Norðanfari - 10.07.1866, Side 3

— 23 —
Iieldu'r aS þvf, a6 hann heílr eliipa?» hjúinu
þau verk, er hann mátti sjá aö því voru um
megn, ehur og óvanalegan starfa þann, er ein-
hverjum sjerstaklegum háska er bundinn, e?ur
ab hverri annari orsök, er húsbónda verfrnr
gefife ab sök á, þá skal hann kosta lækning
hjúsins, og greifa því skababætnr fyrir verka-
tjón þess, cf nokkurt verbur, cptir ab þa& er
frá liontim farib. Eptir atvikum ska! húsbúndi
þar ab auki sæta sekturn frá 2— 50rdl., nema
hann hafi bakab sjer þyngri hegning eptir
öbrum lögum.
23. grein.
Nú veikist hjú ebur slasast af öbrtim at-
vikum en r,ú voru talin (21. og 22 gr ), og
skal þab þá sjálft greiba þann kostnab, erleib-
ir af lækning þess og sjerstakiegri abhjúkrun,
en húsbúnda skal skylt ab fæba þab án endur-
gjalds. Sje legan ekld hátfuin rnánubi lengri
um slátt tbur um verlíb, ebur mánubi lcngri
um abra árstíma, þá skal hjúib einskis í missa
af kaupi sínu, en fatlist hjú lengur frá verk-
um en nú var sagt, inissir þab katip um
þnnn tfrna, sem þab er lcngur vcikt. Ðeyi
lijúib, hafa erfinsjar þess eigi heimting á
kaupi rptir þab fyrir icngri tíma, en þab var
búib ab vinna fyrir kaupi, ábur en þab varb
úfært til verka.
24. grein.
Samningnr milli búsbúrtda ogbjús um, ab
vistinni skuli lokib undireins og hjúib verbi
sjúkt, er ekki skuldbindandi fyrir hjúib; og
fari sjúkt hjú úr vist, annabhvort af því vist-
arrábin hafa verib bundin slíkum skilmála, eb-
nr af því svo hefir verib um samib eptir ab
þab varb veikt, þá losast hann cigi heldur
gagnvart þeini sveit ebur þeim mör.nnm, er
hjúib kann ab verba til þyngsla, frá skyldum
sínum vib þab eptir þessari tilskipun,
25. grcin.
Leggist hjú sjúkt, má eigi fiytja þabbtirt
enda þ»tt vistartíminn sje á euda, nema læknlr
eba súknarpresfur ebur 2 abrir skilríkir menn
lýsi yfir því áliti, ab hjúinu sje ekkert mein
þar af búib, nje öbrum cf sýkin cr súttnæm.
Kú fiytur húsbúndi samt hjúib bmt, {iá skal hann
sæta sektum eptir 22 grein, cbur og þyngri
hegning eptir öbrum lögum, og standast ab auki
ailan kostnab af hjúkrun og lækning sjúklingsins.
26. grein.
%
jscgar bjú, scm vcikíst ebur slasast í vist-
avveiunni, á eptir tilskipun þessari sjálft ab
greiba lækningarkostnab og kostnab fyrir sjer-
staka hjúkrun þess, en liefir eigi efni á því,
skal þann kostnab endurgjalda búsbúndanum
ef liann krcfst þess, af sveitarsjúbnum þar sem
hjúib er í vist, er aptur skal fá þab endur-
goldib af framfærsluhrepp hjúsins.
Ðeyi hjú í vist skal húsbúndi annast greptr-
un þess ef erfingjar eigi gjöra þab, en fái
aptur köstnabinn endiugoidinn af eigum hjús-
ins, og ab þ'í, cr þær eigi lirökkva til, af sveit-
ársjúbnum. samkvæmt því setn nú var sagt.
27. grein.
Húsbúnai má þegar reka hjú úr vist fyrir
þær sakir, er nú skal grcina:
1. Ef hjúib ieggur hönd á húsbúndann ebur
vandamenn Iians á heimilinu, ebur afra,
sem fyrir hans hönd eiga yfir því ab scgja,
cíur meibir þú meb illyrbum.
2. Ef iijúib sýnir húsbóndahnm freka og vib-
varandi þrjúzku, ebuv slöbugt skevtingar-
leysi ebur útrúmennsku í þ'í, sein þab á
ab gjöra.
3. Ef lijúib trelir börn ebur vandanienn hús-
búnda á heimilinu til illverka ebur úsib-
semi, ebur ef börnutn á heimiiinu cr ber-
sýnileg liætta búin af iliri utebferb þess
ebur skeytingarleysi.
4. Ef hjúib af varmennsku skcmmir elgur hús-
búndans, ebur misþyrmir skepnum þeim,
er hann á ebur hefir undir bendi.
5. Ef bjúib sýnir af sjer fjarska mikib ebur
ítrekab skeytingarleysi meb ljús, eld e?ur
annan voba, er skabi getur hlotlzt af á
heimilinu.
