Norðanfari - 01.01.1864, Blaðsíða 3

i
Ssemund*en», en ná fyrir tflmæH han» og rá?-
*töfun amtains flutt til lifsala J. P. Thoraren-
sens, sem ásumt cand. J, Haíiddrssen og verzi-
unarstjdra B. A. Steincke, eru itiefc amtsbrjeö
frá 28. desembcr 1863, kjörnir í nefnd tii
þess aíi sjá um bökasafn þeíta; kj-nna ejer
áatand þess, ráfegast um hvab giöra á tii þess
ab bökasafnib aubgist af nytsömiun og skemti-
legum bóltum, og meí hvcrjum hætti, ab íyrir-
komulagi þess, yríii breytt ti! hins bstra. Ab
*vo vöxnu er þab vonandi, a& þetia litla Ijás,
etandi dgi eptir þetia jafnopt undir mæliaski
og aít utidanförnu, eins og t. a. m. þegar viB
sjáift lá, ab bókasafniB fengi lijer hvergi inni
eía húsnæbi handa því og yrBi því annaB-
hvort ab ieggja þab niBur f stok-ka eba flytja
í butíu útab FribrikRgáfu eða ftam í Eyjafjörb,
heldur ab stjórnarnefnd þess, samkvæmt er-
indinbrjefi hennar, kappkosti aB efla aukningu
bókasafnsins, rjetíindi og álit, svo ab tilgangur
meb stofnun þess og viBhald náist sew bezt.
Bindindi.
Úr brjefi ab vestan dagsett 2. janúarmán-
abar þ. á.
— Jeg hefi heyrt nokkra merkisbænditr segja :
Bef sýslumaburinn ntinn gengi í bindindi skiidi
jeg gjöra þab líka“, en hvab þá ef háyíirvöldín
ribu á vatib. Nortlendingum þykir ab amt-
ntabur sinn hafi unnib mikib í fjárklábamálinu,
og þab er meir enn satt, enn þó geta þeir
ekki borgab 60—70,000 í skababæturnar í mörg
ár, enn þeir geta eytt í vínföngum 50 —60,000
árlega. þetta mun varla ofaukib og þó minna
væri, má nægja; þab veit jeg ab Húnvetningar
drukku á einu ári, í einsfimlu brennivini
7 — 8000 rdi. þab er þvt aubsjeb ab amtmabur
ynni stórt gagn, gæti hann komib á alinennu
bindindi í amti sínu, og honum tækist þab
bezt allra, væri hann oddvitinn; itjer eru eigi
fiárútiát vibribin, sem jafnan má berja víb í
öbrum fyrirtækjum; en hver áhrif þetta gjörbi
Á sibferbi og vibskipti rnanna, er ölluin ijóst,
»era vilja framfarir og heill fjelagsbræbra sinna“.
Fátæha Iia£id þjcr jafnan lijá
ydup.
Vjer höfum f blabi þesau skorab á menn
um, ab skýra oss frá sjerlrverju því, sem
markvert ber vib í fjelagi þeirra, og vert væri ab
halda á lopti, til nvtsemdar, íróbleiks eba skemt-
unar, eba þeim til hróss er þab verískulda,
eba binum tll óvírtingar eba abvörunar sem
mibnr breyta; því ekkert talar hærra nje
eptirtakanlegar en dæmin, og jafnan verbn ein-
hverjir til þes3 ab taka þau sjer til fyrirmyndar
eba vibvörunar. Oss furbar því mikillega
mebal annars, ab engin Skagfirbinga ekuli hafa
orbib tii þess, ab segja oss frá veglyndi og
iiöfBingskap óbalsbónda Gísla Stefánssonar á
h’íatatungu, sem sagt er ab bolib hafi heim til
sfn f vetur 10 eba 12 öreigum þar ( grend,
iiegib upp fyrir þeim veizlu, og ab skilnabi
gefib þeim 200 rdl, eba meira ( kornmat, sem
Dasclika.
(Framhald). Æ1 barnib mití vesalings barn-
ib miit, lofi þib mjer, ab minnsta kosti, ab
ná aumingja barninu“ kveinabi vesalings ó-
kunra konan, sleit sig af veilingamanninum
og æddi inní, herbergib. Eptir iá augnablik
kom hún aplur meb hálfberann dreng á armi
sjer; veitingamaburinn var ofsa reibur skanrm-
abi hana, reyf opnar dyrnar og ætlabi ab
þrffa hana og kasta henni út.
