Íslendingur - 28.05.1861, Blaðsíða 1

ANNAÐ ÁR
28. maí.
M k
í
Páll þórðarson Melsteð
cr fœddur á Völlum í Svarfaðardal 31. marz 1791 ; voru
foreldrar hans J>órður prestur Jónsson og Ingibjörg Jóns-
dóttir. Hún drukknaði í Ilörgá 1797, en hann sálaðist á
Völlum árið 1814. í sept. 1799 fluttist Páll vestur að
Melstað til afa (móðurföður) síns, Jóns prófasts Guðmunds-
sonar; þar ólst hann upp og kenndi aíi lians honum mest-
megnis undir skóla; en þegar Páll kom að Melstað á
9. ári var liann alveg ólesandi. Haustið 1807 var hann
settur í Bessastaðaskóla, og skrifaðist út þaðan 18 vetra
vorið 1809. Eptir það fór hann norður að Möðruvöllum
og varð skrifari hjá Stefáni amtmanni Tliórarensen hin ;
næstu ár þar á eptir. í ágústmánuði 1813 fór hann utan,
til þess að læra lög í háskólanum; en svo sagði hann
sjálfur, að sjer hefði verið nær skapi, að iæra læknisfrœði,
en efni og ástœður lilutu þá meiru að ráða. Um þær
mundir var ófriður milli Englendinga og Dana; urðu því
íslandsför að koma við Engiand; var I’áll um veturinn í
Leitli á Skotlandi, og komst eigi til Iíaupmannahafnar fyr
en nm vorið 1814. þá lók hann til að lesa lög, lauk
sjer af og tók »dansk-juridisk Examen« með bezta vitnis-
lnirði í marzmán. 1815. Sama árið 17. sept. var honum
veitt Suður-Múlasýsla, en 17. maí 1817 fjekk liann Norð-
ur - Múlasýslu, og bjó að Ketilsstöðum á Völlum, meðan
hann var þar eyslra. Kammerráðs- nafnbót fjekk hann
1832. Árið 1835 var honum veitt Árnessýsla; fluttist
liann þá að Hjálmholti, og bjó þar, meðan liann var sýslu-
maður i Árnessýslu. Árið 1841 varð liann »riddari af
dannebroge«, 1848 fjekk liann jústizráðs-nafnbót, 1851
jidannebrogsmnnns heiðurs-merki«, 1859 »Kommandör-
kross dannebrogsorðúnnar«. 12. apríl 1849 varð hann
amtmnðurí vesturamtinu ; hjelthann því embætti til dauða-
dags og bjó í Stykkishólmi. Hann var tvígiptur, og átti
fvrst Önnu Sigríði, dóttur Stefáns amtmanns Thóraren-
sens; hún andaðist vorið 1844. I annað sinn kvæntist
hann haustið 1846, og átli þá Ingileifl, dóttur sjera Jóns
Bachmanns, fyrrum prests að Klausturhólum. Af fyrri
konu börnum lians lifa 12, en 3 eru látin; með seinni
konunni átti hann eitt barn, og er það á lífi. Hann and-
aðist í Stykkishólmi á uppstigningardag, 9. maí þ. á., lítið
eitt kominn á 71. árið. Hann fór heilbrigður á fœtur
þennan síðasta morgun, gekk að aflíðanda miðdegi til tals við
kunningja sinn í næsta húsi; en er hann liafði verið þar
skamma stund, liafði hann orð á því, að dofl væri hlanp-
inn í hina vinstri höndina, og því næst upp i handlegg-
inn, og svo að segja samstundis leið hann út af; var
hann þá borinn heim til sín, læknirinn þegar við hönd-
ina, en það kom fyrir ekki; þó Iiafði hann lítið eitt getað
talað, og rúmri stundu eptir miðaptan (ki. 7*4) var hann
örendur. J>annig vitjaöi dauðinn þessa góðfræga öldungs,
að vísu nokkuð snögglega, en þó var viðskilnaður hans svo
hœgur og blíður, að flestir mundu kjósa sjer líkan dauð-
daga. Nú syrgir hann ekkja lians og börn og barnabörn,
því hann var þeim hinn ástríkasti, gleði og sömi og styrk-
ur sinna ættmanna. Ilann tók sjer fyrstur Melsteðs-nafn-
ið, og er því rjett nefndur foringi og höfundur þeirra,
sem það nafn bera síðan, eða til lians telja ætt sína.
