Norðanfari - 01.01.1864, Blaðsíða 1

VORBAVriRI.

M I.-?.
Jaisúar.
1863. '/
/4varp.
Jafnframt og jeg sendi öllum kaupendum
og lesendum Noríanfara kvtíijuGiiba og mína,
og innilega ósk um, aft þetta nýbyrjaöa ár,
veríi þeim heillasamt og ánægjulegt, er þab
bæii skylt og verþugt, uin leib og þessi byrj-
nn hins þriiija árgangs Norfanfara birtist, aö
jeg hjcrmeö votta öllum þeim, er eflt hafa og
ítuÖIab aÖ áframhaldi hans, mfnar virÖingar-
fyllstu og beztu þakkir.
Vegna dvissunnar um, hvort jeg sakir fá-
tæktar minnar og vanskila á andviröi blaíing
fengi haldib því áfram eptir nýár 1864, fjekk
jeg næstliöifc sumar aö eins útvegaö mjer þab
af pappír, sem mig þá vantaöi f árganginn
1863, en vissi af — ef til þyrfti afc taka —
ab dálítib var til af Norbra pappírnum hjá
verzlunarstjúra E. E. Möller, sem jeg þá lagbi
drögur fyrir ab fá og hefi nú fengib.
Lnda þútt jeg nú viö lok þessa mánabar
eigi enn úlistandandi af andvirfi blabsins, fyrir
bæbi árin, á þribja hundral da!a, auk þess sem
farist hefir afblabinu, týnst ebaúnýttst ellegar
eigi selzt; ræbst jeg þú enn í stúrskildugur, ab
byrja, sem fyrr er getib, á þribja árgangi þess,
af því mjer hefir heyrzt á sumum kaupendum,
blabsins, ab þeim sje þab þú nær skapi, ab
þab haidi áfram, lieldur tnn hætti; og líka
hihs vegna, ab þab úti stendur af andvirii
þess borgist til mfn smátt og sraátt í velur,
sjerílagi meb þorrapústunum.
f>ab eru annars mikil vankvæbi og enda
úkljúfandi fyrir þonn soni allt verbur ab fá
aö Iáni, eem til dtgjörbar blabsins lieyrir, ab
fæztir borga andvirbi þess cigi fyrr en allur
árgangurinn er komin út, og nokkrir ekki fyrri
en löngu seinna; og elnstakir, sem eigi hafa
gjört mjer neina grem fyrir þvf, hvoitnokkub
eba ekkert bafi fengib af því hefi sent þeim
af Norbanfara nú í tvö ár; eins og mjcr liggi
ekkert á, og jeg hafi núgu breytt bakib ab bera.
þetta er á annan veg í öbrum löndum,
þar sem blöb eru gefin út og seld, ab þau
eru borguð á hverjum fjúríungi ársins og enda
nokkur fyrir fram. Gæti nú þessí tilhögun
komist bjer á, væri miklu aubunnara ab geta
stabib kostnab blabsins, og jafnvel um leib, ab
geta selt þab fyrir minna verb en olla. Mjer
hefir því komib til hugar, ab fara því sama
á flot vib kaupeudur og útsölumenn Norban-
fara, sem ritstjúri f>júbúlfs vib kaupeitdur hans,
ab þeir sem borgubu blabib fyrir byrjun oktúber-
mán. þ. á. fengju þab fyrir einu marki minna,-*^
en þeir sem eigi borga fyr en eptir ný,árJ865 -
Af því scm jeg hefi nú feigi annán pappfr
fyiir hendi, en þann sem fyr er getib, þá
komst jeg ekki hjá ab breyta broti blabs þessa
frá því sem átur var og virtist mjer og fleirum,
sem jeg liefl átt tal um þab vib, ab betur færi ab
brot blaisins og aikatala stækkaSi en minnkabi;
og þess heldur, sem hib stærra blabib ætti þú
fremur ab geta náb tilgangi sínum og fylgt tím-
anum enn hib minna; jafnvel þútt þab vcgna
tebrar pappírseklu eigi geti ab sinni orbib stærra
ab arkatali pn svo, ab ein örk í því bröti
blabib nú er, sem er hib sama og ein örk í
Norbra, komi út á hverjnm mínubi þar til nýr
pappír kemur; cn úr því vildi jeg — ef svo
lengi auðnast — ab ein örk komi út á hveij-
um hálfum mánubi eba hálf ðrk á hverri viku.
