Norðri - 26.05.1860, Blaðsíða 1

A
<~* C
c «
£ 2 r
þ; íx *
*■? •-
o.-53 K
c*£ ^
U£ S, C
»- J«!
C •«'!0 •
X tn tn Í3
•- rl -— œ
« s i: >■
K- 6£
IVIORB
t||I
H. b e»
§ -•? ®
•s 2. «-*
f =T c
o* oT
X! *■
2. ® 3
H CL o»
j— c •-*
D ®
a B Z
BS5
«; sf
o«i Ö*
8. á?
£«. Mai.
9.-SO.
Af því ab stundum hafa borizt ýms svonefnd
brjef úr Eeykjavík til Danmerkur og verií) tekin
í hin dönsku blöíi, viljum vjer snúa einu þess
konar brjefi, sem dagsett er í nóvember næstlib-
num, og sem ræbir um fjárkláftamálifc f þá stefnu,
er vjer ætlum næst fara skoímnum og sannfær-
ing flestra landa vorra. þa?) hljó&ar svo:
„Af þeim málum, §em hib síbasta alþingi
hafbi til umræfcu, var ekkert eins stúrkostlega og
beinlínis áríbandi fyrir landib og stjúrnina sem
fjárkláíamálib, því hjer var ekki um minr.a ab
tefla en ab rába fram lír því máli, sem bjarg-
ræ?i | hluta af ölium landsmönnum var undir
komih, og þar ab auki þurfti a& gæta þess, ab
sker&a ekki bin helgustu rjettindi manna, eign-
arrjettindin, láta almenniitgsálitib lialda sínu gildi,
brjúta ckki lögin e?a bin iitlu iandsrjettindi, sem
oss eru S'.o sparlega úthlutuíi, og ab lyktum var
undir því komib gott samly ndi e,tjúrnarinnar og þjúb-
arinnar. Jeg ætla nú einungis ab líta á hina hag-
fræbislegu hlib þessa máls.
Allir munti vera á einu máli um þa?, ab
tilgangurinn, sem menn eiga ab hafa í máli
þcssu, er sá, ab stemma stigu fyrir útbreibslu
klábasýkinnar og ab nppræta hana. þá er
nú ab spyrja, hvernig menn eigi ab reyna ab
ná þessum tilgangi, og svarib verbur á hagan-
legasta hátt, hvort sem þab er nú niburskurbur
eba lækningar eba hvorttveggja. Dýraiækninga-
kunnáttan stendur eptir e'li sínu í þiúnustu
hagfræbinnar, þar eb hún er einungis vib höfb
til lækninga þeim skepnum, er peningseign er í,
og verbur því ælíb ab dæma brúkun dýralækn-
inganna eptir grundvallarreglum hagfræbinnar.
Alþingi lýsti nú yfir, eins og alkunnugt er, þeirri
skobun sinni, ab fjárklábasýkin yrbi eigi stöbvub
og því síbur upprætt meb lækningum; ef ab
lækningar skyldi einar vib liafa, gæti eigi hjá
því farib, ab sýkin ílendist, og væri þá fjárrækt-
inni iokib sem abalatvinnuvegi sveitamannanna.
Astæburnar fyrir þessari skobun eru teknar af nátt-
úrufars, búnabar og fjelagslegu ásigkomulagi ís-
lands, og er þvímjngsvo örbygt ab gjöra erlend-
um þjúbum þær skiljanlegaó þú vil jeg sýna Iit á því.
Island liggur, eins og kunnugt er, meir en
300 mílur í útnorbur frá Kaupmannahöfn, og
snerta norbustu oddar þess heimsskautahring-
Stundum liggur hafís frá Grænlandi kringum f
hhita landsins, og bannar allar samgöngur vib
Danntörk og önnur Eind. þetta atribi verbur
mikilvægt, þegar þess er gætf, ab cngin lyfsölu-
búb fyrir dýralæknaiyf er til í landinu, helclur
verour ab flytja klábameböiin til landsins frá út-
löndum. Landib or 1,867 ferhyrningsmtlur á stærb.
þar af er 7C4 byggbar, 682 ferh. míiur eru heib-
arlönd og afrjt-ttir fyrir geldfje á sumrum, en
hinar 421 ferhyrningsmflur, sem þá ganga af,
eru jöklar og eybisandar. Eptir búnabartöflun-
um 1853 var tala saubfjárins ab lömbum me&
töldum 740,000, og má þá ýkjulaust reikna fjár-
töluna eina miilíón, því framtaiib til búnabartafl-
anna er ætíb mikils tiloflágt. Fjárræktin er nú
abalatvinnuvegur fyrir nokkub meir en 50,000
landsmanna. Naubsynlegí skilyrbi fyrir fjárrækt-
inni eruþessi; Hver bcíndi verbur ab geta not-
ab allt land sitt fyrir fje sitt, og afrjettir á sumr-
um fyrir geldfjenab; hann verbur iíka ab geta beitt
öllum vinnuafla sínum til ab heyja sem mestab sum-
rinu,ogablyktumgetabeittfjesínu út ab vetrinum,
þegar vebur leyfir, því bæbi sparar þab honum liey-
gjafir og er líka úmi.ssandi til þess ab fjeb haldi
heilbrigbi. Klábaeýkin brýtur nú nibur öll þessi
skilyrbi. þegar fjárklábasýkin kemur á bæ, verb-
urbúndinn ablátahneppa fjesittsaman álitiusvæbi,
því hvergi cru búfjárhagar umgirtir, fjenabur nú-
granna er vanur ab ganga saman, ári þess fjár-
eigendur bægi þeim samgöngum á nokkurn hátt