Norðanfari - 01.01.1864, Blaðsíða 2

J
mejlu áhrif á sjtfkdi5minn, og hata síf'an mein-
lnitf og íuIUhtf* gengií) npp tfr henum þján-
og getur Sveinn nd gegnt höllun
sinní þjáningalaiigt.
Áf mötsðgninni, sem jeg gat ’um, vona
Jeg verfci bert, a& Finsen læknlr bvorki hugsar
nákv«m!ega nje segir aivcg fylgislaust frá,
þegar heiíur sjálfs hat>s er umtalsefni, og þð
er þetta ekki líiil hætta; jeg vil ekki segja
meira fyrir hsifcurinn, því alþýia tekur eptir
toSnni mötiögn on slíkum árekstri. A annab
viídi jeg lítlb eitt iniiinagt. Finsen til íhugunar
epiirieihis, og þaí> er, hvort þetta dálæti hans
á Isekningu Reeamiers geti ekki ortih hættulegt,
tia ab minnstakosíi aptrah sjáifum honum frá
•b reyna abra lækningii; jeg set sera dæmi,
og hefir þab átt sjer sfab, ab mabur dauhvona
leitabi Finsens 1. sía 2. í einhverjum mánubi,
og Finsen af sinai kanversku trú á Recamiers
lækningu færi, eí)a skipabi, a6 brenna hann,
2. eía 3, dag sama mánabar, en maiurinn
d*i 3. e6a 4. s. m. Getur nú nokkur mabur
treyst svo vel sjálfum sjer eí>a reynslu sinni,
þö hún svo væri tírœh, en ekki 7 ára, eins og
Finssens, a6 hann þori a6 fullyrba, a6 ástunga
eia me6öi heííi hjer enga svíun gjört, e6a í
öllu falli veri6 fremur reynandi vi6 jafn þjá6-
an mann og Daníel sálugi f Hvammi var
saghur, nra þa6 leyti Finsen var söttur til hans.
Jeg hefi aidrei efast um, ab Finssn gjörbi eins
og hann gæti, en hitt finnst rnjer fremur vana
en auka heibur hans og álit, — sem hann
hvívetna berst fyrir ótraubur —, og þa6 þótt
hann þurfi meira eba minna a6 særaogmeiba
hinar vibkvæm istu og helgustu tilfinningar
mannlegs hjarta, ab bann eignar sjer einum
þá rjettu skobun, en engum öbrum.
A6 ö6ru leyti læt jeg þa& liggja á milli
htuta, hvort Finsen segi þab satt, &6 enginn
hafi Issknab sullaveikina nema sjálfur hann
aieinn; en um þa& finnst mjer,a6 alrir læknar
bjer á landi ver6i &6 vitna, enda vir6ist
þa& vera belnlínis skylda þeirra, þar sem
þessi ritgjörb Finsens bendlar þá vi& taisverba
vanþekking e?a hiríuieysi f því a& brúka ekki
a&fer& Recamiers vi6 svo almennan sjtfkdóm.
{>etta getur þó Finsen sannicga ekki kennt
sajerj.en jeg vona a& læknar sýni og sanni,
hvort þeim ekki hafi tekist a& iækna neinn
*f suilaveikinni, og væri gott a& þeir um lei&
Finsens vegna, fær&i einfaldri alþýbu heim
•annínn um, a& þa& sje óhætt og heilsusamiegt,
hleypa 18 pottnm af sullum úr sama manni
{ einu, því sumir hafa efast um þetta, Og
íná þa& ei fur&u gegna, a& heilbrygg&isrá6i6 og
iandlæknirinn skuli ekki liafa livatt læknana
hjer á landi til a& reyna þessa lækningu, fyrst
sjúkdómurinn er hjer svo almennur, og þa&
er geiib a& bæ&i heilbrygg&isráfcl& og land-
,'sknirinn hafa fengi& skýrslur Finsens árlega,
og þar hygg jeg ekki hafi veri&, svo or& sje
ágjörandi, dregib úr heppni hans vi& sjúkdóm
þenna! Og lítur nú ekki þetta afskiptaleyii
hinna læknisfrá&u víirmanna Finsens um, a&
þesai algjörfca lækning sje almennt vi&höffc,
svo út, eins og sannfæringaríeysi, a& jeg ekki
nefnl þa& trúleysi á því, a& lækningin sje eins
aigjör og hættulaus, sem Finsen segir, þó hann
faafi rðyndar hvorngt sannab.
