Norðri - 31.08.1860, Síða 3

67
er kannazt viíi þab í ritgjiir&inni, aft þeim til- j
gnrigi vefbi áldrei náft inci) ritgjnríum svo til
nokkuriar lilítar sje luií jafn tnikilvert mál og j
lítt þekkt. En ætti' hitt ab ver t tilgangur henn-
ar ab vékja áhuga manna á því, ab stofna fyr-
irmyndarbú f jarbyrkju og biínabi, eins og virb-
ist mega ráfta af uiburlagi henuar, þá virbist bún
svo ánalega endasle'pp, ab varla sje dænti til.
Af þvf mjer er nú eignub ritgjöif) þessi, eins og
hún er úr garíú gjörb, þá finn jeg mig knúfcan til
aö lý'sa þvf yfir, ab hún er aí> eins fyrri kafli rit-
gjörbar er jeg skrifabi í vetur er vár, um jarb-
yrkju og iariyfkjukentiglu; en þeir, er sátt um
prentun Nýrra Pjelágsrita, hafa sleppt aptan af
lienui alveg heimildarlaust, og í óteyfi ntínu. Mjer
var ekki og gat ekki veriö sá akktir í. ab ritgjörbin
kænti út, ab mjer liefbi ekki stabib á saina þó
ekkert hefbi af því oiíúb; en halaklipping henn-
ar finnst mjer hæíú hafa vcrib-. óþörf og gjöra
hana alis kostár óiöituléga. Ef ab rúmleysi Fje-
lagsritanna væri taiin orsök þessarar styttingar, þá
sýnist ab ríulórhar Grtfcbrandar helbi mátt bífa f
þab skipti ölluhl að meíhatánéu. Ifíns iriun þó
s-kur til ab geta. að útgefendíirnir hafi eigi ver-
ið nógu frjáIslyndir til að taka hinn éíbari part-
inn, er koin l'ráni mfð annáb álit nm fyrirkomn-
lag 'jáiðýrkjukennklunnai’, heidúr en áöur háiM
verib brýiit fyrir inönnttm f rifuni þesSum. Simd-
urslit lútgjörbarinnar er og því óþolanlcgra, sein
þab er á’þeim stab, er einmitt verst gennir: þeg-
ar búib er ab leiba harbyrtar ástæbur ab því,
ab reynsluleysi en ekki efnaleysi , sje uiti ab
kenna, ab jarbyrkjan er ekki betur á veg komin.
en síoaii' ekkert lagt nibur fyrir sjcr hvernig því
verbi til leibar komib ab bætaúr þessunt reynslu-
skorti, svo hinar seinustuj greinir líta út eiris og
tilgangslaus lastmælgi. I seinustu orbum hittriár
prentubu ritgjörfar er ab sönnti bent lil, ab jafnvel
eitt einasta fyrirmyndarbú gæti mikib bætf úr þess-
um reyrislnskorti; en þegar allir vita, ab æbra !
og úrræbaleysi svo fjölda margra telur öll tor-
merki á, ab nokkru þess konar verbi lcomib á fót,
og á himi bóginn ér svo suridurleit og þekkirig-
arlítil skobun manna á fyrirkomulagi því, sem
veva ætti á fyrifmyndarbúi og jarbyrkjuketinsiu,
ab aldrei heyrist satnhljóba álit um þab mál ár
eptir ár, þá hygg jeg öllurn megi finna'át, ab rnéb
þessari hendingu öldungis út í bláinn sje alí-lítt
sú hein úr höl'bi dregin, er þrýstir til meinsemdar.
Sá er oröinn annar annmárki á rilgjörb þess-
ari, ab( í henni eru háskalega vitlausar prentvill-
ur: A 112 bls. er jarbabótaleigu í stabinn' fyr-
ir jarbabótaleysi og litlti síbar rcl. í landaurum í
stabinn fyrir hundr. í landaitrum. A 100. bls. er
10 dagsláttur í stabinn fyrir 16 dagsláttur. Jeg
veit ekki hvort þab á ab vera prenfvilla eba mál-
fræbisleg lagfæring, ab { nefnanda eintilans er haft
tannamylir í stabinn fyrir tannamylur, sem jeg
hafbi og áleit rjettmyndab orb, eins og líaft er
bvlur en ekki bylir af sögninni bylja, — og margt
Cr Hcira þess konar.
