Norðanfari - 17.06.1867, Blaðsíða 2

mikifc s(«ÍIa& afe því me8 því a& vera
vandir ab vörum vorum, t. a. m. uliinni, haíi
annafehvort fundist deigja í henni eta hún
verið ðhrein hafa þeir annaíhvort tekih hana
meJ töluverhum afslætti eba rekib hana alveg
til baka; þetta vir&ist oas öidnngis rjett því
sje kaupmennirnir eigi vandir a& vörum vor-
nm, gefa þeir oss kost á a& vera skeytingar
minni um vöruverkun hjá oss.
En þa& finnst oss mi&ur hyggilegt því
sí&ur sæmandi fyrir kanpmenn a& ætlast til
gú&rar og veivanda&rar vöru hjú oss, en jafn-
framt leyfa sjer a& bjö&a oss mi&ur vanda&ar
vörur en skyldi, ekki sízt nau&synlegustu vöru
t. a. m. kornvöru, já svo mi?ur vanda&a a&
vjer efumst um, a& þeir geti ábyrgst í alla
sta&i a& hún (kornvaran) geti eigi veri& ó-
heiinæm sökum skemmda fyrir líf manna og
heilbrig&i. þetta finnst oss gefa mönnnm á-
tillu til, a& hir&a líti& um vöruverkun, jájafn-
ve! a& hafa öll brög& í fratnmi til a& svíkja
vörur sínar ef þeir sæju sjer færi á, og hva&
lei&ir af því anna& en óblessun fyrir Iand
og lý&?
Vjer erum komnir nokku& Iengra út í
þessa sálma en vjer ætlu&um í fyrstu. Til-
gangur vor me& línur þessar er sá, a& lýsa
svo sem vjer höfum bezt vitákornvöru þeirri
sem fluttist til Húsavíkur í haust er lei&, grjón,
baunir og rúgur var allt a& voru áliti meira
og minna skemmt. Grjónin höf&u afe sönnu
útlit fyrir a& vera í fullu me&al lagi a& gæ&-
um, en vi& nákvæmari rannsókn reyndist mik-
i& af þeim ormstungife, er eigi var a& fur&a,
því vi& a& tína þau korn fyrir korn, fundust
fitá 20—30 svarfar pöddtir mjög Ijótar nokk-
u& stærri en stór fló, í hverjum potti e&a a&
me&altali 25; a& vísu gjörir þetta ekki mikið
til á mælirnum, en ef 2600 líkar pöddur koma
a& j'afna&i úr hverri tunnu af grjónunum þá
geta þær yfir langan tíma gjört töluver&an
usla, t. a. m. lagt eggjum nolikrum þúsund-
um fleiri en þær eru sjálfar, jetiB og skemmt
grjónin svo munurn sæti, og ef til vill gjört
þau óheilnæm til manneldis; hjer um bil þafe
sama er a& segja um baunirnar, þær voru
meira og mintia ormjetnar og fannst í þeim
vi&líka miki& af ormi og grjónunum; cn þeg-
ar kemur a& korninu, þá kastar tólfunum mefe
skemmdirnar, þar kennir margra grasa, þar
er a& finna orma af þretn til fjórum tegund-
nm, mölinn, svörtu pöddurnar, orma á stærfe
vi& tólffótunga hjá oss, og orma á stærfe vi&
hálft krækjuber mikife fallegir a& sjá en má-
ske rni&ur a& reyna til manneldis ; en látum
þctta allt vera, kornife er anna&hvort af mönn-
um e&a fyrir einhverja orsök blandaö ein-
INDVERSKA MÓÐIRIN.
eptir Mrs. Jameson.
(Snúife úr ensku).
(Framh. sbr. 15 —16). Af því hún var
býsna spöl á uridan mönnum Gomezar, hef&i
hún, ef til vill, komist undan og geta& falife
sig, í svo þjettum skógi, ef barna byr&in
hef&i ekki tafib hana á flóltannm, en vegna
þess hún var svona þung á sjer, ná&u þeir
henni rjett a& kallastrax; elzta barnife, dreng-
nrinn sem .var frár á fæti og slægur eins og
ungt skógdýr, gat komizt undan, til a& fiytja
vesælings fö&urnum sorgarfrcgnina, og aldrei
hefir, hvorki fa&irinn nje barni&, sjest sí&an,
á þessum fyrri stö&vum þeirra.