„Jeg ætla ab fara út, sagbi hún grátandi“
gub minn góbur fyrirgefi þjer mebferbina á
mjer og vesalings baininu mínu“.
Iwan komst mjög víb af þessu hartr.a-
veir.i vesaliitgs konunnar, og stób npp 'frá
borbínu, en 1 þvf leit hún vib.'svo ab bann
gat sjeb framan í liana, varb honutn þá »vo
bi!t vib, ab hann ruddi um koll borlinu meb
fliiskunni, og staupunum á, og hrutu þau nm
gólfib í ótal brotum, kallabi hann upp og »agbi:
BDaschka vesalings Dasehka“! hljóp hann r.ú
ab hinni ungu konu. Hún rak upp hátt hijúb,
því henni varb uæsta byit vib, kastaíi sjer
1 fang manni sinuni en hún var »vo yfirkomin
af glebi ab hún fjeíl í ómeginn fyrir fœtnr
honum, en litli dreugurinn hcnnar rfghjelt »jer
í bana og grjet háitöfura.
þakklæíisvott viS aíföfturlnn fyfir þab, h. ab
honum hafi þóknast aft biessa efni eíri, heilsu-
lasins og litt vinnauda. Eins og dænti þetta
er fágætt, er þab fagurt, lofs- og eptirbreytn-
isvert fyrir þá, er Ðrotíin hefir v*itt þab lán,
ab geta geöb, en þurfa cigi ab þyggja Bþví
fálæka hafib þjer jafnan hjá y?ur“. Velnerndur
heifturabóndi og mannvinur, ætti þaft sannlega
ekilib, ab konungur sæmdi hann heiburgmerki
dannibrogsmanna, cklii ab eins fyrir tjefta gjöf,
heldur og fyrir þab, livab hann hefir vcrib og
er mikiil bjargvsettur og gób fyr.nnynd fjelags
síiis, og einn af bústóipum þessa lands.
Innlendar frjcttlr.
Úr brjefi úr Gulibringusýslu dagsett (
ndvember 1863.
— „Dagana 20. —23. sept. var eitthvert hib
mesta norbanvebur, sem hjer hefir komib.
Undir Eyjafjöllum, er sagt ab hey hafi þá
tekib úr görftum. Fyrst ( októberm. komu
kýr alveg á gjöf; gekk þá ab meb frosti og
snjókomu, svo kviftsnjór varft á fjöilum. Fiski-
afli var hjer svo mikill næstl. sumar, aft eigi
hefir verift slíkur nú í meir ertn 20 ár, því
hlutir urbu frá Jónsmessu til Mikjálsmessu hátt
á þribja þúsund, og margt af því vænn fiskur.
Sýldarafli var hjer, en hún var eigi gefin,
því skeppan af lienni kostafti 3 — 4$, eins og
stundum tunnan hjá ykkur nyrbra. 26. októ-
ber fóist bátur subur í Leyru nieb 3 mönnum
á, í ofsa vestanroki 2 nóv. haffti þorleifur
nokkur vinnumaftur á Narfakoti í Njarbvíkum,
verib þar á gangi meft liiaftna byssu nitur í
fjöru, hvar Iiann sá önd og skaut á, enn fjekk
aft eins bilaft, hlóft þá byssuna apiur og haffti
hana nppspennta, og gengur meft bana frammá
stein hvar öndin var nálægt og ætiar ab slá
liana meft byssunni, en í því reib skotib ór
henni. Unglingur stób skainmt frá og sá ab
mafturinn datt; hljóp til lians og spurfti hvort
hann heffti mcitt sig en liann sagfti, „jeg er
víst dauftskotinn“; bamib varb hrætt hljóp til
bæja og sagfti frá, en þá fólk kotn til mannsins
var bann dauftur; skotib liaffti lilaupib neban
í brjóstib. Kalla má ab hjer sje heilbryggfti
yfir alit; þó er ddift í Garfta prestakalli
síftan uni nýár 48 manm, fleira af því börn
og gamaimenni. Ogæftir eru nú einstakar,
og þá sjaldan róib verímr, aft vaila fáist til
matar. Sífcan 25 f. m hafa mátt heita mikil
harfcindi, veana snjókýngju. blota, fiosla Og
áfrefta, svo liaglaust má kalla nema f fjörunni.