’ Höfbndurinn N f 31. dcsemberblabi Norbra
htfir farib ab reytla til ab hengja haftinn á cina
j þessa prentviilu, en nú verb jcg ab álftá, gb hatt-
lcúfurinn Idjóii ab falla Undir mannafætur fyrst ab
! ugla höfimdárins cr tónx missýning; en ekki er
mannskepnunni ttm þab ólán ab kenna, hann hcf-
nr þó í lofsverbtim tilgangi tekib ofan til ab láta
sjá fiinn tilkomumikla sjómannssvip á yfirbragbi
síiitt. þab er ab újbrti leyti bágt tii þess ab vita
nieb höftiud þenná, er jætur á sjef skilja ab
hann hafi fremur „mörgum allcunnúm ættjarbar-
vinuin* vit á ab meta hagnáb sveitábúnabar og
sjóarútvegs. og sie því í raitninni nokkttfs konar
„yfirstórspekiugur-1 eitts óg Sölti Helgason skrifar
sig; ab hann, seái jee; slculi liggjá eins og ormuv
á girlli á ástæ'ounum fyrir álití síriu um yfirburb
sjódrútvegSÍns. Hann segist; 'ætia, „ab töluvert
fleiri lifi á Sjónum kringúm lánd allt en á land-
gagninti;“ en þessi ætlun sannar ekki aÖ sjóar-
gagniö veiti méiri eba aöra cins hagsmuni af jöfri-
tim tilkostnabi óg sveitabúskapuiinn, og því síb-
ur hitt, ab landgágnib sje stnndab sem bezt má
verba. Hárin sogir „hib kaldá loplsíag hljófi jafn-
an ab setja öllum framförum lánctsbúnabaiins
mjög þröng fakmörk'; en fölur hann þá ekki
grasrækt á túúVím og engjúm, kariöfiurækt og
rónrækt, sem enginn getur efazt um áÖ heþpnist
hjer, meb framföruin landsbúnaÖarinsV Eba er
h'ann svó danskur í hugá, áb hann ekki sjái ept-
iitekju vib annáb en kornrækt og bauna? Eba
svo franskur, ab hveifirækt og víriviba sje honnm
fyri öllu? Engin tvímæli mnriú á leika fyrir
þeim, er reynt líafa um hagsmuni þeirrar ræktar,
er hjer getur átt vib, og geftir þ.iö þó ekki ver-
iö nema hálfsjeö aö mörgti leyii, meÖan verkleg
kunnátta er ekkert á veg komih; en á hinri bóg-
inn mun öllum sýnást víöátta á ræktunarhæfu
landi svo mikil, aÖ varla sjeu fyrirsjjanleg tak-
mörk á útbreibslu ræktnnarinnar. r,oksins segir
hann, „ab þess sje engin dæmi, ab menn hafi ekki
getab fengib töluverban afla cinhverstabar kring-
I um landib, þegar þeir hafi haft nógu stór skip;“
en hve nær veit hann, ab skynsamlcga gjörbar
jarbabætur hafi ekki vei.tt tölnverba eptirtekju?
þetta eru allar ástæbur höfundarins fyrir ágæt
sjóarútvégsins og meb hverjiirti hann líklegast
liyggst ab geta fellt rýrb á jarbyrkjuna. En í
rauninni á hann allt þctta þauf \ib sjálfan sig,
því jeg ætla ab enginn hafi íagt á nióti því, ab
landsmenn tæki upp þilskipaveibar, en til þess
vir'isl freinur skortur á efnttm en tnannafla, og
veröur því ekki dregin af bagnabi þeirra ástæba
fyrir nytsemi fólksfjölgunarinnar vib sjcíinn.
Ritstjóri NorÖra fer í 26. desemberbjaöí sein-
astliöna vinlátlegum orbum um ritgjörbiná; éamt
íinnst honum vanta áætlun utn dýrleika Verkfær-
anna, og þykir því grunsamt, ab hann sje of-
vaxinn efnuht flestra búenda; mtin.'þ'á sú álykt-
un eiga ab liggja'næst, ab ekki hæfi ab setja
gullib upp á gofib. En þó því væri nú svo var
ib meÖ verbhæb vcrkfæranna, e;ns og hónrim dett-
ur í hug, þá álít jeg ekki einnngis lcytilegt lield-
ur skyldugt, ab mæla fram meb þeini, er mestri
! og fullkoinnastri Vinnu má afkasta meb,, heldur
cn öbrum, þó ódýrri sje, ineö Itverjum staiJtb