Me&an þessu fór fram, handtóku Ind-
verjarnir Gualiibu, og fjötruíu haria, bundu
sífean börnin hvert vi& annafe og fær&u ol'an
a& fljótinu, þangafe sem Gomez var fyrir í
bátnum og beife eptir niönnum sínum. þcgar
hann sá bandingjana hrósa&i hann sigri, me&
grimmdar og gle&isvip, og þakka&i hinmn
heilaga verndargu&i sínum, a& enn væri þrjár
sálir freisa&ar til aukningar söfnufeinum, og
án þess ab gefa nokkurn gaum a& tárum md&-
hverjum gulleitum óþverra, vjer köllum þa&
svo, því fje þa& sem alvant er vi& a& jeta korn
skilur hann hreint eptir í ílátimi sem þa&
jetur úr, og jafnvel kornife innan um. þegar
þessu er brog&ife á tunguna ver&ur surnt a&
slími upp í ínanni, en sumt er sandur sem
ma&ur íinnur glöggt undir tönninni; eptir
margra árei&anlegra manna vitnisbur&i, nem-
ur þetta dupt, draf e&a hro&i, e&a hva& sem
menn viija kalla þa& hjer um bil 9, hverri
skeppu a& máli og liefir jafna þyngd vi& korn-
i&; þetta næst alveg úr korninu me& því a&
sigta þa&, en þá situr eptir hý&ife af orm-
jetna korninu, hversu miklu þa& nemur vitum
vjer eigi me& vissu en liitt vítum vjer, a& þafe
hlýtur a& vera meira en líiife, því mölurinn
var mikill í korninu, þegar þa& var flutt úr
skipi í haust, og báru þess Ijósan vott allir
lilutir er voru ni&ri í e&a nálægt korninu f
skipinu, þegar í land kom skreife t. a. m.
mölur bæ&i á sykurkössum vín- og brau&föt-
um, bókapökkum m fl. Velgja var í korn-
inu þa& bæ&i sög&u þeir sem voru vi& a&
flytja úr skipi enda komumst vjer a& því af
eigin reynslu; brennivínsfat var t. a ra. sett
á stokkana jafnskjótt og búife var a& koma
því á land og upp a& sölnbúfcinni; þegar far-
ib var a& tappa af því var brennivínife hjer
um bil nýmjólkurvoigt, en kólna&i brá&nm.
þa& er sárt til þess a& vita, a& korn
þetta skuli hafa verife selt me& jafn litlum af-
slætti | rd. af tunnunni er seld var eptir ný-
ár, engum á&ur, ef rjettur ske&i mundi eigi
of mikife a& slá af tunnunni 9 $ tii 2 rd.
jicgar litife er á skemmdirnar og þíi& verka-
tjón sem ma&ur hefir vi& a& hreinsa kornife til
manneldis.
Vjer leyftim oss því a& bi&ja y&ur herra
ritstjóri afe gjöra sjo vel og ljá þessurn jfn-
um rúm í bla&i y&ar, ef ske mætti a& fleiri
raddir Ijeti til sín heyra líkar kvartanir, og
vor vinsæli hávelborni herra amtma&ur sem
ætíð heflr látife sjer mjög annt um velferfe
amtsbúa sinna vildi lei&a athuga sinn a& máli
þcssu, til ab rjetta hluta vorn, og þa& því
fremur, sem vjer hiifum þungum búsifjum a&
sæta sökum þcssara miklu har&inda er nú
vofa yfir, og eru þegar búin a& höggva djúp
skörfc í bústofn allt of margra, hjer í þing-
eyjarsýsiu.
Verzlunarfulltrúi vor á Húsavík mundi
eflaust hafa slegife meira af korninu hef&i
hann ei'gi verife jafn bundinn og hann er í
bá&a skó, oss dettur iieldur engan veginn í
htig, a& ásaka hann í neinu tilliti, hann hefir
revnst þeim hjálparkurfandi of mannú&legur
til þess. K—þ.
urinnar og veini barnanna, skipa&i liann mönn-
um sínum a& róa sem hvatlcgast, álei&is til
San Fernando
þar voru Guahiba og börn hennar sett
í var&haid, í lillum kofa, skyldu tveir Ind-
verjar gæta þeirra, þeim var fær&ur þangab
matur a& borfea, en Guahiba vildi ekki neyta
neins í l'yrstu, en ljet þó tillei&ast seinna, eins
og eptir no-kkra umhugsun. Ung stúlka Ind-
versk, sem búi& var a& skíra og haf&i ekki
en gleyrnt mó&urmáli sínu, var send til henn-
ar; þessi stúlka reyndi til a& gjöra Guabibu
skiljanlegt, a& í þorpi þcssu sem hún haf&i
verifc flutt til. hlyti iiún a& dvelja þa& sem
eptir væri æti hennar, svo liún, þegar hún
dæi, gæti náb inneöngu í himriaríkt. Guahiba
hlusta&i á, en skildi ekkert af því sem henni
var sagt; ekki var heldur hægt a& koma henni
í skilning um, hva& til þess kæmi, a& hún
væri þannig lirifin frá inanni sínum og heim-
ili, c&a í hverjum tilgangi, hún ætti a&
lifa me&al ókentidra manna gagnstætt vilja
sfnum. þá nótt var hún kyrlát og gætti
barnanna, er sváfu vi& hli& hennar, en þegar
daga&i, tók hún þatt bæfci í fang sjer og bljóp
til skógar. Hún ná&ist strax aptur, en ó&ar
FÁEIN ORÐ UM RÍMNA KVEÐSKAP.
