Íslendingur - 13.04.1863, Blaðsíða 7

183
kunnugt, að Rússar hafa um mörg ár haldið Pólverjum i
þúngri ánauð; hafa Pólverjar á ýmsum tímum reynt að
brjótast undan oki þeirra, en ekki borið styrk eða gæfu
til þess. Nú stóð svo á, að Rússar höfðu, árið sem leið,
í langfrekasta lagi heimtað unga menn af Pólverjum til
herþjónustu austur á Rússland. Pólverjar máttu eigi og
vildu eigi missa allan þann fjölda uppvaxandi manna af
landi burtu. Útúr því kviknaði ófriður sá sem nú geysar
þar í landi. Með fyrstu voru það borgarar einir sem upp-
reistina gjörðu, en síðan hafa bæði lendir menn og bænd-
ur slegizt í lið með þeim, og siðustu fregnir segja, að
uppreistin sje um allt land. Pólverjar fara um landið í
smáhópum, skjótast að Rússum hjer og hvar, vinna
margan sigur, bera sumstaðar lægri hluta, en eru Rúss-
um allskeinuhættir og illir viðureignar. Rússar fara fram
með svo mikilli grimmd, að óvíða eru dæmi til sllkrar í
sögu mannkynsins. Sá heitir Langiewicz, sem nú er
helztur oddviti Pólverja, hann hefur áður barizt með Gari-
baldi og verið einn af aðstoðarmönnum lians. Honum
ferst vel forustan það sem af er. J>að er sagt, að Na-
póleon keisari og Frakkar sje mjög velviljaðir Pólverjum,
og muni, ef til vill, skerast í leikinn, ef þeir geti fengið
Englendinga með sjer. En Englendingar eru vanir að
hugsa sig vel um, áður þeir skerast í vandræði annara
þjóða. J>að er og mælt, að Svíar hafi boðið Frakkakeis-
ara 40,000 manns, ef hann vildi hjálpa Pólverjum. Iíon-
stantin Nikulásson, bróðir Alexanders keisara, hefur æztu
yfirráð á Pólverjalandi af Rússa hendi. Prússum hefur
farizt mjög ódrengilega í þessu máli; það er mælt, að þeir
liafl selt Rússum í liendur pólska menn, sem flúið hafa
á náðir þeirra, og leyft Rússum að elta Pólverja inn í
Rússalönd og höndla þá þar eptir því sem þeir hafa borið
orku til. Austurríkismönnum kvað hafa farizt miklu betur
við Pólverja.
Á Ítalíu stendur hjer um bil allt við bið sama sem
í haust; Garibaldi var aptur kominn til heilsu; setulið
Frakka situr enn í Rómaborg. Á Grikklandi má kalla að
friður hafi verið síðan í haust, að Grikkir ráku Ottó kon-
ung sinn burlu; hafa þeir viljað fá ýmsa menn til að
taka við konungstign yflr sjer, en engir viljað til verða,
og þar við situr enn. Ivarl 15. Svia og Norðmannakon-
ungur hefur í vetur komið fram með merkilegt fruinvarp
til að breyta þjóðþingi Svíanna. þjóðþing það hefur verið
kallað ríkisdagur. þa^ er lial(lið 3. hvert ár, og því hef-
ur verið svo háttað, að það hefur verið greint i 4 deildir
(eðalmannastjett, klerkastjett, borgarastjett og bændastjett).
Ilefur sú tilhögun þótt margbrotin. Nú vill konungur
gjöra þetta einfaldara og óbrotnara, eins og t. a. m. í
Noregi, Danmörku og víðar; hafa þingið að eins í
tveimur deildum, og láta eptir almennum kosningarlögum
kjósa menn til þingis. það hefur mælzt vel fyrir þessu
frumvarpi meðal Svía. Nú hafa Svíar iagt járnbraut mikla
um 60 mílur vegar, vestur yflr Svíþjóð frá Stokkhólmi til
Gautaborgar, og víðar þar um land er verið að leggja
slíkar brautir. Svo er og í Noregi, og eru bæði þessi
lönd á miklurn framfaravegi í öllum greinum. Frá Dan-
mörku eru góð tíðindi með mörgu móti, nema sundur-
lyndið milli hertogadæmanna og Dana, sem aldrei virðist
ætla að taka enda. Holsetar hafa selið seinni part vetrar
á þingi í Itzehoe, og virðist oss svo langt frá, að saman
haö dregið með mönnum, að liitt er miklu heldur, að
sundurþykkjan hefur vaxið milli Dana og Ilolseta. Er í
Khöfn allmikil áhyggja í mönnum út af máli þessu, og
svo er að sjá, að sumir kenni ráðgjöfum konungs vors
um að Þetta sje elikl komið lengra áleiðis c'n það er.
