sje meT tilskipuninni 24. janúar 1838, §
12., þ'í jeg fæ ekki skiliT postulans orT 1. Kor. 6,9., Eph.
5, 5 Gal. 5, 19 — 21., öTruvfsi en þau hljóTa, aT frillu-
lfflsinenn skuli ekki guTsríki erfa, og þó lögleiTir ofan nefnd
tilskipun frillulífi, einasta þó meT söinu frillu. Hvflfkui á-
byrgTarlilnti þaT sje, aT tæU menn meT slíkum lögum og
leyfl. til aT yfirtroTa kristinndómsins heilögu boT, læt Jeg
þá dæma um, sein enn bera í brjósti sjcr lotuingu fyrir
krists og hans postula kcpningu; en öllnm má vera ljóst
hvaT þessi laganna ókristilegi aridi af sjer leiTír, sem er
smátt og smátt aT niTur brjóta siTalærdóm kristilegrar trú-
ar, og kon.a mönnuin til aT mcta krists b>»T aT vettugi;
þ'f sú ályktun liggur beint viT: aT cf eitt af krists boTnm
má af mönnum af takast, þá má eins fara meT þau öll.
Jeg furTa mig stórlega á þ'í, aT allir kemiimenn og ypp-
urstu prestar, og sjer í lagi aT æTsti kenniniannahöfTingl
Danaríkis, Sjálands byskup nú á tíma, sá almennt ineT-
kenndi rjetttrúaTi Martensen, skuli umtalslaust og án allra
mótmæla þola aT slík ókristileg lög gildi í guTs kristni,
þvf þó jeg aT 'ísu viti, aT kirkjan, meT öllum sínnm æTri
og lægri þjónum, er undir ótilhlýi'ilegri yfirdrottnun hinnar
veraldlegu valdsstjettar, scm meir leidd af mýrarljósi skyn-
seminnar en kristilegum anda, álítur allt þaT frekjutrúar-
eTli eTur presta-firrur, sem ekki er samhljóTa hennar skoT-
un á andlegnm málefnnm, þá ber þó krists þjónum, enda
í fjötrum aT vinna raeT öllum kröptum aT því, aT slíkt
eiturbland-aT súrdeig lögvitringanna nái ekki aT spilla guTs
akri; og jeg vildi óska, aT einhver yrTi til þcss, aT skora
fyrstá Sjálands bysknp og svo aTra, sem settir eru til aT
gæta krists sauTa, aT gæta vandlega skyldu sinnar í þessu,
og er ósk þessi engan veginn ó'iTkomandi þvf máliv sem nijer
er kærast, sem er andleg TellíTan þjóTar minuar, þvf ein-
mitt æTsti kennimannahöfTingiiR er næsfcur uppspretturiHÍ,