Norðanfari - 06.11.1866, Blaðsíða 3

— 59 —
Bjaklnast hvafi sem áliggur látiS vitja þeirra,
nema afe eins til þcss ab fá rá&!eggingar pg
meíul; enda eiga læUnar sem optast eigi
heiman gengt, frá sjúklingum sein eru áAkur-
eyri; eigi ab sífeur getnr þab þó komií) fyrir,
a& læknirinn eigi meei leggja þessa c'fca aíira
fer& undir höfub, því þai) getur aíiborib sem
fyrr hefir skeB, aÖ kona leggist í barnsnaub í
hiargra mílna fjarlægb frá heimili læknisins,
sem eigi verbur bjargaö nema meÖ verkfær-
um eba læknishjálp, og ef hana eigi er ab fá
vegna taldra vankvæba, hver á þá ab bera á-
byrgbina af því ef konan deyr af barnsförum ?
þ>ab cr annars óskiljanlegt, hvab læknastjórn-
innt gengur til þess, ab liafa eigi enn látib
kenna yfirsetukonum sem bezt væru ab sjer
og áreibaniegastar í því tilliti, ab minnsta kosti
einni í livcrju hjeraÖi, ab bjarga mæbrum og
börnum rr.eb verkfærum, þá þess er óumfiýj-
anleg þörf, og líf liggur vib; t. a. in., einni í
Jústilfiríi og á Langanesi, annari á Sljettu,
þribju í Axarfirbi og Kelduhverfi, fjórbu í
Húsavíkurbrepp, fimmtu í HelgastaÖahrepp,
gjöttu í Ljósavatnshrepp, sjöundu í Hálshrepp,
ótíundu í Grýtubakkahrepp, nfuudu í Eyja-
firbi, tíundu i Hörgárdal, eliefm í SvaifaÖar-
dal, tólftu í fjörbunum osfrv. Slík tilfelli geta
og borib vib, víbar en á einum stab í senn,
en læknirinn þó ekki neina cinn í hverju
læknisumdæmi fyrir sig. þab geta ogabborib
stór slys, sem lækni þurfi ab sækja til, svo sem
ab menn hrapi, beinbiotni, kali eba brenni til
etór skemmda, svo lintu veibi aÖ taka af m.
fi. þ>ab sæist annars bezt hvab læknishjálp hins
opinbera hrykki skammt? ab bæta hjer úr sjúk-
dóms naubum, meinum og slysum manna, ef eigi
væri abrir inenn, sem færu nteÖ lækningar ílomöo-
piiatha ebur Aiiopatha, er, ef til viil sumir hverj-
ir, hjálpa mörguni, ef eigi fleirum, en sumir abal
læknarnir sjáifir livor um sig.
þegar nú allar þessar kringumstæbur eru
skoÖabar, þá er þab sannlcga undravert, aÖ
iækni Einscn, skyldi láta sjcr delta þab í Img
o<r voga þaÖ, ab yfirgefa embætii sitt, fyrst
liann eat cngan fengib til þess ab gegna því
sinna vegna og upp á sína ábyrgb, nema há-
aldraban og fatlaban öldung, hvers heilsufar
og vanburbir honum iilaut ab j^era fullkunn-
ugt; og þó ab lækni 0. Thorarensen hafi í
surnar þjónab embættinu hjer um næfsveitirnar
svo vel sem honum liefir verib unnt, þá cr öbru
niáii ab gegna uin þann tíma sem mí er kom-
in og fer í hönd. f>ab er annars vobaiegt og
áhyggju-efni fyrir hiutabeigendur, ab vera
svona sviptir þeirri læknislijáip, sem þeir áttu
og eiga enn fulla heimting á, og ef til vili,
stór ábyrgb&rhiuti fyiir þá eem þess eru ollandi.
fió nú lækni Ó. Tliorarensen fiytti sig
hcim urn byrjun næsti októberm., þá er har.n
ab sögn, fyrir tilmæli amtmanns Havsteins,
ltomin aptur iun á Akureyri, og ætiar ab
dvelja þar, fyrir þab fyrsta þangab til norÖ-
anpósturinn er komin ab sunnan aptur, og ef
til vili, cinhver meb lionum, af lærisveinum
landlæknisins, sem amlmabur kvab hafa skor-
ab á, aÖ sendur væri hingaö, til þess ab gegna
læknisembættinu hjer f vetur. 3.