Idvab nifturskurft sneriir, þá er þab hálf-
verk; sumir skera a!!t sitt sauftfjc, sumirekk-
ert, sumir nokkuft; liafa svo keypt fje aptur
til lífs strax í liaust, bæbi ab anstan og ofan
úr Ftorgaríiibi, en fengti ekkert keyptíHrepp-
unum, rekib þab svo saman vib hib grunafta
fje, sem sumt er meft kiáfta, sumt frítt. Sagt
er ab Mosfeflssveitar hreppstjórinn hafi nýiega
fært stiptamtmanni 4 kláfai ollur, sem áttu
heisna í Reykjavfk, en komnar upp ( Mosfeils-
sveit“. þarna sjá menn, mefal annars dálílift
sýnishorn af niburskurfcarsamtökunum syftra,
enda er esgt »ft gtiptamtmaftur bafi boft.ib
Kjósarbúum, hvar kláfti er ml og eibnig í Mos-
fellssveit, Kjalarnesi og Álptanesi, gefinsUláfta-
meftö! ti! jó!a, hyrfi þeir frá niburskurfti, er
þeir og fleiri sveitir iiöfftu þó fyr staftrábib,
Úr iujefi úr sirandasýslu d 21, nóv. 1868.
— „Vandræfta(iaust mikib í fiamhaldi aí illu
ári á undan. Hey Iftil vtfca úti enn og stór-
skemmd þab iitla innkomst af sífelldum rign-
iiiEum og snjóbleytum dæmaiausuin f a!lt haust.
Eídiviftur stunra uti enn og ónýtfur. Fiski-
afli var nokkur í Hrútafirfti í haust cn sjaldari
gaf til ab róa vegna storma. Engin nafnkennd-
ur dáinn, nema madama Solveig Bjainadóttir á
Kollsá, ekkja eptir Búa sáltiga Jónsson prófast
i Strandasýaiu, mikil merkiskona, dáttir sjeru
Bjarna sáluga Jónssonar á Mæiifeili 75 ára.
1. þ. m. drukknafci Sveirin nokkur Halldórsson
úr Miftíirfci, rjeri kendur út meft landi hjer á
austanverbuin Hrútafirfci á ónýtri byttu og hvölfdi
undir sjer.
— í staftinn fyrir 4-5 kýr og 80-100 fjár
ab undanförnu, set jeg nú 2 kýr og kálf, kiár
einn en enga saubskepnu, enda er jörb sú jeg
verb ab hafa, einhver vesta hjer, og svo ab
kalla óbrúkandi í slíkum óárum, sem nú koma
hjer hvert eptir annab.
Síftan á nýári hefir hjer nyrbra fyrir þab
mesta mátt heita gób tíb og vífta næg jörb
fyrir útigangs pening, Nokkrir ,skáru af fóftr-
unum fyrir jdlin og nýárib. Ovífta hefir til
muna borib á fjárpestinni, nema á tveimur
bæjum í Fljótum ( Skagaf.s. hiifum vjer heyrt
ab drepist hafi riálægt 20 kindum. Fiskiafli
hefir hvergi verib teljandi hjev Norbanland*
síban fyrir jól nema ( Hjebinsfirbi, hvar 100
fiska hlutur er orbin. Vegna ógæftanna hafa
engir getab róib til hákarls fyrr en seint (
þessum mánufci, og aflaftist þá Htift, mest
6—12 kútar lifrar í hiut; sjóvebrib varb
skammvinnt og lítib um hákarlinn — Engiii
merki hafa sjezt til þoss, ab hafísinn mundi
enn nærri landi. Hjer og hvar hefir enn or&ib
vart vib trjáreka veniu framar.