Átti nú bráðurn að lialda fund mikinn á »Casino« í höf-
uðborginni, til þess að koma sjer niður á einhverri fastri
stefnu. Á ríkisdegi Dana, sem stóð 116 daga, gekk aöt
friðsamlega fram. Ekki var fjárhagsmál eða stjórnarbót-
armál Islands lagt fyrir þetta þing. En heyrzt liefur, hvað
sem hæft kann að vera i því, að stjórnarbótin eigi að
koma fyrir á alþingi í sumar. Konungur vor liefur með
opnubrjeö 19. jan. þ. á. veitt kauptúnsrjett, eptir uppá-
stungum alþingis: Straumfiröi í Mýrasýslu, Skeljavík í
Strandasýslu og Papafjardarós í Austur-Skaptafellssýslu.
Alexandra dóttir Kristjáns prins til Danmerkur giptist í
vetur 10. marz, í Windsor á Englandi, prinsinum af Wales,
elzta syni Viktoríu drottningar og konungsefni Stórbreta-
lands; varþá, eins og að líkindum lætur, mikið um dýrðir
bæði í Danmörku og á Englandi. Sagt er að stjórnin
danska ætli að senda herskip eitt hingað til lands í sum-
ar, og ætti það að leggja út frá Kaupmannahöfn síðast í
marz eða fyrst í apríl. Svo hefur og frjetlst, að Frakkar
ætli að senda hingað gufuherskip í stað þess sem áður
hefur verið seglskip.
— Veðuráttin hjer syðra hefur verið hin stirðasta sem
hugsast getur allt fram yflr páska, með einlægum útsynnings
stormum, en þá skipti um til norðanáttar; á 3—5 í pásk-
um flskaðist vel hjer á Inn-nesjum, einkum í Ilafnarflrði;
Akurnesingar höfðu íiskað miður. Mjög er hart lijer í
öllum nærsveitum og hross eru víðast hvar að falla meir
og minna.
Skiptapar. Snemma í janúarmán. fóru 7 skip úr
Fljótum í hákallalegu; gjörði á þau veður mikið af út-
suðri, svo eigi var vært á hafinu; náðu 2 þeirra aptur
landi í Fljótum, 3 náðu Flatey í þingeyarsýslu, en 2 týnd-
ust í hafl og hvert mannsbarn er á var, 14 aðtölu; 6 af
þeim sem drnknuðu voru kvæntir menn. 4. dag febr.mán.
druknuðu 7 manns af skipi vestur í Rifl, en hinum áttunda
varð bjargað. 20. marzmán. fórst skip á Stokkseyri í
Árnessýslu með 13 manns, voru (að sögn) 11 þeirra úr
Arnessýslu en 2 úr Rángárvallasýslu; eigi höfum vjer frjett
enn hve margir þeirra voru bændur. {>ann dag var all-
gott sjóveður hjer syðra, en brim í lendingu hefur að
líkindum grandað þessum þar eystra. Daginn eptir (21.
marz) reri almenningur lijer til fiskjar, en gjörði á ófært
útsynningsveður þegar leið á daginn; þá drukknuðu 3
menn af fjögrsmannafari frá Hliði á Álptanesi, en hinum
fjórða varð hjargað. Litlu áður en þetta varð drukknuðu
2 menn af báti upp á Borgarfirði. 1. apríl hraktist bát-
ur af Vatnsleysuströnd með 2 mönnum norður og inn í
Flóann og barst loksins daginn eptir að landi á Seltjarn-
arnesi; hásetinn lifði af, en formaðurinn dó þegar er á
land var komið.
(Aðsent).
Stiptsbókasafnið i Eeykjavík.
I öðru ári ísl. 10. jan. 1862. Nr. 16. stendur grein-
arkorn með sönm yfirskript og þessi. Flún var í þeim
tilgangi skrifuð, að vekja athygli manna á bókasafni þessu,
sem er hið helsta og merkasta í landinu ; en einkum var
tilgangurinn sá, að vekja athygli þeirra manna, sem ætlað
er að stýra þessu bókasafni. llókavörðurinn sem nú er
gjörir skyldu sína, enginn getur með sanni sagt annað,
en hann stendur undir nefnd manna, sem á að stýra bóka-
safninu og þessi nefnd er ekki eins og vjer vildum, fyrst
vantartí hana tvo menn, eða vjer höfum ekki heyrt, að
þeir sjeu en þá útnefndir, og hinir tveir, sem eptir eru í
nefndinni, vitum vjer ekki hvort nokkuð eða ekkert hafa
skipt sjer af bókasafninu síðan vjer rituðum grein vora i