FSB./ETTIES fiHIIHLEMDAR
22. þ. m kom bókbindari þórÖgrímtir Lax»
dahl ab sunnan úr Reykjavík hingab á Akur-
eyri. Hib helzta sfm hann hefir sagt í frjett-
um og oss liefir veriö ritab ab sunnan er þetta:
FJArKLAÐINN. 29. sept. næstiibinn
var almcnnur og fjölsóttur fundur lialdin í
Rtykjavík scm ábur hafbi verib auglýst-
ur í þjóbólfi um livab nú ætti ab taka
til bragbs meb fjárkláfann, iækna ebur skera,
og varb þab í einu ldjóbi niburstaban ab allt
klábasjiíkt fje skyldi skera: í Grafningi, Ö!f-
usi, Selvogi, Krisivík, Grindavík, Höfnum,
Garbi, Leiru, Yogum, Vainsleysuströnd, Áipta-
nesi Seltjarnarnesi, Mosfeilssveit og ab svo-
nefndum Kleiíum, sem eru á millum Mógils-
ár og Esjubergs, á Innkjaiarnesi. Niíurskurbi
þessum á ab vera Iokib fyrir næstu jdl. þcir
sem vilja fá sjer nýjann og heilbrigbann fjár-
stofn, var gelin kostur á því ab 6 vikum libn-
um fra því er niburskuibinum átti ab vera
lokib, þó meÖ því skilyrbi, aÖ fjárhúsin ebur
hús þau er klábafjeb befbi veriÖ geymt inni,
væri brennd og bræld innan. Annars fóru
sumir fnndarmenn því fram, ab fjárkaupin eigi
vævi leyfö fyrr en í vor, eba jafnvel ekki fyrri
enn ab hausti 1867. Fundarmenn komu sjer
saman um ab bibja stiptamtmann, aÖ sluifa
amtmönnum, svo ab þessir skrifubu aptur sýslu-
mönnittn og þeir hreppstjórmn, ab hlutast til
um vib bændur f hinum ósýktu hjerubum, ab
niburskurbarmenn gætu fengib keypt fje fyrir
venjulegt og sanngjarnt verb, og ab þeir sætu
fyrir útlcndum fjárkaupamönnum, Bretum eba
öbrunr, þótt þeir kynnu ab bjóba nreir.
þótt norbur-Kjalainesi, Kjós og Grímsnesi
væri í þetta sinn hlíft fyrir niburskurbi, þá
var þar samt eigi aiveg tryggt fyrir fjárkláb-
anum, sjerílagi á einum bæ í Grímsnesi, hvar
klábi hafbi fundist og kiábasjúkar kindur
komib þar í rjettir eba fjársöfn, þá rjebu menn
-samt af ab fresta þar niburskurbi til næsta
árs, en jafnframt ab girba þetta grunaba svæbi
meb tryggri umsjón og nægum varÖlínum ab
sumri ef á þyrfli a< haida, sem hlutabeigandi
sveitir yrbu þó ab kosía sjálfar og undantekn-
ingarlaust ab lóga öllu fje sfnu ab hausti.
Menn töldu þab iíka fresti þessura til gildis,
ab þegar svo margt fje kæmi úr hinum sveit-
unum til slurrbar í Reykjavík nú í Iiaust og
og vetur, þá myndi, ef hinar sveitirnar bætt-
ust vib, en þær ab samtöldu saubmargar, lækka
fjártökuprísana, og enda verzlanitnar ekki kom-
ast ytir ab veita svo mörgu fje í senn viötöku-
Herra iand- og bæjarfógeti Á. Thorstein-
son, hafbi sett fundinn og áminnt fundar-
menn meb snjallri og atvarlegri ræÖu og meb
þeim lipurleik, sem lioiium kvab vera iaginn
um samheidni og ótrauba framkvæmd í þessu
mikiis varbandi tnáii. þ>ar næst stakk hann
upp á fundarstjóra og varb lögfræbingur Jón
Guömundsson fyrir kosningu. Fundinum hafbi
veriö vei stjórnab af forseta, sem vib mátti nd
búast, og fundurinn farib fram mcb kyrrb og
stillingu, og ræbur manna verib kurteisar og
án æsinga, sem merkilegt má heita í einhverju
hinu óþjáigasta ináli, sem þcssi hinti aidar-
innar hefir dregið uppá söguhimin íslendinga." Y
þ>ó oss virbist mál þetta vera kotnið í
æskilegt horf, hvab niburskurðarúrslitin snert-
ir, unr aliar sveitirnar fyrir sunnan og vestan
Sogið og 0lfnsá og að takmörkunum milium
Mógilsár og Esjubergs, þá eru nú samt, ef til
vill, eptir Grímsnesib. Kjósin og Norður-Kja!-
arnes, hvar eptir ábursögbu, eigi hvab grun-
laust uin ab klábinn, sje einkum í Grímsnesinu.
Auk þessa er máske eigi en næg vissa fyrir,
að klábinn sje með öllu upprættur mcð lækn-
ingnnmn, þar sem hann lieíir ábnr verið, t. a.
m. fyrir austan þjórsá í Landeyjunum og Holt-
nnum, fyrst hann ab undunförnu hefir brotizt
þar ab nýju út í sumum sveitum Öbrum, þar
sem allæknaö átti þó að vera. þab er því
mjög áríbandi, að þessi hjerub, sje enn háb
hinni ýtrustu umsjón og varðlínum; einnig ab
menn hröpubu eigi að því, ab kaila nú þeg-
ar, ab kaupa nýjann fjárstofn úr heiibrygbu
hjerubunum, fyrr en menn hefbu fulla vissu
fyrir ab fjárkiábanum, væri í niðurskurbar-
hjerubunum alveg útrýmt, eba með öbrum orð-
um, eigi að eins búib ab gjörskera allt klába-
sjúkt og grtinað fje, heldur og drepa kláða-
mauvinn, sern möguiega gæti Iifab og ieynst í
fjárhúsum, rjettum, kvíum, eður þar fje hefbi
opt legib eða verið bælt; og hinar en grun-
ubu sveitir búnar ab sanna með reynslunni, að
í þeim sje alis engi kláði, eður í gagnstæbu
tilfelli gjörsamlega ab lóga fje sínu. þá fyrst
er vonandi að Sunniendiirgafjórbungur ioks-
ins Iosist undan þessari landplágu, sem grúft
hefir yfir homim og þjakab lionum nú í 11
ár, og þar fyrir utan hangt sem Damo-
kles sverð, yfir hinunr fjórbungum landsins.
