Norðanfari - 06.11.1866, Blaðsíða 1

NORÐAMM
EJÁRKAUP BRETA 1866.
Fyrir nokkrti/»sífean hefir frjetzt liingafe,
sem fyr er drepife á í biafei þessu. afe satt sje
um koimi gufnskipsins tnska á Eskjufjörfe, og
afe cand Eiríkur Magnússon hafi mefeai annara
'verife á þvf, og afe Englendingarnir hel'feu keypt
þar 2000 fjár og upp og ofan borgafe saufe-
inn efea kintlina mefe 5—12 rd , og fyrir vana
hriita mikln meira, sem þeir ætlufeu til b'ruryj-
hrúta. Svo haffei fjártökumafur Englcndinga
verife glöggnr, afe honum brást ekki þá reynt
var, afe segja hvafe kindin á fæti mundi hafa
af mör og kjötife þungt á blófevelli. Skip
þetta sem Eiríkur Magnússon var á, ætlafei afe
sögn tipphaficga á Saufeárkrák, en gat eigi
sökum andvifera og þess, afe annar gufuketill-
inn haffei sprungifc efea bilafe, komist lengra
áleifeis.
þafe er reyndar mörgum kunnugra en frá
þurfi afe segja, hvc margir urfeu sem ujip til
handa og fúta, þá heyrfeu afe Engiendingar
ætlnfeu afe koma hingafc til Norfeuv- og Austur-
lands í liaust á einum 4 efa 5 gufuskipum
til þess afe kaupa fje á fæti, svo mörg-
um þúsHtndum skipti, kindina efea sanfcinn frá
5—llrd gegn gulli og silfri út í hönd, Fundir
voiu haldnir; bofesbrjefin og sendiferfir gengu
nianua á milluni uiu þafe, hve rnargar saufe-
kindur og á hvafea aldri liver ætlafei afe selja
á markafe þcnna, Á noklua var skorafe, afe
se'ja hey til fófurs iianda saufíjenu á leife-
inni iijefan og til Englands. þá fyrstu og
afcrar fjallgöngur voru um garfe gengnar, var
fjenu, sem enskt átti afe verfa, safnafe saman
í hópa hundrufum saman hjer og hvar í sveit-
um sem iientastar og næstar voru hinum áform-
ufu kaupstöfevum. Ekki cinungis á hverju
dregri lieldur á hverri stundu var von á skip-
unum- En þá niinnst vaifci skullu iilviferin,
stóriigningar og krapahrífar á, svo mönnum
og skepnum vaife illvurt inni í sumum liúsum,
h'afe þá úii á beisvrefci og í skjólleysi. Eigi
afe sífur var þó befeife og bef ife, sólai liring eptir
súlarhring og viku eptir viku, þar til menn
urfu úrkulavouar um, afe þessi fyrirheitnu
sk'p ka’iuu nú í haust Auk þcssa gerigu
hjer staflaust ýmsar sögur fram og aptur, afe
þetta og liitt heffei koniife í vegirin, evo fyrir-
tæki þetta yrfi afe falia um sjálft sig. Alls
þessa vegna rjefu menn því loksins af: sumir
afe reka fje sitt Iiéim aptur, aferir í kaupstafe-
ina, marghrakife og þvætt f illvi?runum, ám og
ófærfc. Ættn menn cnn frcmtir afe geta sagt
greinilega frá öll.uni þeim? fundum, ræfum og
ráfcagjörfcum, niHlirbúiiiiSÉi og sendiferfeum,
önnum og ákafa, vöknm og vosi, von og ótia,
ábyggjnm og andvara, skiafea og skapraunum,
sem þe8si áformafa fjáip;.la baffei í för mcfe
sjer, þá gæti þafc orfifc i.óg elni í bækling,
fyrir þá Englendinga sem í þessu efrii brugfe-
ust viljandi efea óviljandi til þess afe spegla
sig í. En hve óhappaiega, sem þessiáfonn-
afa fjársala tókst nú til, og sem víst afe sam-
töldu befir bakafe möiunrnt Mijótu áliti margra
þtísund dala skafea, sem Bretar ættu, eptir því
sem sagt var afe um lieffei verife samife, afe
endurgjalda. Aptur er sanngjarnt afe hafa
tillit til þess, afe þessi áformati markafcur hefir
án cfa haft nokkra vcrkun á fjártöku verfcifc
sem lijer varfc nú í haust, því bezta kjöt
mti^ndi nanmast hafa orf ifejdýrara en 7 mörk, og
lnfcóVírara 1 rd., þá ættum vjcr sízt, á mefean
ekki vituin hvafe hamlafe hefir t. a. m, komu
skipanna, sem ráfe var gjfert fyrir, afc fjelagife
í Hartlepool ætlafi afe seiída hingafe, afc taka
eigi hart á því, efea beita vifc þafe slröngum
rjetii, svo vjer eigi firrtum þafe efea afera frá
því afe koma hjer á fjáikaupuni sínuni, sein
oss virfast nijög tiaufsyiileg, einkum ef mcfe
því yrfei ráfein bót á penJfiga ekklunrvi rem er
f landi hjer og eigi all lítife óhægir og tálmar
vifeskiptum manna; ab vjer eigi nefnum hvafe
margir eiga erfitt og þungt uppdráttar inefe
greifeslur sínar, scrn flestar eru áskildar í pening-
uni, t. a. m. þinggjöld tekjúr presta og kirkna,
leigur og landskuldir, leigur af höfufestólum,
kaupgjald lijúa m. fl. jafnvel ómagaframfæri,
sem senda þarf í fjæriiggjandi hreppa, sýslur
efea ömt, og eigi dæmalanst til Ðainnerkur.
