Norðri - 20.12.1860, Page 1

IV 0 R B RI.
1860.
SfZf
«T* **) Jr »
2. ■ u
P « 2. t,
B »
o 9 2
2 sr c?
8. ár
20. Desember.
«1.-32.
UM GUÐBRENZKU.
III.
J>ví er hrundií) (í GUDBRENZKU II), al þessi
oií) í Gísla sngu Súrssonar „heyr undr mikit!
Bheyr öriygi! heyr mál mikit! heyr manns bana,
„eiris eí)r fleiri! “ sjeu kve&skapur1 fyrir þá
8 ö k, aö þar sjeu hljú&staf ir f. Hljdfstafir
finnatt miklu vííar enn í ljóbum; e&a: þab er
ekki allt gull, sem glóir, og ekki allt Ijóö, sem
hljóbstafir eru í. — Slíkt kemur viíar fram. Til
eru þeir manna á mebal, sem asna-vit er f:
enn ekki má draga þab til dæmis um, a& þeir
sjeu asnar, og því sífiur uin, ab allir rnenn sjcu
asnar. x
Önnur ástæ&a Gufcbrandar er þessi: 2)
er urchd nrlycji eilt af ókenduln íieitum rkdtd-
tkapar, og hvurki Jinnst né getr fundizt í ó-
hundinni rccdu3.
þaf) mun eiga af) vera „meiningin“ raáisins
og mergurinn or&atma3, a& örlygi sje „ókcnnt
heiti skáldskapar* og geti fyrir þá sök ekki fund-
izt í sundurlausu máli. Enn taknrörkin á miili
skáidskapar- máls og sundurlauss máis eru tölu-
vcrt lausari enn Gu&brandur ætlar.
A& frón og jöfur hafa veri& tí& í sundur-
lausu máli á vorum dögum, væri nóg tii sönn-
unar; því þa& á hjer vi&, a& „quod factum est,
„fieri potest“. þó vii jeg ekki fá rnjer þa& til
or&a; því þa& er óþarfi a& fara svo langt a& yf-
irgefa fornöldina. þar eru.dæmin deginum ljós-
ari — gem hagbærust mínu máli, enn mesta eit-
ur og ólyfjan fyrir Gu&brand.
Örlygi er ekki fremur tali& me& ókenndum
•) Gu&braudnr fer leugra og kallsr þau vísul
Sundurlaus or& e&a sun d u rl a u s t máler kalla&
á gu&brenzku dbundln rre&a (i denskn: „ubunden
Tale'-). — Mnndi þa& vera Völsa-mál?
’) Ætli þetla („mein.“ luils. og mer|. orð.) sje ekki
skáldskapur Kka, fyrst hjer eru hljó&staflr f?
heitum, enn fjöldi annara or&a, sem þó eru tí&k-
u& í sunduriausu máli — sum í sömu merk-
ingu og f skáldskap, sum í líkri, sum í
ó I ík ri.
Bragr, hró&r, ó&r4, mær&* og l'of eru
talin skáldskapar- nöfn ókennd; enn eru ekkl öll
þessi or& einnig höf& í sundurlausu máli?
Nants-heiti eru talin: kýr, kálfr,~yxni,
(þjórr), kvíga, (uxi), vetrungr, (gra&-
ungr og) gri&ungr, boli. Kannast hann
Gtt&brandur ekki ri& neitt af þrí arna, nema f
skáldskap ?
Sau&ar - heitum og svíns-heitum ætla jcg a&
sleppa; sörauleiðls ve&urs-heitum og fjölda ann-
ara heita.
Fló&, haf, lögr, marr8, salt, bára
bo&i, bylgja, dúfa, fjör&r, fyiir, hrönn)
kólga, 1 á, sund, sægr, vágr, bál, eisa,
funi, glæ&r, logi, viti — er þa& allt kve&-
skapnr, sem þessi or& finnastí?
I kvenna-heitum eru talin : brú&r, «varriT,
kona, ekkja, rygr8, drós9, ristiipo,
man11, svarrkr12. mær, kerling.
I manna-heitufin eru tilin: greppar, gum-
*) Sb. eymdar-d&nr.
s) m»r&r (8n. E. I. 464) ersðmn tegnndar og bo&or&
fyrlr bo&or& og var&r fyrir var&.
°) sb. marfld, marbakkt, márþvarl, o. 9. frv.
’) 1 snndurlausn máli: Hún var svarri mlkill.
8) sb. bangrygr og „þann mann skal Iei&aá raka
s caut oc ryg i a“.
®) sú drds, er Ambitio.........heltir, í Alex.-i5gn
miklaj og ( s5mn sögn: Ute ftrlr helvítis dnr-
nm.......byggia þær drdser, er yfret vald
h a f a.
,0) merkir f sundurlansn máli ar&nrjárn og görn.
*') sb. mansSngr. I snndurlausn máli er man ella =
þrælar og ambáttir
**) I snudurlausu máli. Húu Tar avarrkr mlklll.