Ingólfur - 06.01.1855, Blaðsíða 8

148
vita eigi fyr til, enn þær ráfia engu vift,
fleygjast i einu vetfangi fram af hömrunum
og falia dauftar nifiur í liina öskrandi iftu’.
Bergið sjálft, sem fossinn steypist fram af,
er alltholtinn undir sig að neftan, þessvegna
myndast óvenjulega há og mikil bogadregin
hvelfing, f>ar sem bergið er annars vegar allt
bjúgt, og fossinn sjálfur á vnóti eins og bogi.
Jarðvegur er misjáfn í lCanada; sumstað-
ar eru sendnir flákar, en sumstaðar líka frjóf-
samt land og grösugir hagar. Lítið er þar
um kvikfjárrækt; og þar eð nautpeningur er
aldrei hýstur, þá er kal í hornslónni mjög
algeng veikindi á honuni á vetrum. Fólks-
talan er þar þvi nær hálf milljón; eru það
bæði hinir upphaflegu byggjendur, og svo
útlendir menn, sem tekið liafa sjer f)ar bólfestu.
Hinir upphaflegu byggjendur, eða Indí-
anarnir, fækka ár frá ári, f)ví nýlendnmenn-
irnir, sem setjast f)ar að, kreppa æ meir og
meir að þeim og reka þá inn í óbyggðirnar.
Karlmenn eru þar stærri, beinvaxnari og hraust-
ari enn kvennfólk; sumar konur eru þar af-
bragbsfríðar, og því ber það ekki svo sjaldan
við, að frakkneskir og brezkir nýlendumenn
ganga að eiga innleíidar konur. Skrautbún-
*aður þeirra er smekklaus, eins og allra villi-
manna. Jó eru þeir nú heldur farnir að laga
sig eptir smekk og siðum Evrópumanna.
3>eir búa í Ijelegum hreysum, sem þeir kalla
Wigwams; það er ekki annað enn staurar,
sem þeir festa niður i jörðu, þekja yfir með
viðarberki, og leggja svo yfir dýra húðir;
á vetrum fylla þeir stundum upp í allar holur
á þessum hreysum með klaka og snjó. Opt
byggja þeir 3 til 4 þessa skála saman, og er
svo kynnt bál í miðskálanum. Villimenn-
irnir í Kanada liafa enga alminnilega bæi,
því aðalatvinnuvegur þeirra er dýraveiðar og
fiskiafli; það er helzt í nánd við eignir Ev-
rópumanna, sem menn finna hreysi þessi
mörg saman áeinuinstað, og er stauragirðing
allt í kring.
Inn i óbyggðum sinum eru Indíanar al-
frjálsir og ekki háðir öðru enn boði ættar-
höfðingjanna. 3>egar fyrir liggur eitthvert
mikilvægt málefni, sem alla varðar, koma
allir vígir karlar saman á fund; sje ófriðar-
von velja þeir sjer einn foringja. Skilriingar-
vit þeirra eru óvenjulega næm og skörp: ieið-
ir það hæði af þeirra óbreytta lífernishætti,
og af sífeldri áreynslu, sem þeir hafa á dýra-
veiðum og á ferðaiögum, þar er þeir í frá
blautu barnsbeini æfa Ög skerpa skilningar-
vítin. 5að segja menn, að börn þeirra sjeu
hvít fædd, og að þau dökkni á hörundið bæði
vegna þess að það svo iðiiglega sje núið með
fitu og jurtarvökvum, og svo vegna alls kon-
ar óþrii'naðar á þeiin sjálfum. 3>egar er börn-
in fæðast, er þeim dyfið niður í kalt vatn,
vafin innan í dýraskinn eða eitthvað fatkyns
og siðan bundin á fjöl, og er mosi undir
þeim. Jannig bera mæðurnar þau með sjer,
eða hengja þau upp í einhverja eikina, þar
sem þau dingla til og frá fyrir vindi, eins og
þegar börn Evrópumanna sitja í rólu. Til
dýraveiða og hernaðar venja feðurnir syni
sína snemma við vopnaburð og við það, að
þola þrautir og þjáningar; þeir örfa huga þeirra
í æskunni með frásögunum um afreksverk
forfeðranna. Upphaflega höfðu þeir ekki
annað til vopna enn boga og örfar, stríðsex-
ina og hárramshnifinn; en nú eru þeir farnir
að tíðka skotvopn meir enn áður. Báta sína
búa þeir til úr viðarberki, sjaldnar úr roði;
þeir eru mjög Ijettir í vöfunuin og fleyta þó
8 til 10 mönnum.
J>að vantar mikið á það, að Indíanar sjeu
heimskir menn yfir höfuð að tala, þó að sumir
kalli þá bjána, sem ekki taka vel eptir þeim.
5að er sjálfsagt þeir eru mjög óframfærnir
og gefa sig .aldrei á tal við livíta menn,
nema þeir ávarpi þá að fyrra bragði. j>að er og
enginn hægðarleikur að hrífa á tilfinningar
þeirra; þvi það þykir þeim ófyrirgefanlegur
veikleiki, að láta hið minnsta bera á nokk-
urri undrun, gleði eða sorg. Mikill hluti æfi
þeirra líður fram eins og í einhverjum draum-
órum, þvi löngum sitja þeir með krosslagða
fætur, eins og þeir sjeu fastir á öðrum end-
anum, og reikja tóbak; eru þeir þá líklega
að reisa skýaborgir sínar.
Framh. síðar.
fngólfur hefur legið í púðurgrafa, og
því kemur hann svo seint; en jeg hef
vori um fiata hans, ef honum er eígi
ofboðið.
Prentaður í prentsmiðju íslands hjá E. Jiórðarsyni;