En þessi vankvæf i eru reyndar ekki kaup-
inönniun alveg afe kenna, lieldur því hvafe íslenzk
varu er nú í háu verfi, svo kaupmenn fá naum-
ast sama verfc f öfcruin löndum og þeir gefa
fyrir hana hjer, afe vifebættum innkaups- fluttn-
ings og sölu kostnafei, færast því undan afe
kaupa sem minnst fyrir peninga, þess heldur
seni peningarnir eru hjer mefc sama verfei og
erlendis. þafe helzta sem íslenzkir kaupmenn
M S9.-SO.
vinna nú á, er útlenda varan. þeir þurfa líka afe
hafa eitthvab í aferu hönd, fyiir þafe sem þeir
leggja í sölurnar; engin verzlun í heimi getur
heldur stafist án liagnafar og sá seiti meira,
vogar, verfeur jafnan afe hala meira í afera
liönd. Englendingar seiidu alls eigi hingafe
gull-sitt og silíur til þess afe kaupa fjo fyrir,
ef þeir eigi ættu þafc víst, afe fá þaö heima
hjá sjer vei borgafe; því t. a. m. í næst-
lifenum maímámifi bufu menn á Skotlandi fyrir
vænstu sauti á fæti 30 rd, 2ník, 8sk. og
l'yrir 1 Lpd. af bezta saufeakjötj 5 rd. 92 sk.,
efcur 35| sk. fyiir hvort eiit skálapund af því.
Af þessu sjá menn, afe Bretar, sem lijer kaupa
fje geta stafeife vife afe gefa 5—11 id. efameir
fyrir saufeinn. þafe eina, seni vjer í þessu tfl-
liti óttumst mest fyrir \ife þenna nýja markafe,
er afe sauffjáreigtndur, sem vife bú eru, og
og eigi eiu því efnugri, gjöri sig óbyrgari af
skurfearfje en áfeur, lianda heimili sínu sem,
einkum þá bregfcst mefe málnyíu efea sjóar-
afla n og sjerílagi fiskinn, og varla nokkurt
beimili á lslandi eigi meira efea rninna þarfn-
ast. þar á móti kynuu rnenn Bjer nú hife
rjetta bóf á þessum nýja markafe, þá getum
vjer eigi annafe ætlafe, en afe Iiann mætti veifca
mikill framíaravegur fyrir fjárræktina, land-
búnafeinn og ýmsar afcrar framkvremdir, og
ný gullnáma fyrir landifc; auk þess sem Bretar
gætu byrgt okkur mefe ýmsar naufesynjavörur
vorar, sem afiafear eru efa unnar á Er.glandi
efea í verzlun Breta, fyrir langt minna verfe
enn Danir geta selt oss þær frá annari efea
þrifeju liendi t. a. m. járn, salt, smífea- og ofn-
kol og marg8konar ifenafearvöru; efea liefir
nokkur Islendiugur talife þafe óhag fyrir land-
ið þegar hrossa markafeur Breta komst hjer á,
laxveifei þeirra, kjöt-og lisksufa? Vjer höid-
uiu ekki þafc væri iíka röng skofcun, afe
\ilja, sem hálfvilltar austurálfu þjófcir, bægja
slíkum framfara- og framkvæmdamöniium, sem
Bretar eru og sein hafa verzlun sína urn aila
veröld, frá samgöngum og vifcskiptum vife oss.
Vjer eigum sem mest, afc oss er unnt, afe hæna
alla gófea menn afe eyju vorri, sem varpeig-
endur æfearfuglinn, og því heldur sem hún er
í úlhafi heimsins og afskekkt frá öllum nianna-
byggfum og samgöngum á mcginlandinu. þeg-
ar Róbert sál. Peel kom því til leifear mefeal
<).