þab vinnst líka vib hib stærra brotib, ab þar
eru ab sínu leyti minni spássíur, en á liinu,
sem er f smærra brotinu og meb því múti
rúmar hib stærra brotib lu fleiri letur stafi
enn hib minna.
J>útt úthald blabsins sje nú sem stendur, vegna
taldra kringnmstæba, í þessari kreppu, þá óska
jeg og vona ab kaupendur þess fælist tigi
frá þvf, heldur lifi vib vonina, sem jeg, ab
seinna gangi betur.
Svar uppá rltjiirð læknis Finsens.
Du bliver varm min Sön! det er en
Lyst, at höre Diy begeistret declamere;
Det kalder jeg et Kœmpebryst, JYÍen
skaan J)ig — jiust igjen — oj lad os
lidt pausere. Jeg veed ei hvor den
tykke Tud det holder ud,
Af þvf ýmsir kunningjar mínir hafa sagt
vib mig, ab jeg yrbi ab taka ab mjer svigur-
mæli þau, sem kotna fyrir í ritgjörb Finsens
læknis í „Norbanfara* No. 45—48 fyrir des-
emberm., verb jeg ab bibja herra ritstjúra blabs-
ins ab ieyfa sem fyrst línum þessum rúm í því.
þcgar jeg á næstlibnu ári dvaldi í Dan-
mörku, barst mjer sú bága fregn ab Sveinn
frúrarinsson, tkrifari minn, væri altekinn af
ineiniætum, og nokkrir, er ritufcu mjer, og
minntust á hann, töldu mestu tvfsýni á lífi
hans. Mjer varb þá fyrst ab tala um veiki
þessa vib lækna í Kaupmannahöfn, og heyra
álit þeirra um hættu þá, er væri samfara veik-
inni, sem og uni þá læknisafcferb, sem hættu-
minnst og tryggust væri álitin fyrir hinn
sjúka; kom jcg einkum afc máli um þetta rib
íslenzkan lækni, sem hcfir á sjer mikib álit
fyrir gáfur og þekkingu í læknisfræfci, og ný-
Iega hafbi tekib embætti'prúf vib háakúlann
meb beztu einkunn, Sagbi hann mjer, optar
en einusinni, ab Recamiers læknisabferb vib
sullaveikina væri úr gildi gengin á Frakklandi,
og sjer dytti ekki í hug ab brúka þá læknis-
abferb, því bæbi væri hún þjáninga rnikil, og
svo væri hún bundin meiri og tninni hættu
fyrir hinn sjúka, þar hún mebal annars, hæg-
lega gæti orsakab lífbúlga (Underlivs-lBetænd-
else) og svo væri margir þjábir, þegar þeir
kæmi til læknisins, ab þeir þyldi hana ekki,
- en abrir þyrftu svo brábrar linunar, ab þeir
gæti ekki befcib eptir svo langvinnri Iækningu
sem abferb Recamiers væri samfara; hann
bætti því vib, ab þab mundi fæstum læknum
vera unnt, ab greina svona fyrirfram hvar og
hvenær hin sanna sullaveiki ætti sjer stab, svo
þab væri opt mikil áhætta ab brúka þessa
læknisabferb, og mesta hörmung ab þjá raann-
inn árangursIaHst ef lækninum hefbi missýnst.