6. Ef lijúib er aptur og aptur svo drukkib
þrátt fyrir áminningar húsbúndans, ab þab
geti ekki gengib til alira verka
7. Ef bjúib meb illlyndi ebur rúgi raskar fribi
og reglu á heimUinu, og lætur eigi af því
þráit fyrir ítrékabar áminningar búsbúnd-
ans.
8. Ef hjúib drýgir einhvein þann glæp, sem
ab almennings áliti er svívirbilegur,
9. Ef hjúib er haldib næmri ebur vibbjúbslegri
veiki, þegar þab á aö fara í vistina, ebur
fær slíka veiki í vistiimi sökum úsibsamlegs
lífernis.
10. Ef bjúib hefir tælt húsbúndann rceb föls-
ubum vitnisburbum, þá er hann rjebi þab
til sín.
11. Ef bjúib eigi kann til þeirra verka, er
áskiiib var ab þab skyldi kunna og þab
sjálft Ijezt kunna, cr þab rjebst í vistina,
ebur þab hefir nokkra þá úkosli, sem þab
þá neitabi ab hafa.
28. grcirh
hegar hjú er rekib burt úr vist af ein-
hverjum þcim ástæíum, sem tilgreindar eru í
27, grein, ebur þab hleypnr burt úr vistinni
án löglegra orsaka, skal þab greiba húsbúnda
slíkt, sem hann átti ab greiba því í kaup fyrir
vistarlíma þann, setn um var samib; þú skal
þar frá dtegib þab, scm því ber í kaup eptir
tiltölu rjettri fyrir þann tíma, sem þab befir
verib í vistinni. Auk þcssa skal hjúib sæta
hegning þeirri og skababútum, er þab meb broti
sínu ab ötru Ieyti kann ab hafa bakab sjer.
29. grein.
pá hefir bjú Iöglegar ástæbur til ab ganga
þegar úr vistinni:
1. Ef húsbúndi misþyrmir hjúinu.
2. Ef húsbúndi leitast vib, ab tæla hjnib til
illverka ebur lauslætis, ebnr ef abrir heiin-
iiismenn gjöra sig bera eb siíku, og bús-
búndí eklu veitir hjúinu tilldýtilega vernd-
un, þútt þab beri sig uppundanþví vib hann
3. Ef liúsbúndi tætur hjúib búa ab stabaldri
vib iila og únúga fæbu.
4. Ef húsbúudi meibir fre’dega mannorb hjús-
ins, ebur ber því á brýn glæpi, scm þab
er saklaust af.
5. Ef hjúib fær ekki kaup sitt í ákvebinn tírna.
6. Ef lífi cbur heiku hjúsins er hætía búin
af veru þess á haiinilinu.
7. Ef húsbúndi fiytur af landi burt.
30. grein.
Ef bjúib fer úr vist fyrir nokkrar þær
sakir, sem greindar eru í 29. gr , cbur hús-
búndi rekur þab úr vist án löglegta orsaka,
þá á þab hoimting á kaupi fyrir vistartíma
þann, er um er samib, og matarverbi 10 áin-
um, ef þab er karlmabur, en þribjungi minna,
ef þab er kveiimnabnr, fyrir hvern mánubþií-
tugnættan eem eptir er vistarverunnar. Auk
þessa skal húsbúndi sæta þeirri hegr.ir.g og
skababútum, scm liann annars kann ab hafa
bakab sjer meb framfetbi sínu.
31. grein.
I þretabúi búsbúnda licfir hjú forgöngti-
rjelt til kaups og matarverbs eptir því scm
ákvebib er í laganna 5.—14.—37, þú ekki fyrir
lengri tíma en eitt ár.
32. grcin
Fyrir eins árs kaupi og matarverbi, cr
þú eigi má vera fiá eldri tfma en ári því, er
var á enda næsla hjúaskildaga á undan, getur
hjúib Iátib gjöra fjárnám hjá husbúnda, efhann
eigi mötmælir kröfunni.
33. grein.
Fúgeti ebur hreppstjúri, er fjárnám gjöfir
fyrir kaupi ebur matarverbi, er hjú á hjá hús-
bóticla, á eigi heimíing á neinni borgun fyrir
fjárnámib, nema hún geti fengizt hjá húsbúnda
epiir ab hjúib er búib ab fá sína kröfu borg-
aba ab fulltt.
34. grein.
Mál, er snerta þab efni, sem um cr rætt
í þessari tiiskipun, eiga fyrir lögreglurjett,
Brot á móti 25. grein ekulu sæta opinberri
ákærn, en ab 'óbru Ieyti skal fara meb öil mál,
cr rísa út af tilskipen þessari, eins og lögreglu-
mál cinstakra manna.
Eptir þessu eiga allir hlutateigendur sjer
þegnlega ab begba.