ÁR.
AKUHEYHI 6. NOYEMBER 1866.
SAGA RÓBERTS FÚLTONS.
(Ftamli.). þegar þeir Jóel voru koninir aptur
til Fliiladcpbiii, fyigdi haiui citt sinn vin síntini
inn tii garnalls aufemanns sem Greenvood lijet
og var niesti niaurapúki. Hann átii sijúp-
dóttrr frffea sem söng kvenna bezt. Hún
hjct Láia Lacnns. Margir ungir nienn \ildu
konia sjer vei viö hana. þó karl fafir herin-
ar va’ri svífingur, Ijet hann þafe epiir henni
afe halda sönesanikvæmi á hverju kvöldi. Komu
þangnfe æskuvinir hennar og sungu. Róbert
hafi i fengife niikife álit í borginni fyrir upp-
dræiti sfua og var því talinn velkoininn f þessi
kvöld samkvami. En þangafe söfnnfeust og
heldri nienn af mörgum hiimiluni í borginni.
þó Greenvood gamli heffi lítinn gáning á gesta-
fjöldanuin og bæii líiife skyn á fagrar listir,
liljóffæraslátt og söngva. En þafe vildi hann
afe sem flestir lieldri imnn dáfcust afe dóttur
sinni cg hún menntafeist af umgengni vifc þá
sem kurteysir vorn og \el afe ejer þó Láiu
liiist vel á nuirga,,íjell henni enginn eins vel
og Róbert Fulion. Ihin iiaffi sjefe hann þeg-
ar liann var ungur sveinn, f þafc sinn sem
hann var borinn eins og daufur upp f veit-
ingabúsife í Reading og Franklín lífgafi liann.
þá var hún þar á ferfe mefe föfeur sínuin.
Sífean liaffá hún aldrei gleymt lionuin. Nú
var hann orfeinn fullþroska mafcur, frífeur og
þrekmikill, svo henni leizt því betur á hann.
Uonum leist og vei á Láru, því hún var kurt-
eys og frífe og dróg nú meir og meir saman
mefc þeim.
Um þessar mundir fór Jóel til Evrópu og
og ætlafi afe vera þar inörg ár’, en sá um
áfeur enn hann fór afe Róberl skyldi fá fjestyik
þann, sem hann haffei lofafc honuni, iivert ár
mefean iiann væri burtu, Rohert slundafei nú
uppdrátlarlistina af kappi til afe gjöra eptir
vilja vinar síns, en fanii þú a!Ia jafna afe þetta
var ekki þafe sem hann var ætlafcur tii. lJann
var ávalt afe hugsa um hræringarfræfei h\ern-
ig hræra mætti mefe ýmsum vélum þunga hiuti
og létta niönnutri verk, og jafnan kom iioiiuin
í hug hife sama og í æskunni hvernig koma
mæui skipi á ferfc móli vefri og stiauini mefe
smíf vjeluin. Eiiikum herti þafe á þessum
áhyggjnni hans. er hann las í dagblafei einu,
afe nrafeur nokkur Nansey afe nafni heffcireynt
þetta en mistekizt. þá fór Róbcrt afc lnrgsa
— 57 —
um, afc koma skipi á ferfe rnefe gufuafli, tók sjer
blýpenna o'g dróg upp öll hjól og áhöld, sem
þurfa myndi til þess. þó liann helfci skolaö
opt guíuvjelar í ýmsuip verksinifejum fann liann
nú afe hann skorti þekkingu í hræringafræfci
til afe finna típp svo margbrolna vjel, sem
þurfti í gufuskip, og inundi nú liafa gefizt upp
ef óvæntur atburfcur hefói ekki hvatt hann
áfram.
þafe bar til eitt kvöld þegar Róbert kom
heim til sin afe haim fmnur á borfeirm bijef-
bindini og er skrifafe utaná ti! hans. Hann
brýtur þafe upp og finnur þar fyrst brjef til
sín Irá Franklín, cr skrifafe var fyrir 13 áruin,
þegar Franklín varfe afe fara í skyndi afe beim-
an til Norfcurálfu í erindum stjórnarinnar. Inn-
aní brjefinu var líiill sefeill; þafc var mefe-
mæling. þar felur Frankiín Róbert hinn unga
á hendur hiuum frægasta allfræfis og sjuífe-
vjelameistara I Pliiladelphiu, ef sveinninn viidi
stunda þesskonar vísindi. Fyrir utan brjeiife
voru í bindininu nokkrar bæknr um hr iimga-
Iræfi og rúmniálsfræfei, sem Róberti g tu verife
til gagns.
Róbert gh ddist af því afc Fianklín skyldi