Norðri - 26.12.1859, Síða 4

132
og allt til þessa síí,asta þings, og er þab svo vel af
hendi leyst, aí) varla mundi nokkur ætla ab iít-
lendur mabur hefí)i ritafe þab; enda mundu jafri-
vel fáir sern engir af löndum vorum færir ab rita
um þetta svo einstaklega glöggt, ab varlaerhinu
minnsta atribi sleppt. En þeim sem hafa lært ab
þekkja Konráb Maurer, hinn dæmafáa frdbleik
hanS og glöggskyggni, þarf ekki þessi ritgjörbab
vekja neina fuvbu, því eins og hann er manna
kunnugastur allrl fornsögu Torri og lagasetning
forfeíra vorra, eins hefir hann á ferö sinni hing-
ai) kynnt sjer flest um hina yngri háttu vora, og
ber ritgjörb þessi þaí) meí) sjer.
II. ritgjörbin í Fjelagsritunum er „Um jarb-
yrkjua og er hún samin af Gísla Olafssyni jarb-
yrkjumanni í Reykjavílc. Ritgjörb þessi er ab
voru áliti ágætlega samin, og þó ab vjer þorum
ekki ab segja, hve áreibanlegir sumir reikningar
höfundarins kunna ab vera, þar eb vjerþekkjnm
eigi nógu nákvaemlega þab sem um er talab, og
þó ab oss finnist vanta alla áætlan um, hve kosín-
abarsöm hin ýmislegu verkfæri kynnu ab verba,
sem hann telur naubsynleg til ræktnnar hinna
ýmislégu jarbarávaxta, svo ab þab kumvi ab vera
flestum bnendum um megn ab afla sjer þeirra,
þá getur oss eigi annab virzt en þar komi fram
svo skýrar og grtindabar ástæbur fyrir því, hver
tegund jarbyrkjunnar oss muni vcrba notadrjúg-
ust, nefnilega sú, ab auka sem mest fóburforbann
handa skepnum vorum, og eins hitt, ab þetta muni
aldrei verba fyrri en eitt eba fleiri fyrirmyndar-
bú sje komin upp hjcr á landi, ab vjer finnum
oss skylt ab leiba athuga manna ab þessari ritgjörb.
III. er ritdómar eptir Gubbrand Vigfússon, og
cr þeirrar ritgjörbar eirjkum getandi fyrir þá sök
ab svo virbist sem höfundurinn ætli ab launa
útgefanda Vatnsdælu — sem er sami maburinn og
sá er ekki vildi þíbast gubbrenzkuna — iambib gráa;
og rábum vjer þab af því, ab ritdómur þessi er
nokkub iilgirnislegur og vilhallur, og her þab meb
fjer, ab hann er miklu fiemur gjörbur til ab spilla
fyrir sögunni en af nokkurri sannleiksást; enda
tilfærir haim enga ástætu, er útgefandanum verbi
til líta lögb. j>ab sem hann byggir dóm sinn á
er þab, ab til sje betrahandrit af Vatnsdælu, sem
fyrri útgel'andi Vatnsdælu hafi ekki vitab af fyrri
en um seinan, og þab sje afskript Asgeiis Jóns-
sonar; en iiann sleppir því af ilivilja sínum, ab
liinn fyrri útg^fandi segist liafa reynt til ab lag-
færa eiustakai ritvillur og rangfærslur í skinn-
búkinni eptir þessu papp'rshandriti og sömu-
leibis stafsetningu; og hann getur ekki þess, ab
hinn seinni útgefandi hefir tekib upp í textann
allan orbainuninn eptir þessu mjöglofaba papp-
írshandriti, þar sem hann sýndist ab nokkru betri,
en texti sögunnsr. Hinn seinni útgefandi, sem
var hjer út á Islandi, og gat því cigi haft fyrir
sjer þessa afsluipt til hlibsjónar, varb því ab ætla
upp á, ab hinn fyrri útgefandinn hefbi í neban-
máls greinum sínum tilfært hib mesta af því er
pappírsafskriptin hafbi til ab bæta textann, enda
mun svo vera, þvf breytingar þær. sem herra rit-
dómarinn gjörir sve mikib úr, eru þó ekki nema
ein hlabsíba, og þar í þó sumt tilfært og kaliab
málleysa, sem ab voru áliti vel getur stabizt ab
rjettu máli.
þegar nú ritdómarinn er búinn ab tína sam-
an endurbætur sínar á texta sögunnar, finnur hann
aö lyktum ab því, ab ekki fylgi sögunni regisíur
eba formáli, og glcymir hann þar, ab honum hefir
sama á orbib ab sínum hlut, þegar hann gaf út
byskupasögurnar, því hvorki fylgir þar registur nje
formáli hverri sögu eba hverju hepti heldur kem-
ur þetta hvortlveggja þá fyrst, þegar 1. bindib
er búib. Utgefandi Vatnsdælu hjelt því, ab hann
gæti látib 1. liepti af sögum sínuin koraa út án
þess ab hafa forniála eba registnr, enda mun hann
lítib breyta þeirri skobun sinni fyrir abfinningar rit-
dómarans. þá hefir ritdómarinn og hneykslast á
þeim fáu orbum sem útgefandinn hafbi látib setja
innan á kápuna til þess ab skýra lesenduin frá, hvab
harrn hefbi í hyggju ab gefa út, og talar þar um,
ab útgefandinn heffei heldur átt ab skýra frá hand-
rituin sogunnar, o. s. frv., heldur en ab bera fá-
nýtt hól á kuupunauta sína. Nú er ekkert í grern
útgefandans nema, ab Islendingar hafi lagt ást og
rækt vib fornsögur sínar; og svo er meb fáum
orbum Iýst, hve vel sögurnar eigi þab skilib og
hvab af lestri þeirra rnegi græba, talab um, ab
útgáíur á þeim sumum sje eklci alþýblegar, dýr-
ar, o. s. frv. Vjer viljum nú spyrja, hvar þetta
fánýta hól sje um Islendinga í þessurn órbum?
þessi hnúta herra ritdómarans verbur því ab kom-
ast aptur til hans og standa sem horn í höfbi
honutn eins og heinin í höfbi þór, þangab til
hann vill satt segja og fleygja ekki fram slíkri
ósannri gubbrenzku. þá talar ritdómarinn og um,
ab Norblendingar eigi ckki mörgum sögum fyrir
ab fara. Hvab skyldi hann þarfara? Veit hann
þab ekki, svo fróbur sem hanu er, ab hann lieiir