SÖkum þessa, og af því mjer hafbi verib
ritab ab heiman ab Sveinn sktifari minn ætlabi
ab leggja sig undir brunalækningu Finsens, cn
1
jeg þúítist viss um ab þessi gúbi mabur væri
skammsýnn, eins og hver annar af oss daub-
legunt, reit jeg Sveini og ráblagbi honum ab
hætta vib áminnsta lækningu, og ætlafci jeg
ekki afc halla læknisheifcri Finsens, þú jeg tæki
hann ekki fram yfir lækna háskúlans, sem þó
afc líkindum hafa lesib þetta Iilla húl — þab
er nú ekkert ögnin sú — sem iæknir Finsen
hcfir sett nra Iækningar sínar á sullaveikinni
ár eptir ár í skýrslur sínar ti! heilbryggbisrábíins.
Jeg neita þvf sem helberum heilaspuna
eba sullaspuna, ab nokkur misskilningur um
orbib nbrænde“ bafi getab komib á milli mín og
lækna þeirra, sem jeg átti tal vib um lækn-
ingu Recamiers, því vib skildum þab orb fulit
eins vel og herra Finsen.
En jeg hefi sagt og segi þab enn, ab
læknisabferb Recamiers er úr gildi gengin er-
lendis; þar meb átti jeg einkum vib Frakk-
land, þar sem Iæknisabferbin er komin upp,
og mun víst Finsen varla þora ab neita þvf,
ab sullaveikin hafi átt sjer þar stab; jeg skal
hvorki kannast vib nje bera af mjer orb þaui
er göngukonur Finsens hafa borib honum eptir
mjer; draf þeirra mun frcmur ata þann, sem
tekur þab upp, tínir þab saman, velgirfbarmi
sjer, og ber þab út f almenning, en mig, sem
]>ú mun hafa verib gæzkuríkur tilgangur lækn-
isins n. I. þab er langt frá mjer ab dæma
nokkub um læknisabferb þessa yfir höfub, en
þú leyfi jeg mjer ab taka fram einstöku mút-
sögn, sem Finsen Iæknir verbur uppvís ab í
ritgjörb sinni, fyrir dúmi úveillrar skynsemi ;
sami læknir, sem segir: nþar næst má telja
Iækning þessari þafc tii ágætis, ab hiín er lækn-
ing ab fullu (radical), þar öllum .sullum og
6ullahúsum verfcur náb, og geta því ekki þrú-
ast aptur“, haffci rjett áSur sagt: nl h'efir náb
lækningu ab nokkru leyti, en sullir voru eptir,
er ekki nábist til, og á einum túkst mjer ekki
ab opna sullinn ab fullu“.
Sjáib nú og heyrifc samkvæmnina! Finsen
segir lækning sín sje fullkomin lækning, og
þó nær hann ýmist ekki f sullina, efca sull—
irnir gjöra gis ab lækningu hans, opnast ab
hálfu leyti, en lokast aptur, jafnskjútt og Fin-
sen sigri hrúsandi úgnar þeim rasb brábum
bana og illum daufca.
þessi sjúklingur, sem Finsen ekki þykist
hafa getab opnab sullin á, mun annars eiga
ab vera Sveinn skrifari minn, sem var til lækn-
inga hjá honum í 10 vikur, og kveburFinsen
svo ab orbi um hann, ab hann hafi tekib
mjög miklum bata meban hann hafi verib
undir sinni hendi“; þab kynni nú ab vera;
sá var nú batinn algjör, eba „radical“; almcnn-
ingur sá hann; reyndar lá Sveinn nær dauba
en lífi eptir allan þenna mjög mikla bata, þegar
jeg kom heim úr siglingunni seint í sumar;
og hvafc meira er, Sveini fannst svo lítil svíun
af þessum miklu mebölttm, sem Fin3en ljet
hann brúka, ab hann hætti vib alla mebala-
brúkun um tfma, en siban ieitabi hann sjer
hjálpar hjá homöopöthunum, og fúr ab brúka
meböl þeirra, sem eptir fáa daga sýndust hafa