Jeg þykist nú hafa fært gild og gó& rök
a& því, a& árásir þær, sem Finsen læknir
gjörir mjer í „Norfcanfara*, sem hann byggir
á ýktu og afbökufcu slefi, sje á engura rökum
byggíar, og a& hann sjáifur hafi skert hei&ur
slon, bæ&i sem manns, og opinbers læknis,
me& þvf a& tfna siíkt laman, og hlaupa eptir því,
sem fáráfctingur og barn v®ri, og koms því
sf&an á prcnt, einkum og aiiraheizt fyrst hann
hefir ei betri raáistab a& verja, og engan veg-
inn er full reynd á þvf orfcin enn þá, a&
lækning hans sje algjör, þvf hver þorir a&
neita því, a& möguiegt sje, a& af þessum 19
alheilu eem Finsen þykist hafa læknab, deyji
dr suliaveiki á endanum alit afc helmingi, —
er þa& meira, en a& sá ma&ur, sem bann ntf
fyrir fám árum haf&i sagt afe ekki byggi holds-
veiki í, dó úr þessari sýki nokkru sifcar ? —
Hver þorir a& neita því a& suliir hafi geta&
orfci& e;itir, þó Finsen vissi ekki til þess, fyrst
hann verfcur, hei&ri síntun og sjálfselsku tii
mikiis meins, afc játa a& suliir þeir hafi or&ife
eptir, sem liann vissi af og ná&i ei til. Hver
getur sagt hva& margir sullir leyndust skarp-
skyggni Finsens?
Nei! vjer skulum ekki fullyr&a annafe en
þa&, sem vjer vitum fyrir víst ab satt er,
iæknir gó&ur! árin ern of fá enn þá ii&in,
frá því lækningia enti, og um þa&, hvort lækn-
ing yfcar sje aigjör, geta árin enn vitnab og
reglulegur líkskurfcur á mönnum þeim, sem þjer
scgist hafa læknafc.
Annars þykist jeg vita a& fúkyr&i þau,
sem Finsen velur mjer í ritgjörb sinni muni
me&fram eiga a& vera nokkurs konar hefnd
fyrir þa&, a& jeg hefi ekki me& oddi og egg
drepifc ni&ur lækningum homöopatha, eins og
Finsen hefir vilja&; en jeg þóttist og þykist enn
sannfær&ur um, a& sjerhver mótspyrna gegn
homöopatíunni lief&i fremur aukib hana en
vanab, einkurn þar scm engum manni ver&ur
bannab afc fá sjer homöopatisk mefcöl sem
húsme&öl, og fannst mjer belra a& hefja ekki
máiasóknir, sera a& minni hyggju hefíi ein-
ungis leitt til sýknu hinna ákær&u, alltjend
fyrir æ&ra dómi, og fyrir víst bakafe almenn-
ingi töluver&an kostnafe. Nú hafa homöopathar
fengib þa& traust hjá aimenningi, — því sann-
Iega fcr traust þeirra dagvaxandi, hjereinsog
erlendis —, a& jeg fyrir mitt leyti mætti ótt-
ast fyiir, a& almenningtir, ef jeg me& oddi og
egg tálmafci lækningum homöopatha, eins og
Finsen svo tnargsinnis hefir farib fram á vi&
mig, mundi álíta bann gegn hömöopathíunni á
vetrardaginn nærfellt satna sem bann gegn
lækninga tilraunum yfir höfufe, — þvf alfir
vita, a& Finsen lækuir á ekki hægt me&, sakir
Ifkams þyngsla, — um viljann efast enginn — a&
fer&ast nokkub töluvert, nema liann geti komi&
vi& hesti, scrn hann jafnvel stundum ver&ur
a& brúka nm Akureyrarbæ, en þafc eru fæstir
vetur a& rei&færi sje stö&ugt. Loksins skal
jeg gela þess, úr þvf jeg minntist á homöopa-
thiuna, a& mjer hefir fundist þa& liart, eptir
alla þá umkvörtun um dýrieika þann, sem
eptir almenningsrómi er samfara lœkningum
Finsens, a& banna, e?a reyna til a& banna,
amtsbúum mfnura, eins fátækir og þeir eru
um þessar mundir, afc leita ejer þ*r lækninga
og linunar á eymdum sínnm, sem þeir fá me&-
öiin fyrir lítiö og ekkert, og þar sem þeim
finnst sjer gagn og ljettir a&, því jeg hefi
ætí& for&ast viljandi a& gjöra amti mfnu mein,
Og svo hefir öll einokun á frelsi mannajafnan
verífe mjer andstyggb.
, Afc endingu vii jeg rlfca lækni Finsen
afc eyfca aldrei tímum sínum niefc þrf a&
rekast í slefi og þva&ri, þvf þa& er sann-
lega margt, sem liggur nœr verkahring hane
og embætti, er hann gæti skyrt fyrir aimenn-
ingi í blöiunum, og sera gjör&i sjálíum hon-
nm meiri sóma en allur slefrekstur hans og
þvættings tfuingur; jeg tek til d«mi*, þeesa
nýju nppgötvun um orsakir tii euliaveikinnar
hjer á iandi, sem hvafc^ vera komin af eggjura
hendi!orm8Íns, sem býr f binu ísienaka hunda-
kyni, og þenna fyrrum óþekkta sjúkdóra —
jeg kann a& nefna —, Diphtheritis, er a& BÖgn
þess manns, sem ætla má a& vit hafi á, fló í
ioptinu hjer um árifc úr Færeyjum og narn
sta&ar í Múiasýsltim, en tók sig þafcan aptur
í lopt upp og lenti á Akureyri ogþarígrend,
án þess a& gjöra vart vifc sig á leifcinni e&a
annarsstaíar. eptir því, sem menn vita tii*.
