Norðri - 24.08.1857, Blaðsíða 2

82
VOP. O ]H)Vskl‘ !
abl. ab lioc purxko
Plur. noin. Iii pmwhi
gen. Iioruni þovskoi nm
o. s frv., o. 's. frv. Ef þeíta er gjört, r]>ií eykru
íslenzka staifræfcill voy fyllir ú maigar liinclir iniíls-
..þrkhinjii þeirrct, *<-»* á iiiiilau hafa Uert jirssi
„«<«/“ (þ. c. laiínu og gríslui), cn hingab til lief-
lir „/<<*» islfiizka staffririli sjii/lt oij kaiiiid i lníija
Ti /d hiita latinskii otj ijiislnta. Tarna er Ijöta
sagan! En bótin er, ab Gbr. kippir í liMnn öll-
mn þreinur inálunum í senn, þab er ab skilja:
hann gcfur ckki ab eins tvö, helihir þrjú, tálkn-
in í cinu liöfbinu, og furbar mig þó, ab þau eru
ckki cnn fleiri. Enfla kemur lijer ijóiba tálknib,
þar sem ab sagt er, ab hljóbvarpib sje iniklu
fjölbrcyttara og skipulegra í íslenzku, cnn í latínu
og "rí.-ku. Na-sta skipti getur vcl vcrib, ab Gbr.
„í i/i Isleinliiiijiiiu“ grasafræbi — því bann ersjálf-
sagt ekki síbur ab sjcr í grasafiæbi, enn í þessu,
er bann ritar nú uni — og þá ínun liann scgja
oss, ab þau grös, cr sprctta á landi, sjeu miklu
fjölbreyttari, enn þau cr spretta á sjó, og verb-
ur þab þó nauinast jafnsatt og þetta um bljób-
vörpin.
„/{««</■ cda staýir tlei/asi i Itljiídslafi
„(eo<-<//<-*) oij citálstafi (roiisiniaiitesf segirberra
G-br. þessar rúnir koma lijer eins og djöfull-
inn úr saubarleggnum, því ekki eru menn vanir
ab kalla latínustafina rúnir!
Og eru málstafir sama og consonantes?
Nei, málstafir eru consonantes, en ekki saina og
consonantcs, á þann hátt sem asnar eru dyr, en
ekki sama og dýr. Edda segir: „fiinm bringar
cru um þá s»afi“ (þ. er um alla stafina) „slegnir
„... I fyrsta bring eru ... höfubstafir, þá
„má til enskis annars nýta, en vera uppbaf ok
„fyrir öbrum stöfum“ (þab verba nú b og þ) .. ..
„I öbrum bring cru stafir tólf, þeir licita máls-
„stafir, hverr þeirra má vera bæbi fyrir og
„eptir í orbinu ...: b, d. f, g, k, 1, m, n, p, r,
„s, t_____ I fimmta hring eru ritabir þeir þrír
„stafir, erheita undirstafir: b, z, x, má þeim
„vib engan staf korna, nema þeir se eptir bljób-
„staf í bverri samstöfun“. En hvab stobar Edda
þar sem Gbr. er annars vegar? — Málstafur
er óljóst ab‘merkingu af sjálfu sjer; en sam-
bljó bandi cr skýrt orb, og ekki grískara eba
latínskara, enn hljóbstafur.
A einum stab segir, ab ja, já, jú, jó, sjeu
engin „<//</ fc/rir siiju. En befur þá nokkur sngt,
ab j, a, á, ú, ó, sjeti rúnir (rúnasfafir) ? eba ab
ja (o. s. frv.) sje einfalt liljób eba einn stafur?
I sambandi vib þetta kcmiir sú spurning:
Ilvenntj mú hIjúdstafur hIjúfast í múlsta/ tn/ hljtid-
, *,aJ■ (þ- 0- i í ja). — Iljer á móii dirtist jeg ab
spyrja: Ilvernig gctur citt bljób brcyzt íann-
ab (a í e eba ö, á í æ, o. s. frv.) ? Sjer ekki
livcr mabur, ab a (t. a. m.) cr ekki deig, er bnoba
megi úr bverja hljóbniyrid er vera skal ? Og þó
eru menn svo djartir, ab segja ab eitt liljób brcyt-
ist í annab eba önnur, e<a verbi ab þeiin, og
stytta menn svo mál fyrir sjer. Og er bitt jafn-
rjett, ab ldjób kljúj'ist í tvö, þcgar | ab er úr
fellt og tvö sett í stab þess.
Nú fer Gbr og „*«//• <</</<“ sagnirnar
gjalla — gall — gullu,
b v e r f a — b v a r f — b u r f u ,
! og segir, ab ja í gjalla sje ekki framar klofn-
ingur, þab er: ekki framar sprottib af einum staf,
enn vc ( hverfa og va í livar f. — T< ri þjer
| ekki ab gera gabb ab okkúr, nionsjer Glir. iiiimi!
Haldi þjer vib sjáum ekki, ab gall og bvarf
eru rætur (radices) þessara sagna? Má svo ab
j orbi kveba, ab bvarf sje ínóbirni, en liverf
og burf d-.-tur beniiar; og geta þá va og ve
j ckki verib klofningar af u, herna nióbiriii (b va r f)
I sje dóttir dóttur siunar (b u r f), ogdóttirin (b ver I)
j ekki dóttir móbur sinnar (livarf), bebliir sysiur
sinnar (liurf). Hitt má til sanns vegar færa,
j ab va breytist (ekki ab eins í ve, beldur cihíifg)
í u, og er þab gaanstætt því sein Gbr. segir vera.
; Ef bann vissi (þab sein flestir vita), livab til þe-s
kemur, ab bu r f u er sett fyrir livurfU, þá hcfbi
j liann komizt bjá þessari „gubbrenzkir.
En sjaldan cr cin bára stök, og liver „eub-
brenzkan“ rckur abra. Af kona dregur hann
j kven, kván, kvæn þab eru þrjú egg í hreibri.
j Tökuin sitt bvor, Sveinn minn! því kvenerfúl-
j egg, og er bezt ab Gbr. eigi þab sjálfur. En
hvcrnig geta kván og kvæn leibzt af kona?
; kona er komib í stabinn fyrir kuna, ogkuna
| í stabinn fyrir kvina (eins og k oma fyrir k u m a,
og kuma fyrir kvima; o. s. frv.); og má því
j kalla, ab kván og kvæn sjeu ömmusystur konu
j (en ekki dætur hennar).
Nú segir þessu næst, ab i sje hljóbvarp af
| ja, og sjáist þab á hneigingunni:
örn — arnar — ern i,
björn — bjarnar — birni;