Norðanfari - 01.08.1863, Blaðsíða 1

m
18«8.
llmburðar hrjef.
Eins og ra'örgum er þegar kunnugt, hefir herr* amt-
inabur J. P. Havstein, sent öllum hreppstjdrura sínum í Norb-
. nr — og Asturuuidæminu prentab umburbarbrjef frá honurn
íjiilfum, dagsett í Kaupmannahöfn 5. júní þ. á. sem kröpt-
uglega hvetur til almenns fjelagsskapar, framkvæmda og frani-
fara í íillum búnabarefnum, og sem oss þykir svo miklu varba
til hags og heilla fyrir land vort, ab eigi elumst um, ab flest-
urn ef ckki nilum Isiendingunt sje kærkomib, ab sjá umburbar-
brjef þetta sem víbast á preriti; hikunt því eigi vib ab taka
þab orbrjett inn í blabib. Brjefib er svo hljóbandi:
„A Islandi er svo iitlu fólltsmegni dreift um svo mikic svæbi,
ab á engu ríbur meir, en ab draga kraptana saman, svo ab
þeir ávextir af samheldni og framtakssemi megi koma í ljós,
sem menn í ö?rum löndum meta eptir þab framfararstig, sem
landsiííuirinn stendur á. Hag'ur og faisald livers lands fer
cptir landbúnabi, atvinnuvegurn og heiraiiiBháttum landsbúa.
Til þess ab ráia bíeiur á brestutn, og ýla undir framfarir,
er hjer ab lúta, eru hjá öiltitn þjóbum stofntib 'jeiög, og
verbur því þá framgengt meb sarotökutn, sem elia myndi
aptur ttitina, eba standa í stab. Einbættisstaba mfn beíir gotib
mjer mörg tilefni íil ab sunnfserast um, ab mörgu því, er
aflaga fer og ábótavant er í norbtir- og austuramtinu í búiuibar-
legum efnum, verbur ekki meb nbru móti koinib til laglæringar,
en a< amtsbúar vaki.i til sarníaka og fielagsskapar, og sem
flestir göbir kraptiU bindist í einingarböi.d. þab er hverjuin
góbum fjelags manni frjálst, a kvei'ja abra til atorku og
samverka, og þar sem etns liagar ti! og á íslandi, ab ílestir
erabættismenn búa bændabúnabí uá þab styra miklu til um-
bóta ef þeir koina mönnnni tii s .mvinnandi abgjörba, tii þess
&b bæta búnab og atvinnuvegi; cn þab verbur alþýban ab
Sáta sjer skiljast, ab livo ki ytirvöld nje abár geta komib neinu
til loibar tneö slíkutn tiiraunum, ef luín eigi sjálf vill neitt
fyrir hafa. Vjer æskjum allir, gem von er, meira for-
ræbis efna vorra og freisis, en þeir ættu aldiei ab taka sjer
þab orb í munn, sem bianda því saman vib abgjörbalaust og
ómennskulegt sjálfræbi.
þab sem allir góbir dreugir og dugandBmenn settu ab
bæ,ta og efla rueb rábtim og framkvæind, er sjerííagi þetta;
1. Ttína- o g engjarsekt. þar til Sieyiir þúfna sijett-
an , túngarbar og abrar girbingar, áburbar mebferb og drýg-
indi, plægimr, vatnsveitjngar, skurbgreptir til þess ab þurka
mýrar. brennsla mosaþúfna og uiýra, m. fl., til þess ab bæta
heimahaga og engjar.
2. Fób u r b i rb i n g. ^ anda sem mest mebferb og ura-
kúuab á fóburforfa, íivort heldur geymdur er í heyhlöbum
eba heygörbuin, ab eigi spillist eba missi eidiskrapt (bey-
fymingar).
3- Pj en afe a rhö id. þar til heyrir skinsamleg og var-
hygfearfull mefeferfe og uppeldi ungvifeis, heutng hirfeing á
kvikfjenabi, bæfei sumar og vetur, notaleg smalamennska,
haganlegar fjallgöngur og rjettahöld, hyggileg ásetning á
haustin æptir fóöurbyrgfmm, skynsamlegt gjafarlag, forsjáíeg
útbeit saubfjeiiafear á vetrum eptir veferáttufari, raeö yfirstöbu;
gób tilliögun á fjósurn, rúmgóö og loptgób fjárhús, og
kappkostun um allt, er htur ab heilbrigbi fjenafearins og kyu-
bæti háns tn. íi.
4.. Notkun og hirbing allra nytja af peningi,
svo *em (ujóffeur hirfeirg, smjör og ostgjörfe, taefeferb og
grym«la | kviiíi, I vort scm hait er ti! bflneyzlu eba sölu og
$ ð’VV. þoawfi
*• M*t:irtár.«ikt. Xál- og javfeeplsgsrfeáf.