Fri&riksgáfu, 21. janúar 1864.
Huvstein.
Um iiiðurftffntm farðaafgjalða.
Norfcur- og Austuramtifc befir 12. nóv.
f. á. ritafc uinhofcsmönnum f arntinu, afc þeir
samkvæmt þeim sendu sýnishorni, jöfnutu
nifur afgjaldi þjó&jar&anna eptir sömu tiltöla
og liifc nýja mat væri á jörfcunum; en þó þannig
afc afgjalds up[)hæ& hvers umbo&s fyrir sig
ekkert breyttist frá því nú er. þegar amtib
hefir fengifc skýrslur þessar, ætlar þa& *& bera
málib upp fyrii hlutafceiganda stjórnarrá&i.
þafc er tilgangur amtsins me& þessa af-
gjalds breytingu, a& konia þvf á jafníramt og
leigulifca skípti veifca á jör&uuum, a& afgjald
hverrar jarfcar fyrir sig, sje mi6a& við dýr-
leika hennar kosti og ókosti e&a ásigkomuiag
hennar, sem nú er; því þótt búi& sje afc meta
liverja jörfc afc hundrafca tali, þí standi leigu-
málinn eigi afc eífcur óhagga&ur, og ví&a hvar
f litlu c&a engu hlutfalli vifc dýrleikann, e&a
þa& jörfcin ætti a& leigjast fyrir, ef a& rjettu
færi; þar á móti kæmist þessi jöfnu&ur á, yr&i
hvcr jör& sanngjíirniega leigb, efca a& minnsía
kosti a& rjettri tiltölu hvcr vi& a&ra. Slíkur
jöfnu&ur og hjer ræ&ir um, ætti þar sem hann
eigi er, afc komast á yfir iandallt, svo afc ieign-
lifcar nytu þess rjettar, er þeir í sög&u tillitl
ciga fulla lieimtíng á.
Rclhningar oplnbcrra sfóða og
stiptana,
Vjer viljum geta þeee, a& amtifc eendl
hingafc seinast í októbermáufci f. á. reiknínga
yfir tekjur og dtgjöld opinberra sjófca og stipt-
ana í Norfcur- og Austuramtinu árifc 1862,
sem áttu afc prentast í nóvember, en gat eigi
ákomist fyrr en nú í þessom mánufci; og von-
um vjer afc gcta f næsta blafci látifc koma ágrip
af ijefcum reikningum. Af reikningunuin voru
prentufc 194 expl. sem amtmafcur útbýtir mefal
ymsra f amti sínu, og fleiri hjer á landi, auk
þess sem hann scndii stjóininiii riokkur expl.
Bóltasafitlð á Ahureyrl
í>afc er nokkrum kunnugt, afc hjer á Ak-
nreyri liefir um mnrg ár stafcið dálítifc safn
af bókum, sem í fyrstu var stofnafc af amt-
manni sál. St. Thorarensen og sífcan smátt og
smátt aukifc mefc bókagjöfum e'nstakra;manna
svo þafc var eptir registri, sem prentafc var í
Kaupmannahöfn 1851, rúm 800 hindi. S. á.
sendi skjalavör&ur riddari Jón Sigur&sson þv(
nokkrar bækur, og sömoleifcis fyrir ekki lönga
sffcan kaupmafcur Fr Giidmar.n, og nú í vetur
voru því eendar nokkrar bækur frá prentmifcj-
unni í Reykjavfk.
Bókasafn þetta hefir jafnan sífcan þa& var
stofnab, sem opinber eign Nor&ur- og Austnr-
umdæmisins, staí.ib undir stjórn amtmanng.
Bækur safnsins, hafa verib lánafcar þeim er
viljafc hafa sjerílagi hjer nni hæinn, ýmist mót
endurgjaidi efca enda kauplanst f þeim til-
gangi, afc giæfca bóklestrar fýsnina, og hefir fje
þa&, sem fengist hefir fyrir lán hókaima, varla
geta& numib því sem þurft liefir til a& borga
Iinsaleigu, til bókavatfcar, fyrir band á bókum
— því nokkrar eru enn svo hrjáiegar afc vaiia
cru lánandi efca takandi til láns — enn sífcur
a& nýjar bækur iiafi orfcifc kcyptar.
Bókasafn þetta hefir um nokkur ár veriö
f vörzlutr. umbofcshaldara Darnibrogsmanns A.
*) VJer ▼iljum h»fa oas undanþegua því, afc t.k» 4
uiðtl flelrl ritgJSrfcoin f Nurfcaafarn útaf 'œkuisafcfsrfc
BacanUrs, «o konnar ero. Bitst.