mayden til Philadeipliiu til ab koma þar fje ,
á vöxtu. þá sendi hann eptir Róberti og j
reyndi að fá hanu til ab smía aptur til guli- i
smíbanna, en það tjaði ekki. þá viidi hann
reyna livab Iíóbert væri vcl ab sjer í hreif-
ingafræbi og bab hann gjöra ab Kínversku
leikfangi nokkru mjng haglegu, og íleiri leik-
fö.ngum sem karl hafbi safnab sjer til gam-
ans; en Róbert hafbi aldrei gjört vib neitt
þessliáttar glingur og vildi nú ekki reyna þab.
þá varb kari svo reibur, þó honum væri eigi
reibigjarnt, ab hann rak Róbert frá sjer, og
sór vib sálu sína, ab hann skyidi aldrei fá
einn skilding frá sjer.
Eptir þetts sagbi hann Greenvood himim
ágjarna, sem var trúnabarniabur hans í fjár-
gróbamálum, ab hann hefbi ætJab sjer ab arf-
ieiba Róbert ab alcigit sinni, setn væri 80
þúsurid speciur í silfri og armað eins í fast-
eign, ef hann helði viljab hlýða sjer og iialda
áfram gullsmfbununi; en meb því hann leggði
nú fyrir sig ónýtar listir og vitlausan boiia-
lagnab, skyldi hann ekki fá cinn skilding.
þctta sagði Greenvood karl dóttur sinni
ti! ab snúa huga hennar frá liinum hálfvit-
iausa manni
þá sendir Lára eptir Róbérti og segir
honum meÖ blíbum orbum að hún elski hann
og skuli eiga hann og engan annan, ef hann
láti ab orbum frænda síns og nái að erfa hann.
Mundi þá faðir minn una vel þessum rába-
hag. Sagbist hún eigi trúa öbru en hann Ijeti
þetta eptir sjer, ef liann elskabi sig. þetta
var þjett freisting fyrir Róbert — þó hikaði
hann ckki — en sagbi strax. Ef þú elsk-
ar mig þá vona jeg þú látir þab eptir mjer
ab stunda þab sem mjer er kærast og
trúir því ab vit muni vera í ráðagjörð minni
og mikil heiilavon lyrir lönd og lýbi. Vona jeg
þú, gangir ab‘ eiga mig og lifa meb mjer, í
blíbu og stríbu, þó jeg haldi áfram ibn minni.
þetta vildr Lára ekki heyra, því hún var alin
upp vib alls nægtir, hjegómasicap og glaðværb-
ir; reiddist ákaflega og hratt Róberti frá sjer.
þab var þungt stríb fyrir hann ab hafna
ástum Lára, fyrir ímyndun þá er hann haíbi
alib í Imga sjcr. En hún var nú orðin svo
skýr og rík í sáiu hans að hann gat nd eigi
sleppt henni, hvað sem í vcbi var. það var
orbib aðal yndi hans að hugsa um þetta og
þótti sem allt yndi mundi sjer horfib, ef sjer
tækist ekki ab korna ætlun sinni í verk. Ábur
cnn þetta gjörbist hafbi Róbert látib smíba
dálítinn bát og gufuvjel sero iiann æíiabi að
ab koina fyrir á honum. Ilann hafbi tekið út
f einu allt fjeb sein Franklín lofabi honum og
átti hægt meÖ ab fá fje aö láni með háum
leigum. því svo stóð á ab lögfræbingur nokk-
ur mikill á iopti og brögíóttur, bafbi og beð-
ib dóttur Greenvooðs hinns auðga, en óttabist
Itóbert og vildi steypa honum í ógæfu og
volæbi meb rábagjörb hans, sem hann taldi ó-
vinnandi að koma f verk. Hann gjörbi sig
vingjarnlegan vib Róbcrt og lánaði honum ó-
spart fje meb háum leiguin, og móti veði
í gufuskipinu. Meb þessu lagi gjörbi hann
ráö fyrir að liann mundi geta, haft ráð þessa
fávísa manns í hendi sjer og gjört vib hann
hvað, sem hann vildi.
þegar Róbcrt skorti ckki fjeb, fjekk liann
nóga verkamenn og smíðmiuin mifabi fijótt á-
fram. Skipið var nú algjört og öll bjólí því,
svo ekki var annab eptir en koma gnfuvjel-
inni í rjett satnband vib hjóiakerfib. Varb