E’I2.í3iTTSK miSILEItíES.ÍiE,
Fyrstu dagana af mánubi þessuni kom
cnn eitt stórhreiil1, svo alsnjúabi ofan í ár og
sjú og hjer fyllti fjörbinn meb hafís, ab kalla
inn á leiru. Vfbast var búib ab færa frá og sum-
síabar ab reka lömb á afrjettir. Margir kvarta
ylir því hvab málnytan hafi minnkab af brcti
þessu Ailt fram um næsll, belgi var Húnafiúi
og Skagafjörbur fullir mcb hatís, Fremur er
láiib sumstabar bágt af skepnuhöldumnn vestra,
Ekkerí hvab hafa aflast af íangvíunni á fiekum vib
Drangey í vor, cn drepib var eitthvab af henni
á ísnum og í bjarginu. Flest hákarlaskip-
in hjer af Eyjafirbi hafa lagt út, en hvort þau
hata nokkurstabar getab lagst fyrir ís, tiefir enn
ekki frjetzt. Ab eins citt opib skip heíir fengib
nýiega 24 kúta lifrar í hlut, og fáein fleiri eitthvab
Pyrir skömmu síban hafbi orbib fiskvart í
Óiafsf. 30. f. m. kom lijer 7 lesta jagt nefnd Elída
hlabin ofnkohtm frá Noregi. Skipstjúrinn heitir
Merelees og heíir verib hjer ábur; eigandi jagtar-
innar sem heitir Olsen er líka á henni og vill
selja hana fyrir 2000 rd meb tvennum seglum,
akkcrum og 240 fabma iöngnm akkerskaMi m 0.
Jagt þessi var 10 daga á leibinni frá Noregi og
hingab, og al!s á hcnni 3 menn. Unt fyrri
helgi hafíi Skonneríen Sokrates lcomib á Húsa-
vík, einnig á öbru skipi lausakaupmabur Braitdt.
Mæit er ab 2 hvalir sje nýlega reknir á Langa^
nesi eha hafi lundizt þar í ís, og jafnvel abrir
2 eba 3 hvalir hafi sjest fastir f ís fyrir Langa-
nosströndiim, og hvalur kvab vera rekin eba *
rúinn ab landi í Ilrfsey. 4. þ. m, komu þeir
berra þorlákur Johnsen frá Hartlepooi og Daníel
frá Hlib austan úr Múlasýslunum, og sögbu þeir
engar nýungar, nema kvefsóttin væri komin aust-
ur í Fijótsdal og margir sýkst af henni, en fáir dáib.
Norfanpústurinn Sigurbur Bjarnason kom
bingab á Akureyri 5. þ. m. eptir 14 daga ferb
ab sunnan úr Rv , kvartabi hann yfir fær&inni.
Veöuráttan og grúburinn halbi verib líkt sybra
og vcslra scm hjer. Mikib hafbi kvefsúttinni
verib Ijett ai'; 49 inanns höfbu dái& í Reykja-
víkursókn, eins og hjer norbanlands fiesl aldr-
ab fúlk. Aisfabav þar er kvefsúttin hefir gcng-
i&, meira eba minna í ölium fjúrbungum Iands-
ins hefir hún verib mannskæb og hættuiegust
fyrir aidraba og brjústveika. Fiski-afli haf&i
veiib gú&ur á Suburlandi síban me& vorver-
tíbar byrjun, og honum orbib sætt vcgna
veikinda og úgæfta, en fyrir austan Heflis-
liei&i og undir jökli miklu minni afli, en gúð-
ur vib ísafjaidardjnp. 50 kútar iifrar höftu
verib komnir í hlut á Hákarlaskipunum þar.
Auk hvalanna sem getib er f Nf. nr. 9—10. ab
koniib hafi a& landi vib Honistrandir eru þar
enn fundnir eba reknir 4 hvaiir, ab sögn í
Vei&ileysufir&i. Mælt cr að hvaluveibaskip
Capt. Lcutcnants Hammers hafi skotib 14 hvali,
en misst 11 þeirra. Fjárklábinn kvab enn vera í
gó&u gengi sybra og friba&ur mcb lækningumim.
(Eptir þjúbúlfi). Fjárskabi 2—3 maf í
stúru hríbinni fúrust 70—80 fjár á gamla bysk-
upssetrinu Skálhobi, margt fje í Hamarsholti
í Ilreppum og svo færra á cinstökum bæjum
þar mn sveitir I Holtamannahrepp er talib
víst ab týnst Iiaíi nm 400 tjár fiest afbæjun-
um Bjúlu og Saulholti. Siguibur búndi á
Skúmstöbum í Landeyjum liafti misst margt
fjc og margt tapast á ýmsuin bæjum mebfram
austanvert Ytri-Rangá á Rangárvöllum, sem
hrakib bafbi í ána; einnig haf&i fje tapast á
Lækjarbotnum og Snjallsteinsstö&um á Landi og
1 ví&ar, Núttina roilii 19 — 20 maí. var í Rv.