6 Sj á var ú t vegi r (þorska og hákárlaveifear). þar til
heyrir ab bæta allar tilfærur og útbúnafe til aflabragba, fiski-
verkun og aiia notkun á sjdfangi.
7. Húsagjörb og híbílahættir. þar til heyrir afe
reisa gófe, rúmleg og holl hfbýli og íveruhús, vanda sem
raest um hreiniæti á bæjurn, og konta inn áliuga hjá al-
þíbu fyrir öilum þrifnabi, og því sjerílagi, ab halda hreina
loptinu í íveruhúsunura, meb fleiru þessháltar
8. Verzlun. þar.til heyrir einkanlega, ab vanda sem
bezí allar ísleuzkar vörutegundir, og leiía allra bragba vifef
ab þær verbi jafnar afe gæbum vife sörsu vöru eriendis, efea
jafnvql betri ; fá sem^mcst verb fyrir vöru sína hjá kaup-
inönnum, byrgja sig sera bezt á sumrum mefe naufesynjavöru,
en fækka kaupgtafearferfeum á vetrum, mítika kaupstafearskuldir
og takmarka dþar/akaup, sjerílagi brennivfns, tóbaks, sikurs
og kailea,
Jeg beíl nú í nokkrum höfufegreinum taiife þafe upp, er
jeg vil hveíja alía góba rnenn í arnti mínu til afe eíla mefe
samtökum og fjelagsskap, og þó fleira mætti til nefna, er
þetta nóg til afe sýna, ab samtökin eiga ab lúta ab fram-
fórum í búnabar og sveitarhag.
Skal jeg nú leyfa rojer ab bibja yfeur, háttvirti hrepp-
stjóri, afe birta scm fyrst brjef þetta fyrir hrepþsbúum yfear,
og skora jeg fast á ybur, eins og á abra hreppstjóra í aratinu,
afe þjer im fe gófefúsiegri abstofe sdknarprestsins og beztu hreppt-
búa yfear fáib sem ílesta dugandismenn hreppsins til þess afe
stofna meb ybur og ganga í fjelag, er samsvari í anda og
áformi þvi, sern ab framan er sagt afe vera ætti tiigangur
samtakanna. ættu nienn á íundi afe semja sjálfir fjelagslög
sfn, eptir því sem til hagar ( hreppnum, og mefeal annars
kjósa forstöfeunefnd.
En þegar búib er ab semja fjelagsiög fynr 'alla hrepp-
ana í N N sýslu, sem jeg ímynda mjer afe geti orfeib í haust
og á komanda retri í seinasta iagi, ætlast jeg til og mun
gjöra rábstöfun fyrir því, ab hlutabeigandi sýslumabor í
fyrsta skipti bofei meiin, tvo tii fjóra, úr hverju hreppsfjelagi
til sýslufutidar. Ætti þar ab endurskofea og umbæta fjelags-
lög hreppanna, svo afe hin mesta samhljóban fengist í öllum
greinum hinna sjerstöku hreppalaga, semja allsherjar fjelags-
lög fyrir gjðrvalla sýshma, ákveba fjelagstiilög, t. a. m. tíl
ritkostnafear og verfeiauria (ef þab yrti ráfeife afe greifea skyidi),
svo þau mættu verfea allstafear hin sömu, og mebal annars
kjósa sýslunefnd. Svo skyldi og sýalul'undurinn gjöra uppá-
stungu ura sameiginlegt band milli ailra sýslufjelaganna í
amtinu. A sýslufundi, sem haidast ætti á hverju vori, skyldi
ai> öferu leyti framkoma skýrslur um búnafearhag og hætti í
hverjnm hrepp, og allt sem niáli nemur og gjört er til ura-
bdta og frantfara. J>ar skyldu menn gjörast samrába um
þafe, er þeir vilja framfylgja efea framkvæma, og rasba um
búnabarniál og síík efni.
Jeg get þess afc endingu, ab nú er í áformi afe stofna
fyrirmyndaibú í Húnavatnssýslu, og hali þetta fyrirtæki
heillxvænlegann árangur, mun koma til utnræfeu á sýslufcnd-
um sífear meir, hvert ekki sje tiltækiiegt afe stofnaþesskonar
bú í öbrum sýsium.
2>. t. K a u p iti anna h öf n .>. <la<j júnímáuadar 1833.
Haystem.
arsest tia os*Aa undlrntadati
rjett sjje íaiMSin.
Ekkí aUs fyrir t?ngo be6 jeg lesífe gre'markorn í „Norb-