Yinir og kunningjar sakna hans, því liann var hugljúfi
þeirra. Amtsbúar mega sakna hans, því hann var vitur
maður og liinn mannúðlegásti við alla, œðri og lægri.
ísiand má allt sakna hans, því hann var einn af landsins
mestu og beztu sonum, og vann í þess þarfir bæði lengi
og vel. Ilvað alþingi á honum upp að unna, sýnir saga
þess; hann var manna mest og margvíslegast við þáð
riðinn allt í frá upphafi, og konungsfulltrúi var hann á 5
alþingum: 1849, 1853, 1855, 1857, 1859, og má það
vera vottur um vitsmuni lians og Iagkœnsku, aðeigi verð-
ur annað sannlega sagt, en að hvorumtveggja, stjórn og
þjóð, hafi þótt hann laglega miðla málum, og borið gott
traust til hans; er það þó ktinnugt, að einalt hefur þar
sitt sýnzt hverjum, og að konungsfulltrúa-leiðin er vand-
rötuð. Ilann ltefur um langan tíma verið kvaddur til
05
Jiáttur
Grafar-Jóns og Staðar-manna.
(Eplir Gííla Konriitsson).
(Framhald). J>að var, er Björn Illugason reið til
þings þessa frá Stað, að liann var alldapur og þungt
í skapi; hefur liann svo sjálfur frá sagt kunnmönn-
um sínum, að þá hafi hann verið hnuggnastur æfi
sinnar. lteið hann um Stóru-Grafarhlað, og var Jón
gamli úti; sá hann daufleika Bjarnar, og hafði það á
orði, að lítt lægi á honum. Björn ljetlílið yfir því. Jón
hljóp inn eptir glasi og sagði Birni að súpa áþví, svo
hann fvndi, og jafnskjótt og Björn hafði á glasinu sopið,
rak Jón knefa milli herða Bjarnar og mælti: »Stattú þig
í dag, helv . - • þitt«. Birni harðnaðisvo við þettaskap-
ið, að hann kvaðst hafa orðið þeirri stundu fegnastur, er
hann komst á Jiingið, og vannst eigi á hans lilut. Leit-
armenn liöfðu á þing verið stefndir og mörg vitni önnur,
eiukurn Tómas á Flugumýri oglagsmönnum hans, er líkin
fundu. Yar svarið af þremur vottum, að 3 hefðu líkin
66
verið í tjaldinu, en þá greindi á um það, hvort 4 væru,
þott Tórnas hefði það sagt, og lýst Bjarna með bláa liúfu
og í grœnum silkiskúf, og Einar væri lagður til við hlið
honum. lVeis nú af þessu langt mál og flókið. J>að hafði
á orði verið, að silfurknappar og svart hálfmerkurglas
kenndist í höndum Bjarnar lllugasonar, og sýndi Björn
glasið, en ei knappana; vildi þá maður sá, erGuðmundur
hjet Eiríksson, bróðir Jóns Eiríkssonar, er síðar bjó að
Goðdöium, sverja það úr eign Staðarmanna, en sýslumað-
ur kvað það ei leyfilegt, er það væri með öllu ómerkt;
var það þá af óvitrum mönnum svo virt, sem traðkað væri
með því líkamálinu. J>að er haft eptir Sigurði, að liann
segði svo eitt sinn: »Jeg fríkenni Björn sem sjálfan mig,
en faðir ininn forsvari sig sjálfur!« Œrið margar voru
sagnir um aðburð þennan, og sú ein, að líjörgu Hall-
dórsdóttur, systur þeirra brœðra, þótti staka þessi vera
kveðin fyrir sjer í svefni, er húnmundi, þá hún vaknaði:
Enginn finna okkur má
undir fannar lijarni;