Svo er talife af fró&um mönnum, a& rímna-
skáldskapur ísiendinga hafi byrjast á 14. öld,
og þykir ekki efamál a& Skí&aríma eptir Ein-
ar þoriáksson fóstra (1360) og Einar Gilsson
(1350) er kva& Ólafsiímu sje hinar elztu þeirra,
Skí&aríma hefir aldrei verife prentufe í heilu
lagi en lítife brot af henni er tilfært í Go&-
fræ&isor&abók1 Finns prófessors Magnússonar
bls. 705, en efni hennar er lýst í bókinni
„Grönlands historiske Mindesmærker“ I. bls.
117, en Olafsríma Einars Gilssonar er prentufe
í norrænni Lestrarbók Múnchs og Ungers bls.
124—128. Rírnur af Skáldhelga munu og vera
kve&nar á þessu tímabili, þær eru prenta&ar í
Gr. hist. M. II 419 — 545. þrymsrmur (e&a
þrymlur) og Rímur af Volsungi hinuin óborna
lieíir dr. Tlieodor Möbius gefife út í Leipsig
aptan vi& SærnundareÚdii 1860 bls. 235—255,
og eru þessir rímnaflokkar fornir mjög. þa&
vir&ist nálega bafa farife saman a& Islendingar
sneru útlendum æfintýrum og riddarasiigum,
og a& þeir tí&ku&u a& kve&a rímur en þessi si&-
ur e&a riddarasöguöldin hófst á dögum Há-
konar konungs gamla Hákonarsonar. I fræ&i-
mannatali Hálfdáns rektors Einarssonar (Scia-
graphia iiist. litt. Islandiæ) er margt talifc af
rímum hinna eldri skálda, og iátum vjer nægja
ab benda lesendunum til þessa fró&Iega rits.
Um langa æfi var þa& ó&inndæli hjerlendra
skálda a& kve&a rímur sem Ariii Bö&varsson
segir:
Bþa& hefir verife venja hjer
voru’ á Isa storfei
fagurgyiliu Fjölnisker
fylla’ á Sónarbor&i*.
Einna flesta rímnafiokka hafa þeir kve&-
i&: á 16 öld Magnús Jónsson gamli í Bæ á
Rau&asandi2; á 17. öld Gu&rnundur Bergþórs-
son i 1705; á 18. ö!d Árni Bö&varsson3 á
0krum i 1776 og á þessari öld Sigur&ur Ei-
ríksson Brei&fjörb i 1846.
I byrjun þessarar aldar og si&ast á 18.
öld þegar hin svo nefnda „upplýsing" kom
inn í land vort, og flest þótti fánýtt setn á&ur
hafbi þótti gott og gilt tóku „menntn&u“ skáld-
in, a& hnýta vib rímum og gjöra gys afe þeim;
þannig lcvafe Sigur&ur Pjetursson Steliurímur
me& fram í þeim tilgangi a& hæ&ast a& skáld-
um sínnar aldar, og Magnús Stephensen talar
opt um „rímnagól“ (sbr. vísu hans: „Ríinna-
1) Loxicon Mjthologiciim.
2) Sbr vísuna „Heíir uú ví&a heims um raun“ osfrv.
3) Sbr visnna „Arni Bij&varsson til sanns“ osfrv.
Ólíkau dóm og vissulega úsaiiTigjarnan liellr .Benidikt
Gröndal (eldri) lagt á Arna f vfsnuni: „þegar Árnt
ítir1' osfrv. (sjú kvæfci bans Vifcey 1833, bls. 160).
en mönnum varfe litife af iienni, greip hún
börnin og flý&i sem fælur togu&u ; bún strauk
aptur og aptur, og í livert sinn sem hún
reyndi til a& flj’ja, var lienni refsafe enn grimm-
legar; hún var látin svclta og því næst barin
væg&arlaust, en allt til einskis, því svo leit
út, sem hún vissi ekki hvers vegna hún sætti
þessari iliu me&ferfe; þa& var a& eins ein löng-
un, sem bar allar a&rar ofurli&i, en þa& var
áhuginn a& strjúka. Ef fjandmenn hennar
litu af henni eitt angnabragfe, þá mátti eiga
þa& víst, a& hún tæki börnin og hlypi til
skógar. Loksins tók Gomezi a& lei&ast þetta,
sem hann kalla&i „biinda einþykkni*; og þar
e& hann áleit þa& óskaráfe, til þess a& mó&ir-
in og börnin gætu ekki sloppife úr var&hald-
inu, a& ekilja þau a&, þá Ijct liann taka Gtia-
hibu og flytja til annars þorps, langt í burtn,
svo hún aldrei framar næ&i afe komast til San
Fernando, e&a til lieimilis síns.
Til a& koma þessu í verk, ljet Gomez
sctja Gualiibu í bát, settist sjálfur vi& stýri og
lijelt sí&an iei&ar sinnar eptir fljútinu.
Hinum fáu fer&amönnum, er hafa farife
um landifc, ber saman þegar þeir iýsa því
undarlega, sem hjer ber þeim fýrir auga og