Lítib ber á voikindum nema aft þvf leyti
sem taugaveikin, hálsbólga og barnaveikin
hafa lijer og hvar stiineib sjer niftur. , 30. þ. m.
varb ófcalsbóndi Sigurftur Jónsson á Ási á |>ela-
mörk bráfckvaddur þár á túninu. Sunnudíginn
31. þ. m. varft úli (liríftarbil á heimleib frá Ytra-
Kambhóli ab Bragholti í Möftruvaliakiausturs-
skókn, Guftrún Sigfúsdóttir, ekkja sjera Kristj-
áns sáluga þorsteinssonar seinast prestg ab
Völlum í Svarfaftardal, og fannst örend niftur
vib sjó miíitim Ytri-Bakka og Arnarness,
HÍtlendar. í Danmörku rarb korn upp-
skeran næsti. sumar víba hvar £ betra iagi, þó
erfitt gengi meb þurkana, einkurn þá áleift, en
ab lokum urftu þó allir ánægfcir meb afla sinn,
sem ab vísu varb minni ab vöxtum en sumstaftar
í fyrra, en a'.istabar kjarnatneiri. StnjörkáHb
spratt ve! og olían í gótu verfti, sem mikift bætti
kornuppskeruna. Jarbepli sptuttu vel framan
at, en sýktust sumstaftar þá áleib. Á Jótlandi,
einkum í „Vensygsel“ var kvartab um aft
þar hefi.i venju frauiar borift á ormum og
snigium, sem spilitu sábvexti, Kýr mjólkuftu
þegar reitingamaburinn og kona hans,
sáu þetta breyttust þau öjótt og komu til
þess, ab lífga hana vib og leib ei á löngu
áftur en hún leit upp.
„Æ! gufti sje lof, þab er ekki draumur*,
sagbi hún, en gieftitárin runnu eptir kinnum
hennar, frá sjer numinn af glefti, hjelt Iwan
syni sínum og móftir hana ( faftmi sjcr, og
gat eigi nógsamlega þrýst þeirn ab brjósti
gjer, en cr hann heyrbi, ab þau höfftu ekki
smakkaft mat, síftan daginn áftur, komst hann
vift og giefti hans blandabist sáiri meftaumkv-
un. Kailafti hann þá meft ógurlegii rödd á fólkib
( húsinu, og baub því, ab koma meft ailt þaft
bezta sem til væti.
Nú settust þau öl! 3 vift borft, sem var
hlabift nógum og ljúffengum mat, settist dreng-
urinn á linje föíur síns og fór ab borfta, en
konan settist vift hiift hans, kom þá bros á
hina grámu brá hennar og Iagfti hún afcra
hendina á öxl manni eínum, en meft hinni
borfcafti hún.
Ó! hvílíkur ftjgnufcur og glefti bjó nú tigi
1 brjósti Iwans, ýmist þrýsti hann drengnum
efca móftirinni ab brjósti »jer, til þe*s ab reyna
til ab bæta þeim hörmungar þeirra, ab þv(
leytl »em hann gat; runnu þá lilfur íögur tár
eptir kinnum hans, og hurfu ( hib svarta
skegg. þegar konan var vel kotninn til sjáifrar
sinnar og kona veitingamannsins var búin, ab
útvega henni föt, baft Iwan hana ab segja sjer,
hvernig hún væri kominn þangaft, og bvers-
vegna hún væri korain ( þetta eymdar ástand.
„ÓI ciskan míh, sagbi Daschka og fór ab
gráta ab nýju, jeg og drengurinn minn, vib
höfum komiít í mikfb volæfti. þegar þú yfir-
gafst okkur og fórst heim til þ(n vift Dori,
var föftur minum boftift ab fara til Pódolíu
og kaupa uxa, og var þaft töluverb gróftavon
fyrir hann. Jeg fór mefc honura og ætlaftí
mjer annafthvort aft finna þig á leicinni efta
koma heim til þín ab þjer óvörum. Jeg komst
meft heilu og höldnu í þorpib, sem þú átt heima
( og spurbi eptir þjer, en þú gelur ímyndab
l þjeT> hvcrsu jeg varft hrygg og hrædd, þegar
jeg frjetti, aft þú værir kominn burtu fyrir
nokkrum vikum“,
„En þú skyldir ekki fara til föbur míns,
sagfti Iwan, hann hefíi ijálfsagt tekib á móti
konu minni og barninu meb báfcuin höndum“.
„Jeg fór til lians, en hann var vondur rib
mig kallafti mig flökkukind, og svikara og sagbi
ab jeg íkyldi sneypast þangab, »em jeg ætti
heima*. „þá rjetti jeg bamifc hann Iwan sou